یک اشتباه محرز در آمار گردشگری

 «مرکز پژوهش‌های مجلس هرچند با تهیه نمایه آماری گردشگری ایران سعی در آشکار کردن تناقضات آماری و شیوه‌های نادرست آمارگیری در کشور دارد، اما با استناد به همین آمارهای نادرست در دام تناقض‌ها گرفتار شده است.»

این مطلب بخشی از اظهارات اردشیر اروجی، کارشناس آمار و برنامه‌ریزی گردشگری درباره تازه‌ترین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره وضعیت گردشگری داخلی، خروجی و ورودی ایران و همچنین درآمدها و هزینه‌های آن است.

این کارشناس به خبرنگار گردشگری ایسنا گفت: در این گزارش به مأخذهای آماری مختلفی استناد شده که هر یک تعریف خاص و متفاوت خود را دارد. برای همین این گزارش، نتیجه‌ نادرستی بجای گذاشته است. در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس از آمارهای سازمان جهانی جهانگردی، شورای جهانی سفر و مرکز آمار ایران استفاده شده که اگر بخواهیم آمارهای هر یک را تحلیل کنیم باید متناسب با تعاریف آماری آن‌ها عمل کنیم، این در حالیست که چنین اتفاقی در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس رخ نداده و نتیجه‌گیری‌ِ نادرستی حاصل شده است.

او سپس با اشاره به اشتباهات محرز موجود در این گزارش اظهار کرد: روی جلد گزارش گردشگری ایران تاریخ انتشار اردیبهشت‌ماه سال 94 نوشته شده، درحالی‌که در متن مقدمه تاریخ انتشار تیرماه سال 93 ذکر شده است. علاوه‌بر این، در متن گزارش‌ بارها نوشته شده که از آخرین گزارش‌های سال‌های 2014 و 2015 برای تهیه‌ این نمایه‌ آماری استفاده شده، درحالی که وقتی گزارش در تیرماه 93، یعنی اوایل سال 2014 نوشته شده چطور ممکن است به گزارش‌های 2014 و 2015 دسترسی داشته باشند؟!

مدیر اسبق برنامه‌ریزی و آمارگیری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری اضافه کرد: مأخذ بخشی از اطلاعات این نمایه، گزارش سالیانه آثار اقتصادی گردشگری شورای جهانی سفر در سال 2014 است، درحالی که آخرین اطلاعات موجود و مستند شده در این گزارش به سال‌های 2012 (1392) و 2013 (1393) برمی‌گردد. این تناقض تاریخی که سبب ارائه آمارهای تخمینی شده است در این گزارش به دفعات زیادی مشاهده می‌شود.

این کارشناس آمار و برنامه‌ریزی گردشگری ادامه داد: مرکز پژوهش‌های مجلس در این گزارش با استناد به گزارش شورای جهانی سفر، سهم گردشگری را در تولید ناخالص داخلی ایران در سال 2014، 6.1 درصد اعلام کرده، درحالی که در بخش پایانی متذکر شده است؛ شورای جهانی سفر این سهم را برای بسیاری از کشورها از جمله ایران تخمین زده است، چرا که پایه آماری درستی وجود ندارد . اگر چنین اعتقادی وجود دارد پس نباید در چنین گزارشی به آمارهای تخمینی نادرست استناد شود.

اروجی همچنین این پرسش را مطرح کرد که چگونه وقتی در کشور ما مرجع درستی برای آمارگیری از گردشگری وجود ندارد، اعلام می‌شود؛ گردشگری در سال 2013 یک میلیون و 184 هزار شغل ایجاد کرده و یا کمک مستقیم آن به تولید ناخالص داخلی 2.2 درصد بوده و یا مخارج گردشگری خروجی آن بالغ بر هفت میلیارد و 517 میلیون دلار بوده است؟

او سپس با اشاره به تناقضات مربوط به آمار گردشگران ورودی در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، گفت: براساس گزارش "نکات برجسته گردشگری" سازمان جهانی جهانگردی در سال 2013 سه میلیون و 834 هزار گردشگر به ایران سفر کردند که درآمد حاصل از آن یک میلیارد و 114 میلیون دلار بود. اگر این اعداد را بر هم تقسیم کنیم میزان هزینه‌کرد هر گردشگر در ایران 290 دلار می‌شود که حتا از 800 دلار سرانه‌ی هزینه‌کرد هر گردشگر که سازمان جهانی جهانگردی برای حوزه خاورمیانه تعیین کرده، کمتر است.

وی اضافه کرد: فرض بر این‌که درآمد یک میلیارد و 114 میلیون دلاری که از گردشگری ورودی بدست آمده است، درست باشد اگر آن را بر 800 دلاری که سازمان جهانی جهانگردی برای هزینه‌کرد گردشگران آن سال تعیین کرده است تقسیم کنیم به عدد واقعی گردشگران ورودی به ایران، یعنی یک میلیون و 392 هزار و 600 نفر می‌رسیم. درحالی که تعداد گردشگران در همین گزارش سه میلیون و 834 هزار اعلام شده است.

این کارشناس آمار و برنامه‌ریزی در گردشگری اظهار کرد: با تحلیل این آمارها یک مسأله مهم مشخص می‌شود وقتی دبیر کل سازمان جهانی جهانگردی در زمستان به بهانه افتتاح نمایشگاه بین‌المللی گردشگری به ایران سفر کرد در گزارشی درباره‌ی وضعیت گردشگری ایران اعلام کرد؛ درآمد گردشگری ایران در سال 2013 بیش از یک میلیارد و 300 میلیون دلار بوده که رییس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با قطعیت این عدد را یک اشتباه خواند و درآمد گردشگری ایران را حدود شش تا هفت میلیارد دلار اعلام کرد؛ اما حالا روشن شد که گزارش دبیر کل سازمان جهانی جهانگردی چندان نادرست هم نبوده است.

او با اعتقاد بر این‌که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری در اعلام درآمد گردشگری ایران، میزان هزینه‌کرد گردشگران خارجی را بالا در نظر می‌گیرد، افزود: این اتفاق رخ می‌دهد چون بخش خصوصی اعلام می‌کند میانگین هزینه‌کرد گردشگران خارجی در ایران 1500 دلار است، درحالی‌که سازمان جهانی جهانگردی میانگین میزان هزینه‌کرد گردشگران را در کل دنیا حدود هزار دلار تعیین کرده است.

اروجی به تناقضات دیگری در این گزارش اشاره کرد و در ادامه گفت: اگر مرکز پژوهش‌های مجلس می‌خواهد آمارها را زیر سوال ببرد، دست‌کم روی همان آمارهای نادرست تحلیل ارائه نکند. بویژه آن‌که نمی‌توان آمار هر یک از این مأخذها را با یکدیگر مقایسه و تحلیل ترکیبی کرد، این یک اشتباه است.

انتهای پیام