پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : 
مهسا رحمانیان: دوستان «فیس بوکی» تنها بر پایه دیده های خود داوری می کنند.
به گزارش انتخاب؛ نوشتن شرح حال درخشان و
بی کم و کاست و به رخ کشیدن حلقه گسترده دوستان فیس بوکی را فراموش کنید و
تنها مطمئن شوید عکس تحسین برانگیزی را از خود روی این شبکه اجتماعی منتشر
کرده اید!
پژوهشگران دریافته اند عکس شرح حال فیس بوکی همه آن چیزهایی
را که بازدیدکنندگان از صفحات شخصی اعضای این شبکه اجتماعی باید بدانند تا
آنان را تحت تأثیر قرار دهد، بازگو می کند. بنابراین تقریباً لازم نیست
کاربران فیس بوک در پی یافتن و نوشتن هیچ عبارت خاصی در شرح حال خود باشند.
در
جریان یکی از آزمون های این طرح پژوهشی، دانشجویانی که تصویر یکی از هم
کلاسی های خود را در کنار دوستانش روی فیس بوک دیده بودند او را یک شخصیت
برونگرا توصیف کردند. این در حالی بود که این دانشجو در شرح حال فیس بوکی
خود تأکید کرده بود آدم مهمی نیست.
تنها استثنای این آزمایش ها هنگامی
مشاهده شد که یک عکس غیر طبیعی به نظر می رسید یا صاحب آن را در نور منفی
به تصویر کشیده بود. در این موارد، بازدیدکنندگان به سراغ محتوای متنی شرح
حال فیس بوکی این فرد می رفتند تا دریابند با چگونه آدمی رو به رو هستند.
به
گفته پروفسور برندون وندر هاید، استاد ارتباطات دانشگاه ایالتی اوهایو -
که راهبری این پژوهش را بر عهده دارد- به نظر می رسد عکس ها نخستین
ابزارهای تأثیرگذاری روی مردم در شبکه های اجتماعی به شمار می آیند.
مردم
در رویارویی با تصویری که شخصیت مثبتی از صاحب آن را به نمایش می گذارد به
دریافت های درونی خود از این عکس اعتماد می کنند. اما هنگامی که عکس عجیب
به نظر آمده یا به گونه ای منفی جلوه کند، بازدیدکنندگان پیش از آنکه تحت
تأثیر قرار گیرند ترجیح می دهند اطلاعات بیشتری درباره آن فرد به دست
آورند.
در یکی از این پژوهش های میدانی، 195 دانشجو به یک شرح حال فیس
بوکی ساختگی مراجعه کرده و با شخصی رو به رو شدند که به نظر می رسید یکی از
هم کلاسی های آنان باشد. این شرح حال شامل یک عکس و چند سطر اطلاعات
درباره صاحب آن بود.
از شرکت کنندگان در این طرح مطالعاتی خواسته شد
مشخص کنند به باور آنان تا چه اندازه می توان دانشجوی مورد نظر را برونگرا
فرض کرد. دانشجویان بر پایه عکس و بخش متنی شرح حال فیس بوکی این دانشجوی
فرضی، اعداد 1(کمترین برونگرایی) تا 7(بیشترین برونگرایی) را انتخاب کردند.
دانشجویان
باید از میان چهار شرح حال فیس بوکی به یکی سر می زدند. در یکی از آنها،
هم عکس(که شب نشینی آن دانشجو و دوستانش را به تصویر کشیده بود) و هم
متن(هنگامی که با شمار زیادی از دوستان گرد هم می آییم بسیار لذت می برم)
از برونگرا بودن دانشجوی فرضی حکایت داشت.
در شرح حال دوم، هم عکس(شخصی
که تنها روی نیمکتی در بوستان نشسته است) هم متن(هنگامی که در اتاقم با یک
کتاب خوب تنها هستم بسیار لذت می برم) حاکی از درونگرا بودن دانشجوی فرضی
بود.
در دو شرح حال دیگر، آمیزه ای از دو شرح حال پیشین خودنمایی می
کرد. بدین ترتیب که عکس از برونگرایی و متن از درونگرایی - یا بر عکس-
دانشجوی فرضی حکایت داشت.
