arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۱۷۸۷۷۵
تاریخ انتشار: ۰۱ : ۱۰ - ۰۸ شهريور ۱۳۹۳

احتیاط و دغدغه‌های روسیه در مذاکرات هسته‌ای

جهانگیر کرمی؛ کارشناس روابط بین‌الملل بررسی کرد
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نزدیکی مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 تا چه اندازه سفر وزیر خارجه ایران به مسکو را تحت‌تاثیر قرار داده است؟
سفر آقای ظریف به مسکو از چندجهت اهمیت دارد. به غیر از اهمیت مباحث مذاکرات هسته‌ای، اجلاس سازمان همکاری‌های شانگهای در دوهفته آینده، کنفرانس سران کشورهای ساحلی خزر در هفته نخست مهرماه، موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای ازجمله بحران سوریه و همچنین مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی از جمله موارد مهم در این سفر است. همچنین تلاش وزیر خارجه در سفر مسکو این است که روس‌ها را وادار کند نقشی مثبت در مذاکرات هسته‌ای برای حل‌وفصل آن بازی کنند.
 آیا عدم حضور وزیر خارجه روسیه در وین6 را می‌توان به‌عنوان نقش مثبت روسیه در مذاکرات درنظر گرفت؟
نباید فراموش کرد که روسیه هم در کنار غرب برای کنترل برنامه هسته‌ای ایران، به قطعنامه‌های تحریمی ایران در شورای امنیت رای مثبت داده است. از طرفی هم سعی دارد تا از اقدام نظامی علیه ایران به بهانه برنامه هسته‌ای جلوگیری کند. ایران هم این ماه‌ها به‌دنبال مذاکرات ژنو، به‌طور موقت محدود‌سازی در غنی‌سازی را پذیرفته است و روند کلی روابط و تعاملات هم نشان می‌دهد که روابط ایران و غرب در شرف بهبودی است. دیدگاه‌های سیاست خارجی رییس‌جمهور محترم و همچنین عملکرد ایران در سیاست خارجی و واکنش‌هایی که غرب نشان داده است می‌تواند نگرانی‌هایی را در دولت روسیه ایجاد کند. از جمله تفکر حاکم بر دولت آمریکا به خصوص تیم اوباما مبنی بر همکاری با ایران که باعث شده نگاه روسیه تغییر کند. نگاه روس‌ها در این موضوعات، در چارچوب واقعگرایی کلاسیک است و حل‌وفصل هر موضوعی را در مسایل بین‌المللی در ارتباط با منافع ملی خودشان می‌بینند. به نظر می‌رسد که روس‌ها در به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات هسته‌ای در این شرایط، منافع ویژه‌ای برای خود نمی‌بینند، اما در عین حال این به معنی کارشکنی آشکار روس‌ها نیست. آنها لزومی نمی‌بینند که برای به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات ایران و گروه 1+5 تلاش ویژه‌ای کنند، اما آشکارا هم مخالفتی نخواهند کرد.
 آیا عدم تلاش ویژه را می‌توان به بحران اوکراین نسبت داد؟
مساله این است که مشکلات روسیه با غرب بر سر مساله اوکراین، افزایش داشته است و باعث شده تا روسیه از جانب غرب در معرض تحریم‌ و فشار مضاعف قرار گیرد. این مساله باعث شده تا روسیه از حل مشکلات کشورهایی که با غرب چالش دارند، نگران شود، چرا که معتقد است حل‌وفصل موضوعات باعث
روسیه از جانب غرب در معرض تحریم‌ و فشار مضاعف قرار گیرد. این مساله باعث شده تا روسیه از حل مشکلات کشورهایی که با غرب چالش دارند، نگران شود، چرا که معتقد است حل‌وفصل موضوعات باعث انزوا و تنهایی مسکو خواهد شد. باز هم باید اشاره شود که این به معنی کارشکنی روس‌ها نخواهد بود ولی استقبالی هم از به‌نتیجه‌رسیدن نمی‌کند. روسیه خط‌قرمزش برای برنامه هسته‌ای ایران نظامی‌شدن آن است، اما در حال حاضر بر این باور است که اگر این مساله بین ایران و غرب حل شود، تبعات خوشایندی برای آنها نخواهد داشت. ازجمله این تبعات می‌توان به بحث «انتقال انرژی به اروپا از سوی ایران» و «همکاری‌های ایران و غرب در برخی مسایل منطقه‌ای و احتمال تداوم آن همکاری‌ها تا مناطق مجاور روسیه» اشاره کرد. آنها نگران این هستند که اگر ایران و غرب به نتیجه برسند، تهران نیاز انرژی غرب را تامین کند که در این صورت در پنج‌سال آینده غرب می‌تواند فشار زیادی به روسیه وارد کند. نگرانی دیگر روس‌ها نسبت به تبدیل محور ایران و روسیه در مسایل منطقه‌ای به محور ایران و غرب است. همچنین نوع نگاه برخی محافل فکری در ایران (که نگاه به غرب مثبت‌تر از نگاه به روسیه است) باعث شده تا روس‌ها نه نگاه مثبتی به موضوع هسته‌ای داشته باشند و نه به نتیجه رسیدن آن، در اولویت سیاست خارجی‌شان باشد.
 این نوع نگاه روس‌ها باعث نمی‌شود که آنها در مذاکرات شرکت نکنند یا نقششان را ضعیف کنند؟
روس‌ها اگر از مذاکرات کنار بکشند و غربی‌ها با ایران به توافق برسند، نقششان در این مذاکرات را از دست می‌دهند، چرا که شرکت در مذاکراتی مانند مذاکرات هسته‌ای از پارامترهای قدرت‌های جهانی روسیه است و همچنین نمی‌خواهد که مذاکرات هسته‌ای به محفل ایران و کشورهای غربی تبدیل شود و می‌خواهد نقش خود را حفظ کند. از سوی دیگر اگر شرکت نکنند، از طرف ایران به‌عنوان یک کشور غیرقابل اعتماد شناخته می‌شوند. بنابراین مسکو این نگاه را دارد که باید در آن جمع مذاکره‌کننده حضور داشته باشد، هرچند که ضرورتی برای تلاش و نگاه مثبت به این ماجرا ندارند. از نظر کرملین، تداوم مذاکرات بهترین راه موجود است؛ به طوری‌که نه مذاکرات به نتیجه برسد و نه بحران تشدید شود.


منبع: شرق
نظرات بینندگان