هفدهم ربیع‌الاول سالروز ولادت پیامبر(ص)؛ الهام بخش وحدت

میلاد با برکت حضرت محمد (ص)، پرداختن به رخدادی بنیادین یعنی وحدت میان مسلمانان جهان است. وحدت درون دینی میان فرقه‏های گوناگون اسلامی به ویژه برادران و خواهران اهل تسنن و تشیع، این امر بایسته‏ایست که سالروز ولادت پیامبر رحمت حضرت محمد مصطفی (ص) الهام‌‏بخش آن است. وجود پیامبر(ص) و شخصیت والای آن مقتدا نقطه اتصال اندیشه‌های والای انسانیت است و هر فرقه و مذهبی گم گشت خود را در او و پهنای سینه او را جایگاهی آرام برای کاستن از تلاطم موج فتنه می‌یابد.

پیمانه‌ی جان هر مسلمان واقعی لبریز است از عشق و شیدایی به پیامبر اکرم (ص) است، پیامبری که از همان نخستین روزها پیام‌آور وحدت و یکپارچگی بود، چه آن ‌روز که در آغاز هجرت به مدینه، دشمنی دیرینه بین اوس و خزرج را به برادری و همدلی کامل تبدیل کرد، چه آن هنگام که در واپسین لحظات عمر شریف خود با پافشاری بر یکپارچگی چشم از جهان فرو بست و با ودیعت نهادن کتاب و عترت برای مقابله با پراکندگی، چاره اندیشید.

وحدت‌خواهی قرآن یادگار جاوید پیامبر (ص) و هشدار نسبت به عواقب پراکندگی برای هر مسلمان، بهترین رهنمود است. قرآن کریم سه اثر زیانبار را برای پراکندگی یاد کرده است: ۱. فروپاشی درونی و هرز رفتن توان‌ها، ۲. کاستی هیمنه در برابر دشمنان دین، ۳. فراهم آمدن زمینه سیطره طاغوت بر دین‌باوران از پافشاری قرآن بر وحدت و هشدار نسبت به پراکندگی از همین عنواین می‌توان دریافت که مسلمانان از کدام‌سو آسیب جدی خواهند دید و در دامن چه خطری خواهند غلطید.

حضرت محمد مصطفی (ص) در عام‌الفیل (سال ۵۷۰ میلادی) در ماه ربیع‌الاول دیده به جهان گشود. مورخان شیعه، ولادت پیامبر اکرم(ص) را در صبح جمعه‌ هفدهم ربیع‌الاول و اکثر علمای اهل سنت، در روز دوازدهم همان ماه می‌دانند.

عام الفیل، همان سالی است که ابرهه، با چندین هزار مرد جنگی از یمن به مکه یورش آورد تا خانه خدا (کعبه) را ویران سازد و همگان را به مذهب مسیحیت وادار سازد؛ اما او و سپاهیانش در مکه با تهاجم پرندگانی به نام ابابیل مواجه شده، به هلاکت رسیدند و به اهداف شوم خویش نایل نیامدند. آنان چون سوار بر فیل بودند، آن سال به سال فیل (عام الفیل) معروف گشت.

حضرت محمد (ص) در تورات و برخی کتب آسمانی «احمد» نامیده شده است. آمنه، دختر وهب، مادر حضرت محمد (ص) پیش از نامگذاری فرزندش توسط عبدالمطلب به محمد، وی را «احمد» نامیده بود.

کنیه حضرت محمد (ص) ابوالقاسم و ابوابراهیم است و القاب حضرت محمد (ص) رسول اللّه، نبی اللّه، مصطفی، محمود، امین، امّی، خاتم، مزّمل، مدّثر، نذیر، بشیر، مبین، کریم، نور، رحمت، نعمت، شاهد، مبشّر، منذر، مذکّر، یس، طه‌ و ...                                

حضرت محمد (ص) از ۲۷ رجب سال چهلم عام‌الفیل (۶۱۰ میلادی)، که در سن چهل سالگی به رسالت مبعوث شده بود، تا ۲۸ صفر سال یازدهم هجری، که رحلت فرمودند، به مدت ۲۳ سال عهده‌دار امر رسالت و نبوت بودند. حضرت محمد (ص) علاوه بر رسالت، به مدت ده سال امر زعامت و زمامداری مسلمانان را پس از مهاجرت به مدینه طیبه برعهده داشتند.

معجزات زمان تولد پیامبر اکرم (ص) بیشتر و عجیب‌تر از اتفاقات رخ داده در زمان دیگر انبیا (ع) است تا اینکه مردم را با این معجزات و امور خارق‌العاده آماده پذیرش امانت مهم الهی کنند.

همزمان با تولد و کودکی هر پیامبری، معجزات و امور خارق‌العاده‌ای در جهان اتفاق می‌افتد که هدف از آن، آماده ساختن مردم برای پذیرش ادعای بعدی آن پیامبر است.

به عنوان مثال زمانی که حضرت موسی (ع) متولد شد خداوند متعال به مادرش وحی کرد که او را روی تخته‌ای بگذارد و به آب اندازد و او چنین کرد و خداوند، موسی (ع) را در حمایت فرعون که هزاران کودک را از ترس متولد شدن موسی (ع) کشته بود پرورش داد و این یک امر خارق العاده محسوب می‌شود.

یا مثلا حضرت عیسی (ع) بدون پدر متولد شد و در حالی که هنوز در گهواره بود با زبان فصیحی سخن گفت و از آینده خبر داد و این مساله معجزه ایشان در زمان نوزادی بود.

به این امور یعنی به معجزاتی که قبل و هنگام تولد هر پیغمبری اتفاق می‌افتد «اِرهاص» می‌گویند.