پژوهشگران در پی آن بودند تا بدانند برای
بازدیدکنندگان کدامیک اهمیت بیشتری دارد؛ عکس یا متن؟ و آنان با تمرکز روی
کدام اطلاعات درباره درونگرایی و برونگرایی اعضای شبکه های اجتماعی داوری
می کنند.
یافته های این پژوهش نشان داد اهمیت عکس ها بیش از چیزهای دیگر
است. هنگامی که پای عکس هایی در میان است که از شخصیت برونگرای صاحبان
آنها حکایت دارد بازدیدکنندگان بندرت به نوشته هایی اهمیت می دهند که به
درونگرایی یا برونگرایی نویسندگان آنها اشاره دارند زیرا بیشتر
بازدیدکنندگان بر پایه تصاویر به برونگرا بودن صاحبان آنها رأی می دهند.
اما
اگر نشانه های درونگرایی در عکس برجسته باشد آنگاه بازدیدکنندگان به سراغ
نوشته های صاحب آن می روند. اگر در این نوشته ها نیز بر درونگرایی فرد
تأکید شود بازدیدکنندگان نیز او را درونگرا می انگارند در غیر این صورت او
را تا اندازه ای درونگرا طبقه بندی می کنند.
به گفته پروفسور وندر هاید
با آنکه عکس کسی که در پارک روی نیمکت تنها نشسته است از درونگرایی او
حکایت دارد اما کافی است بخش متنی شرح حال او حاکی از برونگرایی باشد آنگاه
در نظر بازدیدکنندگان نیز بیشتر برونگرا جلوه می کند تا درونگرا!
یافته
های این پژوهش بر درستی نظریه ای تأکید می کند که بر پایه آن، مردم بیشتر
به اطلاعاتی گرایش نشان می دهند که غیر طبیعی یا منفی به نظر می آیند.
به
باور پژوهشگران در شبکه های اجتماعی مانند فیس بوک، کاربران انتظار دارند
مردم از خود شخصیتی شاد، کامیاب و اجتماعی به نمایش بگذارند.
اگر عکس
کاربر با این انگاره عمومی هماهنگی داشته باشد بازدیدکنندگان دیگر دلیلی
نمی بینند به سراغ دیدگاه متنی او درباره شخصیتش بروند اما چنانچه تصویر
دربردانده چیزی بر خلاف انتظار بازدیدکنندگان باشد آنگاه به نوشته های سر
زده تا به درک روشن تری از شخصیت او دست یابند.
نتایج این مطالعات
رفتاری جالب توجه است زیرا هنگامی که مردم تنها از عکس یا متن برای
تأثیرگذاری بر دیگران بهره می گیرند، نوشته ها ممکن است کارآمدی بیشتری
داشته باشند. درستی این نظریه بویژه آنگاه افزون تر می شود که پای اطلاعات
منفی در میان باشد.
در پژوهشی دیگر، 84 دانشجو باید تنها بر پایه عکس یا متن شرح حال کاربر درباره درونگرایی شخصیتی او اظهار نظر می کردند.
این
پژوهش نشان داد بازدیدکنندگان از متن شرح حال بیش از کسانی که تنها عکس را
دیده بودند به درونگرا بودن کاربر باور داشتند. بنابراین در مواردی اهمیت
نوشته بیش از عکس است.
یافته های این پژوهش تنها درباره فیس بوک درست
نیست و می توان آن را به دیگر شبکه های اجتماعی نیز تسری داد. همچنین این
واکنش ها به ویژگی های شخصیتی مانند درونگرایی و برونگرایی محدود نمی شود و
در برابر پدیده هایی مانند محبوبیت اجتماعی یا حتی گرایش های سیاسی نیز می
تواند بروز کند. همه این فرایندها بستگی به آن چیزهایی دارند که در عکس ها
به تصویر کشیده شده و سرنخ هایی را در اختیار بینندگان می گذارند.
مهمترین
نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد پیش فرض ها و انتظارهای ویژه ای است
که بازدیدکنندگان با آنها به سراغ شبکه های اجتماعی رفته و سرگرم تماشای
عکس های کاربران می شوند.
با این وصف اگر عکس ها با پیش فرض های
بازدیدکنندگان هماهنگی داشته باشد احتمال آنکه به جزییات شرح حال کاربران
توجه کنند اندک است. اما اگر عکس ها غیرطبیعی به نظر آید بازدیدکنندگان به
احتمال زیاد نگاه دقیق تری به شرح حال کاربران می اندازند.
