نقیب زاده: عرصه بین الملل یکسره دشمنی یا دوستی نیست/ اگر ترامپ به قدرت برسد فجایع زیادی در راه است که دامن ایران را هم می گیرد

مین انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا قرار است سه شنبه ‎۱۸ آبان ۱۳۹۵ برابر با ۸ نوامبر ۲۰۱۶ میلادی برگزار شود. می توان گفت یکی از مهمترین و حساس ترین انتخابات در طول این مدت برای آمریکا، منطقه و از همه مهمتر برای ایران است. انتخاباتی که می تواند سرنوشت خیلی از موضوعات را تغییر دهد. هیلاری کلینتون یک دموکرات و دونالد ترامپ یک جمهوری خواه دو آتیشه در ایالات متحده آمریکا در صدر هستند که هر کدام تلاش خود را می کنند تا ریاست کاخ سفید را به عهده بگیرند.

اما چرا انتخابات ایالات متحده آمریکا در آینده ایران و برجام تاثیرگذار است؟ در همین رابطه شفقنا با دکتر احمد نقیب زاده، تحلیلگر مسایل بین المللی به گفت و گو پرداخته است که در ادامه می خوانید:

*شاهد رقابت سرسخت بین هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ در انتخابات آینده آمریکا هستیم؛ کاندیداهای ریاست جمهوری آمریکا برخلاف اوباما و دولتش چندان نگاه مثبتی به ایران و برجام ندارند و از سخت گیری در آینده سخن می گویند؛ در این شرایط و پیش از پایان دولت اوباما، ایران چه اقداماتی می تواند انجام دهد که از اجرایی شدن برجام مطمئن شود؟

نقیب زاده: آقای روحانی یک ۸ ماه خیلی حساسی را در پیش رو دارند که در این موضوع هیچ شکی نیست، ولی اینکه فکر کنیم برجام را کسی می تواند لغو کند،  آن هم فکر درستی نیست.برای اینکه آن تعهدات، تعهداتی است که دو دولت داده اند و هر کس که جای این دولت ها  هم قرار بگیرد باید اجرایش کند، منتها چیزی که از ابتدا ما پیش بینی می کردیم و در حال تحقق است، این است که مصداق «پروبال ما بریدند و در قفس گشودند» است. اینکه بیایند تحریم ها را بردارند و ایران هم تعهداتش را انجام بدهد؛ ولی چون خصومت از بین نرفته دولت آمریکا هیچ همکاری برای اجرای بهینه برجام نیز انجام ندهد مثلا برای خرید هواپیمای بوینگ بگویند الان ما ظرفیت نداریم و باید سالها صبر کنید یا کسانی دیگر در نوبت هستند و الان نوبت شما نیست وهزار موضوع دیگر.

 

*ایران در این زمینه باید چکار کند؟

نقیب زاده: کاری که ما باید کنیم و تمام بهانه ها را از دست آمریکا بگیریم این است که هیچ عمل خصمانه ای هم انجام ندهیم تا تمام بهانه ها ازدست آمریکا گرفته شود ولی الان آنچه که مهم است و اولویت دارد اجرای برجام است؛ در حال حاضر تحریم ها برداشته شده است ولی مساله ای که مهم است بحث حاکمیت ملی آمریکاست؛یعنی آمریکا حق دارد از نظر حقوقی با ایران مراوده داشته باشد یا نداشته باشد، البته علاوه بر اینکه از این حق استفاده نمی کند در حقیقت نوعی فشار هم به متحدین اروپایی می آورد و نوعی تهدید پنهانی می کند و آنها را از این عمل می ترساند و دچار هراس می کند که با ایران وارد مراوده نشوند.  بنابراین قضیه خیلی حساس است. قضیه ای است که از نظر حقوقی دست ما بسته است و آمریکایی هامی گویند برداشتن تحریم ها به اراده دولت است و چنین تعهداتی ما نداده بودیم که در بانک های را آمریکا بگشاییم یا تسهیلاتی برای ایران قائل شویم. ما یک چیزی بین عربستان و کره شمالی هستیم، یعنی عربستانی که کاملاً با غرب متحد است و کره شمالی که تمام درهایش را بسته است. هر یک از این دو کشور از یک امتیازاتی بهره مند هستند، کره شمالی بمب اتم خودش را دارد، کسی هم در امور این کشور مداخله نمی کند، عربستان هم که تکلیفش مشخص است و با آمریکا در یک اردوگاه قرار دارد و از دوستی آمریکا بهره می برد. این وسط شما که نه این را داشته باشید و نه آن را درحقیقت ممکن است در حالاتی نه تنها مزیتی نداشته باشید بلکه سبب شود تمام کاستی ها یا نکات منفی که کره شمالی و عربستان دارد هر دو را یکجا نصیب خود کنید، این متاسفانه وضعیتی است که دارد پیش می آید.

