پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : ایسنا نوشت: «جذب مخاطب و ارتباط خوب و باورپذير با بيننده‌ي عام» رويكردي است كه در اين سال‌ها از سوي مسؤولان تلويزيون در دستور كار قرار گرفته و خصوصا از سوي رييس سازمان صدا و سيما بر آن تاكيد مي‌شود.
رييس سازمان صداوسيما در سال 90 با اين پرسش از سوي خبرنگاران مواجه شد كه آيا اين مطلب را قبول دارد كه تلويزيون پس از انتخابات رياست جمهوري سال 88 با كاهش مخاطب همراه بوده است كه پاسخ داد: «من اين حرف را قبول ندارم.»
او گفت: بعد از آن فضاسازي مقطعي پس از انتخابات، برخي از برنامه‌هاي ما ركورد ميزان مخاطب تلويزيوني را شكستند.
اما اينكه به واقع عملكرد تلويزيون در سالي كه گذشت چگونه بوده و تمهيداتي چون افزايش تعداد شبكه‌هاي تلويزيوني، گسترش سيستم توليد و پخش ديجيتال در كشور، ممنوعيت توليد و پخش سريال‌هاي تلخ و ... چقدر توانسته در جذب مخاطب موثر باشد، پرسشي است كه خبرنگار سرويس تلويزيون ايسنا با تعدادي از مخاطبان رسانه ملي در ميان گذاشته است.
در اين ميان عده‌اي معتقدند تلويزيون در بخش‌هايي همچون حوزه‌ي اخبار و مجله‌هاي خبري، تعدد سريال‌ها و پخش برخي مسابقات ورزشي و برنامه‌هاي توليدي و تركيبي موفق عمل كرده است، هم‌چنين شبكه‌هاي آي‌فيلم و نمايش مخاطبان كثيري را رضايتمند ساخته است. اين درحالي است كه عده‌اي از مخاطبان معتقدند بعد تفريحي براي مخاطب در تلويزيون محدود است؛ تلويزيون در پخش يكسري برنامه‌ها با فقدان اعتدال و ميانه‌روزي روبه‌رو بوده است، هم‌چنين جايگاه موسيقي در تلويزيون مشخص نيست و در پخش سريال‌هايي با مضامين اجتماعي، تلويزيون تنها مشكلات جامعه را نشان داده و راه‌حلي براي آنها ارائه نمي‌دهد.
***
ـ تم سريال‌ها غمگين بود
بر اساس اين گزارش ايسنا، مردي 32 ساله ـ كارمند بانك ـ دربارهي ساختار و محتواي برنامه‌ها و سريال‌هاي تلويزيوني اظهار مي‌كند: چيزي كه توي ذوق آدم مي‌‌زند، كپي كردن برخي برنامه‌هاي تلويزيون از برنامه‌هاي شبكه‌هاي ماهواره‌يي است، هم‌چنين برخي برنامه‌هاي آموزنده، توي ذوق بيننده مي‌زنند و بعد تفريحي معدودي دارند.
وي در ادامه اظهار مي‌كند: در كل بعد تفريحي تلويزيون در سالي كه گذشت بسيار محدود بود. تقريبا تم سريال‌هايي كه براي سال 90 پخش شد، غمگين بود و زماني هم كه طنز شاد توليد مي‌شد، از ويژگي خوبي برخوردار نبود و سخيف توليد شده است.
ـ در سريال‌ها گويا فرد صفحه حوادث روزنامه را مي‌خوانند
در ادامه گزارش مردمي ايسنا، دختري دانشجو رشته‌ي حسابداري دربارهي برنامه‌هاي تلويزيون در سالي كه گذشت، اظهار مي‌كند: موضوعات سريال‌ها موضوعات روز جامعه نبوده است ممكن است بحث فرهنگ‌سازي در جامعه را مدنظر قرار داده باشد، اما رويكرد آن بر مبناي علاقه‌ي عامه‌ي جامعه نيست. سريال‌ها همه درد و رنج را به تصوير مي‌كشيد و مثل اين بود كه فرد صفحه حوادث روزنامه را مي‌خواند.
وي با بيان اينكه موج بازيگران ناشناخته در سريال‌ها زياد است، خاطرنشان مي‌كند: به طور كل بازيگران به دو دسته سينما و تلويزيون تبديل شده‌اند، در نتيجه اين از جذابيت سريال‌ها كم مي‌كند.
