arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۱۰۰۴۱۳
تاریخ انتشار: ۳۱ : ۰۹ - ۱۹ اسفند ۱۳۹۱

حجاب دامن گشاد و پیراهن مردانه نیست

در ایران طراحی لباس منحصر به یک دامن گشاد و یک پیراهن مردانه شده است که در تمام فیلم‌ها و سریال‌ها تکرار می شود. مگر تولیداتی با موضوعات خاص که به موضوع طراحی فکر شود، بقیه به کمد لباس بازیگر روی می آورند و این روش هیچ کمکی به شخصیت یک کاراکتر نمی کند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
مهر: الگوپذیری افراد جامعه از پوشش بازیگران در آثار سینمایی امری تجربه‌شده است و گاه استفاده از الگوهای فرنگی، نبود خلاقیت و سرمایه کافی برای طراحی لباس فیلم‌ها باعث تاثیر منفی سینما بر جامعه شده است.

همواره گفته و شنیده شده که سینما نه تنها یک رشته هنری و یک سرگرمی که نوعی ابزار برای فرهنگ‌سازی و به خودی خود یک رسانه محسوب می‌شود؛ رسانه‌ای که اثرگذاری آن به دلیل وجه هنری و نیز مردمی بودنش بسیار بیشتر از رسانه‌های شناخته شده دیگر است. تاثیر سینما بر اجتماع را نه تنها نمی‌توان کتمان کرد که حتی نباید آن را نادیده گرفت. در این میان می‌توان به تاثیری که این هنر بر مُدهای اجتماعی نیز اشاره کرد.
 
از سوی دیگر باید توجه داشت لباس هر جامعه از باورها و واقعيت‌هاي فرهنگي و اجتماعي مشخصي حكايت مي‌كند و در مكان و زمان خاصي بر معاني و مفاهيم وي‍ژه‌اي صحه مي‌گذارد و می‌توان لباس را نیز دارای نوعی کارکرد رسانه‌ای دانست. سینما و مد و لباس جدا از اینکه در عملکرد رسانه‌ای شباهت‌هایی به هم دارند می‌توانند به کمک یکدیگر هم بیایند.
 
بازيگراني كه در فيلم‌هاي سينمايي ظاهر مي‌شوند، توسط بسياري از جوانان و مخاطبان سينما به عنوان الگوهاي مرجع انتخاب مي‌شوند و از رفتار و نوع پوششي كه در فيلم‌ها ديده‌اند، تقليد مي‌كنند. چه بسا این مرجعیت می تواند به نوع پوشش چهره های سینمایی در جامعه و خارج از فیلم‌ها نیز گسترش یابد. سینما می‌تواند بر نوع پوشش جامعه اثر داشته باشد و از همین مسیر با معرفی طرح و مدل لباس‌های طراحان به رونق مدل‌های مطابق با فرهنگ کشور کمک کند.
 
این رابطه اما نه فقط در لباس بازیگران که در کل فرآیند سینما از نوشتن فیلمنامه تا کارگردانی و تدوین باید مورد توجه باشد. چه اینکه اگر اینگونه نباشد تاثیرگذاری آن مقطعی و کم عمق و مهم‌تر از همه بی‌محتوا و بدون هدف خواهد بود. این مهم اما موضوعی است که تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته یا توجه به آن تنها در شعار بوده نه عمل.
 
گام اول؛ ایجاد بستر مناسب
 
حمید شاه‌آبادی، معاون هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس بنیاد ملی مد و لباس اسلامی ایرانی درباره نقش و اهمیت سینما و تاثیر آن بر پوشش افراد جامعه و چگونگی رسیدن به موقعیتی که سینما نقش هدایتگر خود را به درستی ایف کند، پیشنهاد می‌دهد: باید فضایی را فراهم کنیم که فیلمنامه‌نویسان و کارگردان‌های سینما بتوانند از یک یا دو مصداق مورد نظر درباره مد و لباس استفاده کرده و آن را تبلیغ کنند. به طور مثال از نمونه‌های مد و لباسی که در جشنواره مد و لباس فجر رونمایی می‌شود در آثارشان استفاده کرده و به آن اشاره کنند.
 
