روز سرنوشت‌ساز تیم هسته‌ای در مجلس

یک روز بعد از تصویب توافق هسته‌ای در دو نهاد مهم شورای امنیت و اتحادیه اروپا، در داخل ایران اولین گام مهم برای تصمیم گیری حول این سند تاریخی برداشته شد. در یک سوی این نشست محمد جواد ظریف و علی اکبر صالحی و در سوی دیگر نمایندگانی قرار داشتند که قرار است امضای آن ها توافق وین را در ردیف قوانین ملی ایران نشاند.  چنان که انتظار می رفت رشته اصلی سخن در این جلسه در دست کسی بود که طی 23 ماه گذشته زبان گویای نظام در کار خطیر مواجهه با 6 قدرت هسته‌ای بوده است.

محمد جواد ظریف دیروز در بهارستان نیز همچون وین و ژنو خبر ساز شد. تریبون بهارستان همان گرما و حرارت جلسات وین را پیدا کرد. صالحی و ظریف در مقام دو نماینده دولت باید پاسخگوی ابهام ها و سوالات کسانی شدند که ظرف دو سال گذشته در معرض شدیدترین تبلیغات منفی علیه تیم مذاکره قرار داشتند و شبکه موسوم به دلواپسان توانسته بود با ابزارهایی مثل بولتن سازی و پمپاژهای شایعات خبری اعتماد اکثریت مجلس را نسبت به ماموریت دیپلمات ها مخدوش سازد. جلسه دیروز تیم هسته‌ای در بهارستان از منظر دیگر برای ناظران خارج و داخل حائز اهمیت بود تا آنجا که برخی ناظران از  این نشست به عنوان پیش درآمدی برای قضاوت نهایی مجلس تعبیر کرده‌اند. یک نگاه به لیست بلند موضوعات مورد بحث نمایندگان و دو مقام ارشد هسته ای روشن می سازد که هیچ سوال و ابهامی نبود که در صحن دیروز مجلس ناگشوده بماند. برای کسانی که از دور و نزدیک مواجهه مردان هسته ای با ساکنان بهارستان را دنبال می کردند این نشست حاوی پیام ها و سیگنال های روشن در باره چشم انداز توافق هسته‌ای است که پاره‌ای از آنها از این قرار است.

1- نشست تیم مذاکره با نمایندگان در شکل و ماهیت خود حاوی یک پیام مثبت حتی برای اصولگرایان بود، این که مردان دولت اعتدال رسم کتمان و پنهانکاری ندارند. پرونده‌ای که دیروز در صحن مجلس کالبد شکافی شد در دوره دولت پیشین به صورت کاملاً محرمانه و دور از چشم نمایندگان دنبال می شد و میزان آگاهی مجلس از آن بیش‌تر از رسانه ها نبود. در همه آن سال ها هر بار که رئیس تیم هسته ای به مجلس آمد به قرائت یک متن از پیش نوشته و گزارش سربسته و کلی بسنده کرد.

بدون شک چنین تعاملی میان دولت اعتدال و مجلس اصولگرا در سیاست خارجی، حاوی پیامی مثبت برای مراجع نظام نیز خواهد بود که دو گانگی و تشتت بر سر پرونده هسته ای را به صورت یک دغدغه جدی مطرح کرده اند.

2 - ظریف و صالحی به صورت بند به بند و نکته به نکته پاسخگوی سوالات نمایندگان شدند تا ذهن های دیرباور به این حقیقت برسند که دو سال مذاکره هسته‌ای دولت روحانی با 6 قدرت جهانی بر اساس یک استراتژی و نقشه راه روشن پیش رفته است. مروری در محتوای بلند سخنان ظریف و صالحی جای تردیدی باقی نمی گذارد که تیم دیپلمات ها ی  ایرانی روی ریل مذاکره براساس محاسبات دقیق حقوقی و فنی گام برداشته است. آنچه در تریبون دیروز مجلس نهم ارائه شد در واقع عصاره‌ای از 23 ماه بحث های دراز دامن ایرانی ها در ژنو، وین و نیویورک بود. گزارشگران رسانه کشورهای اروپایی که دیروز به صورت لحظه به لحظه اتفاقات مجلس را دنبال می‌کردند از نطق ظریف به عنوان لایحه ای تاریخی در دفاع از «اعتبار حقوقی مذاکرات هسته‌ای» تعبیر کردند.
ادبیات و منطق دفاعی دو نماینده دولت در مجلس از جمله نکاتی بود که توجه محافل خارج را به خود جلب کرد. وزیرخارجه در این مواجهه دانش حقوقی و تجربه دیپلماتیک خود را برای متقاعد کردن نمایندگان مخالف بکار گرفت و رئیس سازمان انرژی اتمی توانایی و اشراف خویش بر ظرایف صنعت هسته ای را برای اطمینان دادن به نمایندگان درباره حفظ قدرت هسته ای ایران به نمایش گذاشت.

3- در فضای مسمومی که برخی محافل تنگ نظر می خواستند بعد از توافق هسته ای شکل دهند همفکری و همسخنی دولتمردان و نمایندگان یک اتفاق اثر گذار بود. ظریف و صالحی دیروز در حالی به میان نمایندگان رفتند که همزمان تندروها با تنیدن ترفندهای مختلف درصدد برآمدند تا ذهن نهادها و مراجع مختلف  را به نسبت به توافق بدبین سازد. این حرکت مخالفت جویانه که ابتدا شکل خزنده داشت در روزهای منتهی به تصویب توافق هسته ای به حرکت سازمان سافته روانی تبدیل شد تا جایی که آنها حتی هشدار مراجع نظام مبنی بر حفظ انسجام و یکپارچگی رفتار هسته ای نظام را نادیده گرفتند.
 
شواهد مختلف دلالت بر این داشت که جریان موسوم به دلواپسان نقشه ها و رویاهای زیادی برای تاثیر گذاری بر فضای مجلس در سر می پروراندند از جمله این شواهد می‌توان به انبوه نامه ها و تماس های این جریان با فراکسیون های مجلس اشاره کرد که رسما خواستار مانع تراشی در برابر توافق شده بودند. حال می توان دریافت که گفت‌وگوی مستقیم و بی واسطه مردان هسته ای با نمایندگان چه اثری در تأمین منافع ملی برجای می گذارد.

* آفرین چیت‌ساز اول/ایران