ـ چرا موسيقي در تلويزيون ما جايگاهي ندارد؟
دانشجوي پسر 23 سالهاي با طرح يك پرسش كه چرا موسيقي در تلويزيون ما جايگاهي ندارد؟ نظر خود را مي‌گويد و خاطرنشان مي‌كند: سريال‌هاي تاريخي خوبي داشتيم، اما موضع‌گيري در آن زياد بود، اما سريال طنز هم به آن مفهوم واقعي كمتر داشتيم و به‌گونه‌اي بود كه هيچ خط مشي را دنبال نمي‌كرد و آنتن پركن بود.
وي مي‌گويد: در حال حاضر با وجود شبكه‌ي ديجيتال اكثر مردم به شبكه‌ي آي‌فيلم نگاه مي‌كنند و به شبكه‌هاي داخلي خودمان توجهي نمي‌شود، در نتيجه اين موضوع اين را مي‌رساند كه سريال‌هاي تلويزيون سير نزولي داشته‌اند.
ـ آي‌فيلم و شبكه‌ي نمايش موفق عمل كردند
بر اساس اين گزارش، مردي 45 ساله و كارمند اظهار مي‌كند: اساسا كار تلويزيون با مديريت پيام رابطه‌ي تنگاتنگي دارد؛ زيرا مهم‌ترين ابزار انتقال پيام در عصر حاضر، تلويزيون است. عرصه‌ي تلويزيون و در كل رسانه‌هاي ديداري عرصه‌ي رقابت است. هر شخص حقيقي با حقوقي به نحوي تلاش دارد كه بر اين ابزار مسلط شود، اين موضوع اهميت تلويزيون را مشخص مي‌كند.
وي ادامه مي‌دهد: عده‌اي از فيلم و سريال‌سازي براي انتقال پيام استفاده مي‌كنند. عده‌اي با خبر و تحليل خبر پيام خود را منتقل مي‌كنند و در كل هر كسي به نحوي از اين رسانه‌ي عظيم بهره‌برداري مي‌كند، حال مساله‌اي كه به ذهن متبادر مي‌شود، اين است كه سياست‌گذاري صداوسيما تا چه حد توانسته است، پيام اسلام و فرهنگ ايران را دراين رسانه مديريت كند؟
وي در ادامه اظهار مي‌كند: اينجانب در اين مورد صداوسيما را موفق نمي‌دانم، زيرا در سالي كه گذشت عليرغم تاسيس شبكه‌ي آي‌فيلم و شبكه‌ي نمايش كه در ترويج نمايش موفق عمل كردند، ساير بخش‌هاي تلويزيون و در كل صداوسيما موفقيت چنداني نداشت. مجموعه‌هايي مانند «خنده بازار» كارنامه صداوسيما را به شدت سياه كرد و باعث شد ساير اقدامات خوب تلويزيون از چشم‌ها پوشيده بماند.
ـ ايجاد شعور مذهبي نه شور مذهبي
بر اساس اين گزارش، دانشجوي 25 سالهاي دربارهي برنامه‌هاي تلويزيون مي‌گويد: متاسفانه فقدان اعتدال و ميانه‌روي در بخش برنامه‌ي تصويري و شنيداري صداوسيما باعث شده است كه برخي از مخاطبان خود را از دست بدهد؛ به طور مثال مي‌توان به پخش برنامه‌هاي سوگواري اشاره كرد، رسانه‌ي ملي به جاي آنكه شعور مذهبي مخاطبان را افزايش دهد، به ايجاد شور مذهبي مي‌پردازد.
وي در ادامه‌ي مطالب بالا مي‌گويد: در صورتي كه بسياري از بزرگان ما همچون شهيد مطهري معتقد بودند شور و شعور مذهبي بايد با هم توازن داشته و يكنواخت باشند. مخاطبان صداوسيما همان‌گونه كه به مداحي و نوحه نياز دارند، به موسيقي نيز براي آرامش روحي نيازمندند، در صورتي كه سياست‌گذاري‌هاي يك رسانه‌ي ملي مطابق با سلايق تمام افراد جامعه نباشد، به ناچار قشر خاصي از مجموعه‌ي انساني جامعه به سمت‌وسوي ماهواره مي‌روند تا نياز روحي را ارضا كنند، يكي از عوامل جايگزين شدن ماهواره و رواج رو به رشد آن در ميان خانواده‌هاي ايراني اين است كه رسانه‌ي ملي آنقدر جذاب نيست كه پاسخ‌گوي نسل جوان باشد.
ـ وجود برنامه‌هاي روتين و تكراري در تلويزيون
كارمندي 28 ساله و شاغل اظهار مي‌كند: با توجه به رسالت خطير رسانه‌ها به ويژه صداوسيما در نهادينه‌سازي فرهنگ بومي و ملي انتظار مي‌رود، اين واحد آموزشي ـ فرهنگي با اجراي برنامه‌هاي منسجم و متنوع خلاء ايجاد شده توسط رسانه‌هاي غربي را پر كند. به سبب گسترش فعاليت رسانه‌هاي غربي و جلب مخاطبان با رده‌ي سني مختلف، اجراي اهداف رسانه‌هاي ما با دشواري بسياري مواجه است.
