کالبدشکافي چرخش «حماس»

محمد شريعتي دهاقان در شرق نوشت:

سخنان اخير رهبران «حماس» در حمايت از مخالفان حكومت سوريه نشان داد كه هم پيمانان سوريه بايد مساله حمايت از موضع گيري هاي سياسي را از حمايت از ساختارهاي سياسي جدا كنند.

اين مساله بدين معناست كه موضع گيري هم پيمانان سوريه اصولابايد بر اين پايه استوار باشد كه اگر از لحاظ اصول سياسي با كشوري احساس نزديكي مي كنند، در عين حال بايد تصميم گيري درباره ساختارهاي سياسي را به اراده مردم آب.ن كشور سپرد.

جنبش «حماس»، به عنوان يكي از هم پيمانان عمده سوريه، هميشه موضع گيري هايي همگام با حكومت بشار داشته است. نزديكي اين دو به حدي بود كه بخش عمده اي از رهبران حماس در سوريه زندگي مي كردند. با شكل گيري اعتراضات در سوريه، جنبش حماس در برخورد با اين موضوع مردد بود. خالد مشعل از وضعيت جاري سوريه حمايت كرد و روي چندان خوشي به مخالفان نشان نداد.

اين مساله فشارهاي فراواني را از سوي مردم فلسطين و بخشي از افكار عمومي جهان عرب و از جمله منتقدان سوري اسد به اين گروه وارد آورد. اين فشارها باعث شد چندي قبل، خالد مشعل در سخناني اعلام كند كه هم نظام و هم مردم سوريه به ما خدمت كرده اند. او با اين سخنان در واقع ساختار نظام را از مردم جدا كرد. با توجه به گسترش اعتراض ها، «حماس» و «اخوان المسلمين» تحت تاثير فشارهاي بين المللي و افكار عمومي، طيفي از حاميان خود در جهان عرب و نيز منتقدان سوري اسد سعي كردند موضع گيري جدي نسبت به رخدادهاي سوريه اتخاذ كنند. سرانجام اين تصميم، رفتارهايي بود كه در نهايت منجر به موضع گيري هايي همانند سخنان اخير رهبران «حماس» شد.

همچنين نبايد فراموش كرد كه اين موضع گيري ها به معناي دخالت در امور داخلي اين كشور نيست. رهبران «حماس» نيز هميشه بر اين مساله تاكيد كرده اند. تجربه فلسطيني ها هم نشان داده كه دخالت در امور داخلي ساير كشورها مشكلات فراواني براي آنها به وجود آورده است و از اين گونه موضع گيري ها گريزان هستند.

 در هر صورت جنبش «حماس» نيز همگام با بسياري از رهبران عرب از اعتراض هاي ضد اسد حمايت كرد و مسلما اين موضع گيري مورد حمايت بين المللي كشورهاي عربي مانند قطر، عربستان، مصر و... از «حماس» خواهد شد. رويدادهاي سوريه مشابه تمام وقايعي است كه در منطقه رخ داده با اين تفاوت كه به دليل طولاني شدن زمان آن، اين اعتراضات ضدحكومتي ممكن است به ايجاد بحران هايي با زمينه هاي مذهبي ميان سني ها و علوي ها ختم شده و مشكلات اساسي در آينده سوريه ايجاد كند.