انتقاد از نحوه مدیریت بر بازار ارز/ ستاد فرماندهی جنگی تشکیل شود

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران با انتقاد از نحوه مدیریت بر بازار ارز کشور گفت: برای عبور از شرایط فعلی که تحریم‌ها بر کشور سایه افکنده است، ‌باید ستاد فرماندهی فراقوایی با حضور نخبگان در اقتصاد تشکیل شود تا بتوان مشکلات را حل کرد.

یحیی آل‌اسحاق در گفتگو با مهر گفت: شرایط اقتصادی که هم اکنون کشور در آن قرار دارد، ‌بسیار مناسب‌تر از دوران جنگ است، چراکه در آن دوران، مجموعه درآمد کشور 10 میلیارد دلار بود و بنده به عنوان وزیر بازرگانی، برای ده هزار قلم کالا از فانوس گرفته تا سیم خاردار و کالاهای اساسی از جمله گندم، ‌برنج، روغن و شکر تنها سه میلیارد دلار پول در اختیار داشتم.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران افزود: اما امسال واردات کشور حدود 60 میلیارد دلار بوده که با احتساب خدمات فنی و مهندسی، به حدود 80 میلیارد دلار می‌رسد، ضمن اینکه دارایی‌های کشور نیز بنا به گفته سازمان‌های رسمی و بین‌المللی به بالای 120 میلیارد دلار رسیده است.

وی تصریح کرد: بنا بر اعلام این سازمانها، وضعیت ذخایر ارزی کشور خوب است؛ اما باید توجه داشت که در مقابل این شرایط،‌ جنگ تمام عیار اقتصادی بر علیه ایران شکل گرفته و البته موضوع جدیدی نیست و کشور در حوزه تحریم، سی سال است که دست و پنجه نرم می‌کند.

به اعتقاد آل‌اسحاق،‌ نکته مهم در مقابله با این بحران‌ها،‌ چگونگی مدیریت کردن آن است و باید مشخص شود که اولویت اصلی چیست. به این معنا که اگر اولویت کشور، صرفا اقتصادی شود و تدابیر نیز متناسب با واقعیات شکل گیرد،‌ ضمن اینکه همدلی و انسجام ایجاد شود تا مساله قابل حل باشد.

وی اظهار داشت: در رابطه با مدیریت ارز،‌ دو شاخه عرضه و تقاضای ارز وجود دارد که اگر به درستی آنالیز شوند،‌ بسیار مهم تلقی می‌شود. در این راستا، باید مشخص شود که عرضه ارز ما از کجا است و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد، قدرت مانور داد.

آل‌اسحاق گفت: هم اکنون یکی از نقاط ضعف کشور در راستای مدیریت مسائل ارزی،‌ نداشتن قدرت مانور است، در حالی که  مجموعه ارزهایی که به کشور می‌آید، قابل افزایش است؛ چراکه صادرات غیرنفتی کشور در ده ماهه، 40 میلیارد دلار بوده است، ضمن اینکه علاوه بر آن، درآمدهای نفتی با سوءتدبیر دشمنان سبب شده است که قیمت نفت افزایش یابد.

وی اظهار داشت: 120 میلیارد دلار درآمد نفتی عقبه فزاینده‌ای دارد؛ بنابراین باید در رابطه با مساله عرضه ارز، مشکلات را حل کرد، چراکه کسری ارز نداریم. آنچه که سبب مشکل شده است، قدرت مانور و چگونگی تبدیل ارز و نیز رابطه بانک‌های داخلی و خارجی است.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران با طرح این سئوال که آیا در این شرایط، امکان استفاده و بالا بردن قدرت مانور ارز وجود دارد یا خیر؟ گفت: تجربیات گذشته نشان می‌دهد که این قدرت وجود دارد و البته سیستم‌های مختلفی نیز برای این کار وجود داشته است که می‌توان از آن استفاده کرد،‌ این راهکارها از تهاتر گرفته تا غیرتهاتر و حساب ACU که تمام این تدابیر، خوشبختانه در گذشته انجام شده و افراد دارای تجربه آن نیز،‌ در کشور کم نیستند.

وی اظهار داشت: می‌توان در را بطه با مدیریت مانور ارزی بهتر از این عمل کرد. آل‌اسحاق گفت: در رابطه با مسایل شاخه تقاضای ارز باید گفت که یکسری تقاضاها، رسمی است و واردات و ثبت‌سفارش را شامل می‌شود و یکسری تقاضاها نیز برای خدمات و بیماران و دانشجویان طراحی شده است؛ اما بخش سومی از تقاضا به دلیل فضای ایجاد شده،‌ به وجود آمده است.