وي معتقد است: متاسفانه راديو و تلويزيون ما با ساخت برنامه‌هايي مشابه و با سبك و سياق غربي تنها يكنواختي را براي مخاطبان خود به ارمغان آورده است. پخش برنامه‌هاي تفريحي در ساعاتي كه افراد در كانون گرم خانواده در كنار يكديگر هستند، همچون سريال‌هاي شبانه با موضوعات اجتماعي غيرتكراري و هم‌چنين پخش برنامه‌هايي تخصصي طيف‌هاي مختلف افراد را به تماشاي تلويزيون بكشاند.
وي در پايان خاطرنشان مي‌كند: واحد صدا‌وسيماي ما با اجراي يكسري برنامه‌هاي روتين و تكراري هم از نظر موضوعي و هم از لحاظ پخش، افراد و به ويژه جوانان را كه بيش از 50 درصد از جمعيت كشور را تشكيل مي‌دهند، به سمت رسانه‌هاي غربي سوق داده است.
ـ برنامه‌هاي طنز با بازيگراني تكراري و سوژه‌هايي خسته‌كننده
دانشجوي دختر 23 سالهاي كه در رشته‌ي علوم سياسي تحصيل مي‌كند، دربارهي برنامه‌هاي تلويزيون رسانه‌ي ملي اظهار مي‌كند: به نظر مي‌آيد صداوسيما عليرغم تلاش‌هايي كه انجام مي‌دهد، نمي‌تواند نياز‌هاي مخاطبانش را بسنجد و مطابق با آن برنامه‌هاي مورد علاقه‌اش را تهيه كند، در سالهاي گذشته تلويزيون برنامه‌هاي شبانه‌اي كه حول محورهاي مختلف بود، تهيه مي‌كرد، اما اكنون اين برنامه‌ها تقريبا حذف شده‌اند.
وي دربارهي سريال‌ها اظهار مي‌كند: پخش سريال‌هايي با مضمون اجتماعي كه تنها مشكلات جامعه را نشان مي‌دهد و راه‌حلي براي آنها ارائه نمي‌دهد، نمي‌تواند مخاطب را كه در كانون رسانه‌هاي بيگانه قرار دارد به خود جلب كند، دربارهي مجموعه‌هاي طنز نيز مشاهده‌ي مجموعه‌هايي با بازيگران تكراري سوژه‌هايي خسته‌كننده هستيم كه از نظر محتوايي حرفي براي گفتن ندارند و تنها به گزينه‌اي براي گذراندن وقت تبديل شده است، هم‌چنين بي‌توجهي به علائق مخاطب در ايام اعياد و سوگواري نيز ديده مي‌شود.
ـ قشر متوسط جامعه با سريال‌ها همذات‌پنداري نمي‌كنند
در ادامه‌ي گزارش مردمي مردي 35 ساله كه در حوزه فقه و حقوق اسلامي تحصيل و فعاليت مي‌كند، در ابتدا با پرسشي از رسانه‌ي ملي مي‌گويد: رسانه‌ي ملي يك دانشگاه است، آيا از ابتداي ساختن برنامه از خود مي‌پرسد كه چه درسي را مي‌خواهد به مخاطب بدهد؟
وي در ادامه دربارهي پخش موسيقي از تلويزيون اظهار مي‌كند: متاسفانه تلويزيون هنوز تكليف خودش را با موسيقي مشخص نكرده است؛ در برخي مواقع حتي گونه‌هاي فاخر از موسيقي را نيز پخش نمي‌كند، در نتيجه بايد تكليف خودش را مشخص كند.
وي ادامه مي‌دهد: هم‌چنين در برنامه‌هاي مناسبتي به تعدد نظريات مختلف منابع ديني توجه نمي‌شود، افراد و كارشناسان برخي مواقع با اطلاعات كافي حضور پيدا نمي‌كنند يا اگر برنامه‌اي خوب باشد، ساعت مناسبي براي پخش ندارد، در اين زمينه نيز همانند بقيه‌ي برنامه‌ها شاهد افراط و تفريط هستيم. تلويزيون در پرداختن به مسائل اجتماعي به جاي ارائه‌ي راهكار فقط حكم اطلاع‌رساني را دارد. در برنامه‌هاي تركيبي هم زماني برنامه‌اي براي قشر نوجوان و جوان تحت عنوان «نيمرخ» داشتيم، در حال حاضر هنوز هم اكثر برنامه‌ها برگرفته از قالب آن برنامه است و از همان قالب گويش، نگارش و تكنيك استفاده مي‌كنند.