بنابراین رفتارهای که صورت می گیرد یک مقداری، خصومت آمریکاست ولی یک میزان زیادی از آن، این است که ما می بایست بهانه ها را از آمریکا بگیریم ولی نگرفته ایم.

* علتش چیست؟

نقیب زاده: علت این است که برخی گروه هایی در داخل هستند که منافعشان در بحران به تحریم خلاصه شده و از طرف دیگر هیچگونه اشرافی در حوزه بین المللی ندارند و مداخله در کاروزارت امور خارجه می کنند و همچنین نگاهی روستایی به روابط بین الملل دارند یعنی فکر می کنند ما با کسی که بد هستیم همیشه می توانیم به او فحش بدهیم و اگر با کسی هم خوب هستیم دیگر دست دوستی دادیم. در صورتی که عرصه روابط بین الملل اصلا چنین عرصه ای نیست، عرصه دوستی و دشمنی یکسره نیست، عرصه ای است که عرصه دشمنی های ظاهراً دوستی است، یعنی همه علیه هم در پیکار و رقابت هستند ولی ظاهر قضیه این است که اتحادها و دوستی های موقتی دارند و از این موضوع استفاده می کنند. ما متاسفانه هرگز شناخت درستی از این عرصه بین المللی نداشتیم.

* چرا دولت نتوانست مانع این نگاه ها شود؟

نقیب زاده: نتوانست چون گروه هایی وارد شده و پایگاه هایی را برای خودشان تدارک دیدند. این است که دولت در موضع تدافعی قرار دارد. هر سخنرانی که انجام می دهد، ده سخنرانی علیه او صورت می گیرد.

به هر صورت یک وضعیت دوگانه ای وجود دارد که یکسری خودشان را صاحب این مملکت می دانند و یک عده خودشان را نماینده مردم می دانند. کسانی که خودشان را نماینده مردم می دانند وظیفه دارند که جواب مردم را هم بدهند. مردم رای دادند و خواهان تغییر بودند، آنها هم که با رای مردم آمده اند این را خوب حس می کنند، البته متاسفانه کسانی هستند که اتکایشان براستدلالات دیگری است.

* مهمترین برنامه ای که دولت روحانی باید پیش بگیرد تا بتواند تا حدودی این موانع را کمرنگ کند، چیست؟

نقیب زاده: مهمترین آن گفت وگوست. آقای روحانی به جای سخنرانی های ناگهانی که واکنش هایی را برمی انگیزد و سبب می شود میزانی از انرژی اش تلف شود، در حقیقت باید با گفت وگو، با مراجعی که دارای تاثیرگذاری در حوزه سیاست خارجی هستند و همچنین گروه هایی که در داخل فعال هستند و اطلاعی از عرصه بین المللی ندارند، قبل از اینکه اقدامی را انجام بدهندبه یک اجماع برسند یا به یک اجماع نسبی برسند مثلا یکی از کارهای خوبی که دولت روحانی انجام داده، ارتباط با قم است و وقتی آیات عظام را در جریان قرار می دهند سبب می شودبعضی از این بزرگان از برنامه های دولت دفاع می کنند و این به میزان زیادی کار دولت را آسان می کند. همین کار را با حوزه های دیگر انجام بدهند و کسانی که فکر می کنند منافعشان دراین رویکرد جدید دولت از بین می رود یا خدشه دار می شود، منافع جدیدی هم برای آنها تعریف کنند.

*با چنین اقداماتی، فشار داخلی درباره برجام از بین می رود؟

نقیب زاده: آنهایی که در پیشگاه دولت سنگ اندازی می کنند، متوجه نیستند که یک نیروی دیگری به نام مردم وجود دارد، مردمی که سرخورده شده اند، مردمی که با مشکلات اقتصادی شدیددست و پنجه نرم کردند و منتظر یک گشایش هستند ولی این امیدهایشان در حال تبدیل به یاس است و اگر این یاس به وجود بیاید، نتایج خوبی نخواهد داشت نه اینکه فقط یک دولتی برود و آقای روحانی یک ۴ سال در راس قدرت باشد. آنچه که در دولت نهم و دهم صورت گرفت کارهایی است که سالها طول می کشد تا جبران شود و اگر یک بار دیگر اینگونه دوره ها  ایجادشود،واقعاً نارضایتی به عمق جامعه می رود.