توضیح بیشتر اینکه «ارهاص» در لغت به معنای آماده ساختن و محکم کردن است، و در اصطلاح، وقوع کارهای خارق‌العاده‌ای است که قبل از تولد، هنگام تولد و پیش از ادعای نبوت از سوی پیامبر، انجام می‌گیرد.

چون پیامبر گرامی اسلام (ص) بزرگترین پیامبر خداوند است که بر بشریت نازل شده و شریعت آن حضرت، کامل‌ترین شریعت الهی است، و از طرفی دیگر این شریعت کامل خداوندی تا قیامت زنده و پویا خواهد ماند و آخرین و کامل‌ترین عقاید، اخلاق و احکام را به همراه دارد لذا معجزات و ارهاصات زمان تولد پیامبر اکرم (ص) بیشتر و عجیب‌تر از ارهاصات دیگر انبیا بوده تا اینکه مردم را با این معجزات و امور خارق العاده آماده پذیرش امانت مهم الهی کنند.

با این توضیح روشن شد که هدف مهم «اِرهاص» آماده کردن مردم برای پذیرش نبوت پیامبری است که قرار است متولد شود.

مهمترین ارهاصاتی که قبل از تولد و همچنین هنگام تولد پیامبر عظیم الشان اسلام (ص) اتفاق افتاد - مطابق چند روایت نقل شده از حضرت امیرالمومنین علی (ع) و امام صادق (ع) چنین است: در این روز ابلیس از ورود به آسمان‌های هفتگانه محروم شد، شیاطین دور شدند، تمامی بت‌ها در بتکده به صورت بر زمین افتادند، ایوان کسری شکست و ۱۴ کنگره‌ آن سقوط کرد، آب دریاچه ساوه خشک شد، سرزمین خشک سماوه، آب پیدا کرد، آتشکده فارس پس از هزار سال خاموش شد، نوری از سرزمین حجاز بر آمد تا به مشرق رسید، کاهنان عرب علوم خود را فراموش کردند و سحر ساحران باطل شد.

صبح روزی که حضرت محمد مصطفی (ص) متولّد شد، همه بت‌های عالم به رو بر زمین افتادند.

در آن روز ایوان کسری یعنی پادشاه عجم لرزید و ۱۴ کنگره آن افتاد.

در آن روز دریاچه ساوه که سال‌ها آن را می‌پرستیدند فرو رفت و خشک شد.

وادی سماوه که سال‌ها کسی آب در آن ندیده بود آب در آن جاری شد.

آتشکده فارس که هزار سال خاموش نشده بود در آن شب خاموش ‌ شد.

طاق کسری از میانش شکست و دو قطعه شد.

نوری در آن شب از طرف حجاز ظاهر شد و در عالم منتشر گردید تا اینکه به مشرق رسید.

در آن صبح، تخت همه پادشاهان وقت، سرنگون شده بود.

در آن روز، همه پادشاهان وقت، لال شده بودند و نمی‌توانستند سخن بگویند.

در آن روز، علم کاهنان از بین رفت و سِحر ساحران باطل شد

زندگی حضرت محمد (ص) از صدر اسلام مورد توجه و اهتمام مسلمانان قرار داشته است، اما در میان این روایت‌ها از زندگی پربار رسول خدا، خطبه‌ای از امام حسین(ع) امام سوم شیعیان و نوه پیامبراکرم(ص) وارد شده که تعابیر بسیار زیبایی درباره شخصیت رسول خدا دارند.

آن حضرت در توصیف شخصیت رسول خدا و ویژگی‌های اخلاقی و شخصیتی جد بزرگوارشان چنین می‌فرمایند:

«از دایی خود، هند بن ابی هاله تمیمی که توصیف گر بود درباره آراستگی‌های پیامبر (ص) پرسش کردم و گفتم: سخن گفتن او را برای من توصیف کن. او گفت: پیامبر (ص)، پیوسته غمگین بود و هماره در اندیشه، آسودگی نداشت و بدون نیاز، سخن نمی‌گفت.

سکوتش طولانی بود، از آغاز تا پایان سخن، دهانش را کاملاً باز نمی‌کرد و سخنانی فراگیر می‌فرمود، کلامش، فصل بود که در آن نه فزونی دیده می‌شد و نه کاستی.

نرم‌خو بود و از خشکی و جسارت برکنار، نعمت را هر چند ناچیز، بزرگ می‌داشت و چیزی از آن را نمی‌نکوهید، تغییر ذائقه دهندگان را نه می‌نکوهید و نه می‌ستود، دنیا و آن چه در آن است، او را به چشم نمی‌آورد. چون چیزی مانع حق می‌گشت، هیچ چیز یارای خشم او را نداشت تا آن که حق را یاری کند. او برای خود خشمگین نمی‌شد و برای خود چیرگی نمی‌خواست، هرگاه اشاره می‌کرد.

با تمام کَفَش اشاره می‌کرد و هرگاه شگفت زده می‌شد، دست خود را می‌گرداند و هرگاه سخن می‌گفت، دست خود را به یکدیگر می‌پیوست و شست دست چپش را به گودی کف دست راستش می‌زد و هرگاه خشمگین می‌شد، رویش را بر می‌گرداند و چهره‌اش را بر می‌تافت و هرگاه شاد می‌شد دیدگان خود را می‌هلید، بیشتر خنده او لبخند بود و هرگاه لبخند می‌زد دندان‌هایش چونان دانه‌های تگرگ خودنمایی می‌کرد».

منابع:

فرهنگ معارف اسلامی، سید جعفر سجادی، ماده ارهاص

کتاب ولادت رسول خدا (ص) و شرح زندگانی آن حضرت تا ازدواج با خدیجه

منتهی الآمال، شیخ عباس قمی، قسمت معجزات پیامبر اکرم (ص)

سایت کتابخانه احادیث شیعه