وي هم‌چنين دربارهي سريال‌ها در تلويزيون اظهار مي‌كند: مسائلي كه در سريال‌ها نمايان مي‌شود، مسائل قشر متوسط جامعه نيست و به گونه‌اي است كه برخي موارد در سريال‌ها به عنوان يك پيش فرض ثابت شده انگاشته مي‌شود، در واقع افرادي كه در سطح جامعه در اين قشر هستند با افراد داخل سريال‌ها همذات‌پنداري نمي‌كنند.
ـ شبكه چهار و برنامه‌هاي توليدي و تركيبي موفق
در ادامه‌ي گزارش‌هاي مردمي پسر دانشجوي 26 ساله ـ كارشناس ارشد رشته‌ي علوم ارتباطات ـ از رضايت خود از برخي برنامه‌هاي تلويزيوني مي‌گويد و اظهار مي‌كند: تلويزيون در سال 90 برنامه‌هاي خوبي ساخت. برنامه‌اي كه بيشترين بازخورد را داشت، برنامه‌هاي توليدي و تركيبي شبكه‌ي چهار سيما بود؛ هم‌چنين برنامه «راديو هفت» كه از شبكه‌ي آموزش پخش مي‌شد، جالب توجه بود.
وي ادامه مي‌دهد: در سال 90 برخلاف سالهاي گذشته تلويزيون در پخش مسابقات فوتبال عملكرد خوبي نداشت، هرچند در پخش مسابقات جام جهاني واليبال بسيار خوب كار كرد.
ـ «شوق پرواز» و «وضعيت سفيد» سريال‌هاي موفق تلويزيون
در بخش ديگري از گزارش‌هاي مردمي، خانم 39 ساله خانه‌دار با بيان اينكه تلويزيون نسبت به سالهاي گذشته خوب پيش رفته است، دربارهي سريال‌ها اظهار مي‌كند: حجم سريال‌ها بيشتر ولي موضوعات آن تكراري بود، هم‌چنين تكيه كلام بد در سريال‌ها ديده مي‌شد. تلويزيون با پخش سريال‌هايي همچون «شوق پرواز» و «وضعيت سفيد» به همراه بازيگران خوب، عملكرد بسيار خوبي داشت، اما سريال‌هاي طنز همچون «خنده بازار» براي اوقات فراغت بسيار خوب بود، ولي با مرور زمان به تكرار افتاد و از جذابيتي كه داشت كاسته شد. برنامه‌ي «نيمروز» هم از آن دست برنامه‌هايي بود كه نسبت به آن رضايت كامل داشتم از اين جهت كه يك برنامه‌ي جديدي بود.
ـ تلويزيون از مناسبت‌ها به خوبي استفاده نمي‌كند
در ادامه‌ي گزارش مردمي ايسنا، خانمي 46 ساله، كارمند دربارهي برنامه‌هاي مناسبتي تلويزيون اظهار مي‌كند: تلويزيون از مناسبت‌ها به خوبي استفاده نمي‌كند؛ به عنوان مثال در ايام شهادت اصلا نمي‌تواني تلويزيون را روشن كني، به گونه‌اي است كه احساس مي‌كنم مخاطب براي تلويزيون اهميتي ندارد، اما اين در حالي است كه شبكه‌هاي ماهواره‌يي به دنبال اين هستند كه مردم چه نيازي دارند تا آن را برطرف كنند، اما متاسفانه تلويزيون ما اين‌گونه نيست، يعني چيزي را كه مخاطب نمي‌خواهد، پخش مي‌كند.
ـ موفقيت در حوزه‌ي اخبار و مجله‌هاي خبري
در پايان اين گزارش مردمي دختري 21 ساله دانشجوي ارتباطات دربارهي برنامه‌هاي تلويزيون اظهار مي‌كند: امسال سريال‌ها و فيلم‌ها پويايي لازم را نداشته، از اين جهت كه به لحاظ محتوايي پيام خاصي نداشتند و در برخي موارد براي پركردن اوقات فراغت نيز مناسب نبودند، اما در ارتباط با بخش‌هاي اخبار و مجله‌هاي خبري كارهاي خوبي صورت گرفته بود، ولي صرفا الگو‌برداري از ساير رسانه‌ها صحيح نيست. بيشتر بايد به فكر و ابداعات و نوآوري بود.
وي در ادامه مي‌گويد: تلويزيون از مناسبت‌ها خوب استقبال مي‌كند، اما گاهي اوقات به نظر مي‌رسد افراط و تفريط هم صورت مي‌گيرد.
آره درسته ما هم باور کردیم!!