مانور مشترک آمریکا و عربستان

 دیپلماسی ایرانی: باتوجه به افزایش نگرانی ها در خصوص برنامه های هسته ای ایران و سیر صعودی بهای نفت در 9 ماه اخیر، در اقدامی که مانوری مشترک توصیف شده،عربستان سعودی صادرات نفت خود را افزایش داده و ایالات متحده آمریکا نیز موضوع آزادسازی نفت از ذخایر استراتژیکش را بررسی می کند.

این در حالی است که به دنبال انتشار گزارش اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی و گمانه زنی ها در خصوص اقدام نظامی علیه ایران، بهای هر بشکه نفت به 125 دلار رسیده است.

در این گزارش به نگرانی ها در زمینه ذخایر اورانیوم غنی شده در ایران و فعالیت های  هسته ای زیرزمینی دامن زده شده است. روندی که می تواند به افزاش گمانه زنی ها در مورد احتمال حمله اسرائیل به ایران و بالاترر فتن بهای نفت کمک کند.

این در حالی است که منابع خبری ناشناس در گفت و گو با خبرگزاری رویترز فاش کرده اند که عربستان سعودی در هفته گذشته صادرات نفتی خود را افزایش داده و همچنین برای مشتریان نفتی اش پیشنهاد افزایش صادرات را مطرح کرده تا روند صعودی قیمت ها را مهار کند. مقامات ریاض در ماه های اخیر هدف اصلی رایزنی های مقامات آمریکایی بوده اند تا نسبت به افزایش تولید به منظور جبران قطع احتمالی صادرات نفت ایران یا کاهش آن چراغ سبز نشان دهند. حاصل این مذاکرات فشرده و متعدد نیز این شد که عربستان در ماه گذشته به صراحت اعلام کرد برای تامین نیاز بازار آماده است و هشدار های جمهوری اسلامی نیز در تغییر جهت سیاست ریاض موثر واقع نشد.

این در حالی است که تحریم خریداران نفت ایران از سوی آمریکا و ممنوعیت واردات نفت از ایران از جانب اتحادیه اروپا که از نخستین روز جولای اعمال خواهد شد، هم اکون نیز موجب شده شماری از مشتریان نفتی ایران در آمریکا و اروپا خرید نفت از جمهوری اسلامی را کاهش داده یا متوقف کنند.

از سوی دیگر اقدام عربستان سعودی برای افزایش صادرات نفتی همزمان با آغاز مطالعات دولت اوباما به منظور آزادسازی ذخایر استراتژیک صورت گرفته تا اخلال هایی که از جانب ایران در بازار نفت ایجاد می شود، خنثی شود.

تیموتی گیتنر، معاون خزانه داری آمریکا در گفت و گو با خبرگزاری سی ان بی سی این نکته را خاطرنشان کرده که احتمال استفاده از ذخایر استراتژیک وجود خواهد داشت. وی افزود: به طور روشن ایران آسیب زیادی به اقتصاد جهانی وارد خواهد کرد و ما به دقت همکاری می کنیم تا ریسک ها را به حداقل برسانیم.

این در شرایطی است که نگرانی ها در مورد تامین منابع مانند تهدید که جمهوری اسلامی در خصوص بستن تنگه هرمز مطرح می کند موجب شده که بهای نفت در سال جاری 11 درصد افزایش پیدا کرده و دولت اوباما که انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو دارد، تحت فشار قرار گیرد. همچنین صندوق بین المللی پول نیز هشدار داده است که افزایش بهای نفت تهدید برای اقتصاد جهانی است.

مساله ذخایر استراتژیک

اما آخرین باری که ذخایر استراتژیک به منظور ایجاد تعادل در بازار نفت آزاد شد، ژوئن گذشته بود که آژانس بین المللی انرژی تصمیم گرفت با توجه به قطع صادرات لیبی 60 میلیون بشکه نفت وارد بازار کند. برخی بر این باورند که در شرایط کنونی ذخایر استراتژیک نمی تواند نقش چندانی در کاهش بهای نفت داشته باشد چرا که دلیل اصلی افزایش بهای نفت، تنش های ژئوپولتیکی است نه قطع صادرات یک کشور.

در این بین برخی مقامات مانند وزیر اقتصاد آلمان نیز تاکید می کند که تصمیمی برای آزادسازی ذخایر استراتژیک اتخاذ نشده است. به گفته وی طبق قانون زمانی امکان آزادسازی ذخایر استراتژیک وجود دارد که اختلالی در منابع نفت ایجاد شده باشد و در حال حاضر فضایی وجود ندارد.

پوشش عربستان

این در حالی است که عربستان سعودی بارها به روشنی اعلام کرده است که در صورت هرگونه کاهش صادرات از سوی ایران، منابع کافی نفت را روانه بازار خواهد کرد. منابع صنعتی به خبرگزاری رویترز گفته اند که ریاض در هفته گذشته صادرات نفتی خود را به بالای 9 میلیون بشکه در روز افزایش داده است که در مقایسه با رقم 7 و نیم میلیون بشکه ای در ماه ژانویه، رشد قابل ملاحظه ای داشته است. البته هنوز مشخص نیست که این افزایش صادرات بخشی از برنامه دراز مدت عربستان برای تولید بیشتر نفت است یا به طور مقطعی انجام شده است.

به گفته یک مقام آگاه آمار مربوط به افزایش صادرات نفتی عربستان معتبر است اما تنها برای یک هفته بوده و نمی توان در مورد ادامه دار بودن این روند نتیجه گیری کرد.

از سوی دیگر برخی منابع فاش کرده اند که عربستان به خریداران نفت اش پیشنهاد داده که مقادیر نفت بیشتری را وارد کنند. اما علاوه بر خرید نفت اضافی از عربستان، مصرف کنندگان اروپایی به دنبال خرید نفت بیشتر از عراق، لیبی و روسیه هستند چرا که اتحادیه اروپا روزانه حدود 700 هزار بشکه از نفت ایران را خریداری می کرد که باید تا چند ماه آینده آن را جایگزین کند.

تلاش برای کمک به هند

اما در راستای مانور ایالات متحده برای مقابله با اختلال در بازار نفت از سوی ایران، واشینگتن به دهلی نو پیشنهاد داده تا به هند در راه یافتن جایگزین هایی برای نفت ایران کمک کند. آمریکا از هند می خواهد که واردات نفت از ایران را کاهش دهد اما مقاما دهلی نو با توجه به نیاز جدی به نفت و در دسترس نبودن منابع جایگزین، بر واردات نفت از ایران تاکید دارند.

به همین دلیل آمریکا در تلاش است تا با رفع این نگرانی هند، دهلی نو را نیز با سیاست های غرب در جه تحریم جمهوری اسلامی همراه کند. این در شرایطی است که هم اکنون شماری از مشتریان نفتی ایران مانند چین، ژاپن، کره جنوبی و تایوان نیز واردات نفت از ایران را کاهش داده اند.