وی درباره همین موضوع به برگزاری جشنواره فیلم و عکس با موضوع مد و لباس اشاره کرده و می‌گوید: قرارست در پایان این جشنواره سه خروجی داشته باشیم؛ اول هنرمندانی که وارد این حوزه شدند،‌ دوم آثاری که می‌توان آن‌ها را نقد و بررسی کرد و سوم شاخصه‌هایی که هنرمندان به ما در آثارشان معرفی کرده‌اند.
 
او البته این جشنواره را تنها یک آغاز و ورود به این موضوع می‌داند و معتقد است: فعلا در این دوره تنها باید به ایجاد بستر مناسب برای کار در این حوزه فکر کرد. در واقع با برگزاری جشنواره‌ فیلم مد و لباس انتظار داریم صاحبان فیلم جریان جدیدی را در این حوزه ایجاد کنند زیرا الان شاهدیم که به راحتی مدل‌هایی که هیچ قرابتی با هنجارهای اجتماعی ما ندارند مد می‌شوند.
 
لباس فیلم‌ها فرنگی شده است
 
از سوی دیگر مجید مظفری، بازيگر سينما، تئاتر و تلويزيون در مورد پوشش در سینمای ایران و اینکه سینما تا چه اندازه بر پوشش مردم جامعه تأثیرگذار است، می‌گوید: هر چه بازیگر انجام می‌دهد خیلی بر مردم تاثیر می‌گذارد. هنرپیشه‌ها باید در ایران خیلی بیشتر مواظب باشند چون مردم در ایران بازیگران را خیلی دوست دارند و از اشتباهاتشان خیلی ناراحت می شوند. این اشتباهات می تواند یک لباس ناجور باشد یا مثلا استفاده از سیگار! وقتی جوان‌ها این‌ها را ببینند الگوبرداری می‌کنند.

بازیگر فیلم "جنگ نفتکش‌ها" با اشاره به این که در گذشته سالی مثلا صد فیلم ساخته می‌شد که هشتاد فیلم آن در شهرستان‌های مختلف جلوی دوربین رفته بود، توضیح می‌دهد: در نتیجه لباس شخصیت‌ها برگرفته از فرهنگ پوششی هر استان و منطقه کشور بود. از این طریق ما با تنوع زیادی در بحث طراحی لباس مواجه بودیم. اما متاسفانه امروزه همین چند فیلمی که تولید می‌شود داستانشان در سه یا چهار کوچه تهران می‌گذرد و پوشش‌ها خیلی فرنگی شده‌اند و به هیچ عنوان با واقعیت‌های موجود در جامعه تطابق ندارند.
 
حجاب یک دامن گشاد و پیراهن مردانه نیست
 
عسل بدیعی، بازيگر سينما و تلويزيون نيز با اشاره به اینکه محدودیت‌ها در طراحی لباس باعث شده به جای خلاقیت به فاجعه برسیم، بیان می‌کند: منظورم از محدودیت استفاده از حجاب نیست چون در کشورهای اسلامی دیگر هم که تولیدات اسلامی دارند حجاب رعایت می‌شود اما لباس‌هایشان طراحی های خوبی دارد. در ایران طراحی لباس منحصر به یک دامن گشاد و یک پیراهن مردانه شده است که در تمام فیلم‌ها و سریال‌ها تکرار می شود. مگر تولیداتی با موضوعات خاص که به موضوع طراحی فکر شود، بقیه به کمد لباس بازیگر روی می آورند و این روش هیچ کمکی به شخصیت یک کاراکتر نمی کند.
 
وی ادامه می‌دهد: بحث اصلی بودجه ای است که برای این کار کنار گذاشته نمی شود. من با تمام طراحان صحنه ای که کار کرده‌ام آدم‌های خلاقی بوده اند اما نبود بودجه دست و بال آن ها را بسته است. طبیعی است پرنده ای که پر و بالش بسته باشد نمی‌تواند پرواز کند!
 