وی در توضیح این مطلب گفت: اگر فضای متلاطم شده‌ای در کشور وجود نداشت، اگر برخی سیاست‌های پولی و بانکی کشور درست اجرا می‌شد، کار به این نقطه نمی‌رسید؛ کما اینکه بعدا با تدابیری که در نظر گرفته شد،‌مشاهده شد که بازار به آرامش نسبی رسید.

آل‌اسحاق گفت: بارها گفته شده که حدود 320 هزار میلیارد تومان پول سرگردان در کشور وجود دارد که نرخ سپرده بانکی و سود بانکی اگر متعادل شود، می‌توان آنها را به راحتی ‌جذب کرد. اما اگر نرخ عرضه پول 20 تا 25 درصد و نرخ سود سپرده 12 درصد باشد؛ منطق اقتصادی حکم می‌کند که پول سرگردان به سمت بازارهای دیگر و غیررسمی از جمله ارز، طلا سوق داده می‌شود.

وی اظهار داشت: کما اینکه همین سرمایه‌های سرگردان فضا را متلاطم کردند؛ بنابراین در این وضعیت متلاطم، ‌تقاضای جدید ایجاد شد و افرادی که نگران حفظ دارایی‌های خود بودند؛ فکر کردند که این بازار سودآور است و برخی نیز شروع به سفته‌بازی کردند.

آل اسحاق گفت: به دلیل فضای متلاطمی که ایجاد شد، ‌تقاضای اضافه‌ای به بازار آمد؛ اما حال بحث بر سر این است که آیا می‌شود تقاضا را مدیریت کرد که به نظر می‌رسد که کاملا بتوان این کار را صورت داد. البته اقداماتی شروع شده است و اگر این سیاستهای بانکی و اوراق قرضه زودتر انجام می‌شد بهتر بود.

وی اظهار داشت: نکته بعدی این است که فضایی که حاکم است، عادی نیست. ضن اینکه دشمن به دنبال متلاطم کردن این فضا و نشان دادن فضای بحران و ویژه است که اگر ما درست بیندیشیم باید به آن پاتک بزنیم و آرامش نشان دهیم. یعنی اگر مدیریت فضا که یک قسمت از مدیریت است، به درستی صورت گیرد، کار را می‌توان بهتر پیش برد.

آل‌اسحاق با تاکید بر اینکه آرامشی که مسئولان به بازار ارز می‌دهند بسیار مهم است، گفت: زمانی مسئولی حرفی را بیان می‌کند اما لحنی به صورت بحرانی دارد که بازار را متلاطم می‌کند،‌ اما در مقابل زمانی همان حرف با روحیه آرامش‌ بخشی بیان می‌شود، بنابراین مدیریت روانی جامعه موضوعی مهم است.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران خاطرنشان کرد: در کنار این البته شفافیت و صادقانه با مردم صحبت کردن نیز موضوع مهمی است که در طول تاریخ سی سال گذشته به وفور آثار آن مشاده شده است. بنابراین ملت ما دلسوز و روشن و صبور هستند و هیچ مشکلی وجود ندارد؛ بنابراین باید صادقانه با مردم صحبت کرد.

وی اظهار داشت: هر چقدر صداقت و شفافیت را به کار بندیم، کار بهتر پیش می‌رود. لازم نیست که بحران‌وار، هر روز یک موضوع را بیان کنیم، چراکه این خود ایجاد مساله می‌کند؛ بنابراین هرچقدر آستانه بحران را پایین آوریم و فضا را آرام کنیم، تقاضای غیرضرور و غیرمنطقی پایین‌تر می‌آید.

آل‌اسحاق با طرح واژه جنگ اقتصادی برای شرایط فعلی کشور گفت: این وضعیت، طرح جنگی لازم دارد و نمی‌شود جنگی باشد ولی برای مقابله با آن، طرح جنگی نداشت. حتما شرایط موجود، شرایط عادی نیست و وقتی شرایط عادی نیست، باید طرح مقابله با تهدیدها را داشت.

وی اظهار داشت: باید طرح جنگی و ویژه تهیه کرد که در زمان عادی به کار نمی‌آید، ضمن اینکه نمی‌توان با تدابیر عادی شرایط ویژه را اداره کرد.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران گفت: نکته دوم این است که اساسا در نظام اقتصادی،‌ یک قسمت عمده تصمیم‌گیری‌ها، اعتماد است. اگر مردم اعتماد پیدا کردند که مجری، برنامه‌ریز و مسئول اقتصادی از پس بحران بر می‌آید، یعنی سابقه و توانایی‌های شخصی او و عملکردش به گونه‌ای بوده است که ایجاد اعتماد می‌کند، 50 درصد مساله حل است.

وی اظهار داشت: حتی اگر افراد خوب و مسلطی باشند، ولی جامعه شناخت اولیه از ‌آنها را نداشته باشد،‌ این غیر از این است که همه می‌دانند که فلان مدیر ده بحران را پشت سر گذرانده است؛ البته این به مفهوم این نیست که نمی‌توان از افراد جوان استفاده کرد،‌ بلکه معنایش این است که در شرایط ویژه، لازم است که مردم وجدان و باورشان به گونه‌ای باشد که این فرد ده بار از این مسائل گذرانده است و می‌داند کشور را اداره کند.

آل‌اسحاق گفت: خوشبختانه از این افراد زیاد در کشور وجود دارد، به نظر می‌رسد که برای حل این قضایا،‌ جدای از این مسائل،‌ همدلی هم بین عوامل تاثیرگذار نیاز است.

وی افزود: در رابطه با مسائل اقتصادی، تاثیرگذاران داخلی و خارجی را باید مدنظر قرار داد، به این معنا که خارجی‌های برعلیه ایران همگن شده‌اند و سیاست واحدی را اجرا می کنند بنابراین ما نیز در داخل عوامل و نهادهای تاثیرگذار باید در یک باشگاه توپ بزنند و یک سناریو داشته باشند.

ل‌اسحاق گفت: در این رابطه تمامی تاثیرگذاران اعم از مجلس، دولت و قوه قضاییه و نخبگان باید در زیر یک چتر به صورت منسجم حرکت کنند؛ یعنی اگر بخواهیم چالش‌ها را از میان برداریم و ادامه مسیر دهیم، به نظر می‌رسد که برای مدیریت بخش اقتصادی، باید نهاد فراقوایی مثل شورای انقلاب فرهنگی و شورای امنیت ملی،‌ تشکیل دهیم.

وی پیشنهاد داد که یک شورای عالی اقتصادی مرکب از تاثیرگذاران تشکیل شود که با اختیاراتی که دارد، مدیریت را انجام دهد. به اعتقاد آل‌اسحاق، اگر بنا باشد هر کس بر اساس اقتضائات خود عمل کند، هماهنگی به وجود نمی‌آید.

رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران گفت:  در شرایط موجود، پیشنهاد ما این است که شرایط مدیریت اداره کشور، شرایط ویژه اقتصادی است که نیاز به نهاد فراقوایی دارد که با اختیارات بتواند حرف آخر را بزند و درجا تصمیم گیرد و متناسب با اقتضائات انضباطات لازم را بنا کند.

وی اظهار داشت:  اگر آن فرماندهی واحد مثل ستاد عملیاتی جنگی، در حوزه اقتصادی راه اندازی شود،‌ می‌توان از این مسائل تحریم عبور کرد. به گفته آل‌اسحاق، در این ستاد بخش خصوصی به خوبی می‌تواند نقش آفرین باشد و مجموعه نهادها و تشکل‌ها و اتاقها می‌توانند با تجارب خود، کار را پیش برند.

وی افزود:ما تجربه عمیق 30 ساله در کشور داریم بنابراین اگر شورای فرماندهی فراقوایی در حوزه اقتصادی تشکیل شود،‌ به نظر می‌رسد که همه تجربیات در یک جا جمع خواهند شد و خیلی راحت‌تر از اکنون زندگی می‌کنیم.

آل‌اسحاق با اشاره به همراهی و همدلی مردم در سختی‌های کشور، گفت: وقتی که به عنوان وزیر بازرگانی روانه وزارت بازرگانی شدم،‌ تنها 5 روز بیشتر ذخیره گندم در کشور وجود نداشت ولی با همراهی مردم،‌ از بحران عبور کردیم.

وی همچنین تصریح کرد:  4 سال آینده قسمت عمده چالش‌های کشور اقتصادی خواهد بود، بنابراین اقتصاد بخش مهمی است و باید به رشد 8 درصدی اقتصادی دست یافت، بنابراین،‌مجلس که راس امور است، باید نمایندگانی داشته باشد که حداکثر تعداد زیادی از ‌آنها در اقتصاد صاحب‌نظر باشند.

آل اسحاق گفت: در این راستا همه افراد باید اولویت 4 سال اقتصادی کشور را درک کرده و با توجه به آن تصمیم‌گیری کنند.  بنابراین فضای مجلس باید اقتصادی باشد.