این بازیگر می‌افزاید: نمی توانیم با برگزاری یک جشنواره سینمایی با موضوع مد و لباس انتظار داشته باشیم که تاثیرات شگرفی را در این زمینه ملاحظه کنیم. مگر برگزاري يك جشنواره با موضوع مد و لباس در رشته‌هاي فيلم، عكس و فيلمنامه چقدر مي تواند بر نوع پوشش در جامعه اثرگذار باشد؟ به ویژه آنكه اين جشنواره در آغاز راه است و پيش‌تر سابقه‌اي مشابه آن وجود نداشته است.
 
لزوم تحقیق و سرمایه‌گذاری
 
پرویز شیخ‌طادی نویسنده و کارگردان سینما هم با تاکید به لزوم سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌گوید: برای آنکه بتوان در سینما لباسی طراحی کرد که در جامعه اثرگذار باشد، به سرمایه گذاری و مطالعه و تحقیق نیاز است.

طراح لباس فیلم‌های "بوی پیراهن یوسف" و "به خاطر هانیه" می‌‌افزاید: سینما یک ابزار آموزشی بسیار مدرن است و می توان با آن اخلاقیات و ارزش های انسانی مانند نحوه لباس پوشیدن را کاملا ترویج کرد. اما برای اینکه این مقوله به نتیجه برسد باید به جستجو پرداخت و طرح های با اصالت ایرانی را پیدا کرد و بر اساس آنها طراحی لباس انجام داد تا اتفاق مورد نظر رخ دهد و این مهم میسر نمی شود مگر با اختصاص بودجه و سرمایه‌گذاری مناسب در این حوزه.
 
وی تاکید می‌کند: نوع لباس پوشیدن همانطور که در جامعه مهم است، در سینما نیز دارای اهمیت است. در بسیاری از فیلم‌ها نوع لباس افراد بیانگر ایدئولوژی خاصی است و این نشان‌دهنده اهمیت لباس در سینما است. متاسفانه در سینمای ما هنوز لباس ماندگار خاصی طراحی نشده است. اگر کار خوبی در زمینه طراحی لباس در سینما انجام بگیرد، تاثیرات آن در جامعه مشاهده خواهد شد.
 
باید فکری به حال فیلمنامه‌ها کرد
 
مینو فرشچی هم معتقد است: سینما قطعا نقش الگوسازی دارد و الگوهای خوب و بد به وجود می‌آورد. به همین دلیل سال‌هاست که وقتی فیلمی ساخته و نمایش داده می شود، می گویند که این فیلم مناسب این سن هست یا نه، این فیلم اثر مثبتی دارد یا نه. پس طبیعی است که حتی اگر خیلی هم ریز نشویم، می توانیم بگوییم که سینما در وضعیت پوشش و لباس در جامعه اثر دارد.
 
این فیلمنامه‌نویس با ذکر خاطره‌ای سخنانش را ادامه می دهد: زمانی که سریال "هزار دستان" پخش می شد، مانتوهایی مد شد که به "مانتو شعبون استخونی" معروف شدند. وقتی چنین چیزی اثر می گذارد، طبیعی است که چهره های مثبت و جذاب در ترویج لباس تاثیر بسیار بیشتری دارند.
 
فرشچی همچنین به نقش فیلمنامه در این حوزه اشاره می‌کند و می گوید: فیلمنامه اولین و مهم‌ترین مرحله هر فیلمی است و اگر در این قسمت به اندازه کافی فکر شده باشد، می‌شود برای اثرگذاری در وضعیت لباس جامعه برنامه ریزی کرد.
 
این نویسنده همچنین با اشاره به برگزاری جشنواره فیلم و عکس مد و لباس می‌گوید: این جشنواره اولین تجربه در نوع خودش است و برای خود من هم جذابیت دارد. در این جشنواره می‌توان افرادی را که در زمینه لباس فعال هستند و در این زمینه استعداد دارند شناسایی و از مهارت‌های آنها استفاده کرد.
نظرات بینندگان