*آیا این فعل و انفعالات در کشور آمریکا هم وجود دارد؟

نقیب زاده: طبیعتاً بله؛ الان در آمریکا گروه هایی وجود دارند که به شدت خواهان جنگ هستند گروه هایی که منافعشان در جنگ و فروش سلاح تعریف شده است و لابی صهیونیست در آنجابسیار قوی است  مثلاً ترامپ به قدرت برسد واقعا یک دولت فاشیستی است؛ یعنی پایگاه اجتماعی اش دقیقا پایگاه اجتماعی فاشیسم است؛ یعنی بورژوازی و نیروهایی که بسیار خشمگین وتندرو هستند و اینها پشت سر او قرار گرفته اند، ضد مهاجرت هستند، ضد هرگونه صلح در منطقه هستند و بسیار خطرناک هستند و من امیدوارم ملت آمریکا {البته اگر بشود گفت ملت چون هنوز ملتی در آمریکا شکل نگرفته است } بالاخره جلوی این فاجعه را بگیرند. اگر ترامپ به قدرت برسد فجایع زیادی در راه است که دامن ما را هم خواهد گرفت.

* به نظرتان ترامپ به قدرت می رسد؟

نقیب زاده: اگر فشارها زیاد باشد امکانش وجود دارد اما فعلاً خوشبختانه گروه هایی وجود دارد که به شدت دارند فعالیت می کنند که او به قدرت نرسد . اساساً حزب جمهوریخواه حزب تندرویی است و وقتی به قدرت می رسد از ابزار زور بیشتر استفاده می کند تا از ابزار دیپلماسی و چون سلاح هایی در اختیار دارند که یک مقداری هراس آنها را از جنگ زایل می کند و هر لحظه ممکن است دست به جنگ یا دست به فتنه ای بزنند مانند آنچه در عراق، سوریه و لیبی اتفاق افتاد.

* پس ایران نباید به راحتی از این دوره انتخابات آمریکا بگذرد؟

نقیب زاده: خیر. شوخی بردار نیست. این انتخابات، انتخابات سرنوشت سازی برای همه منطقه است. هر کشوری هر تغییراتی در آن روی بدهد، سیاست خارجی در آن تاثیر می گذارد منتهاتاثیری که تغییر سیاست خارجی آن کشور دارد بستگی به وزنه سیاسی آن کشور در عرصه بین المللی دارد. یک کشوری وجود دارد مانند افغانستان ممکن است فقط روی همسایگان خود یک تغییرات مختصری بگذارد، بعضی از کشورها مانند ترکیه در سطح منطقه اثرگذار هستند. اما کشوری مانند آمریکا در سطح جهان تاثیرگذار است و علاوه بر آنها اساساً نظام بین المللی را می تواند متحول کند، کما اینکه شوروی دچار تغییراتی شد و فروپاشید همچنین نظام بین الملل هم عوض شد و نظام دو قطبی فرو ریخت؛ این است که سیاست آمریکا در حالت عادی هم در همه کشورها اثر می گذارد ولی ما الان در وضعیت خاصی قرار داریم که ایران یکی از موضوعات بحث های انتخاباتی آمریکاست، بنابراین کسی که به قدرت می رسد در حقیقت خودش را ملزم می داند که نسبت به ایران یک موضع خاص اتخاذ کند.

*تا به امروز دولت روحانی یکی از تاریخی ترین دولت ها بشمار می آید به دلیل اینکه توانست برجام و توافق هسته ای رابه سرانجام برساند و هم اکنون مسوولان کشورهایی که چند سال یااصلا به ایران سفر نکرده بودنددر حال سفر به ایران هستند.ایران چطور می تواند از فرصت پیش آمده بهترین بهره برداری را داشته باشد؟

نقیب زاده: همانطور که رهبر انقلاب هم گفته اند این آمد و رفت ها باید یک نتایج ملموسی به بار بیاورد الان یکی از فاکتورهایی که این سفرها در سطح مقدماتی باقی می ماند و در حال مطالعه هستند، همین مواضعی است که آمریکا می گیرد، یکی دیگر نامطمئنی از وضعیت داخل ایران است که چه واکنش هایی در مقابل حضور آنها یا سرمایه گذاری آنها صورت می گیرد؛اساساً چون ایران کشور مهمی است و از موقعیت ژئوپلیتیکی خوبی برخودار است، اکثر کشورهای مایل هستند که با ایران داد و ستد داشته باشند و اروپایی ها یک دلخوری هایی از آمریکادارند و دوست دارند با ایران وارد مرواده شوند و سرمایه گذاری کنند و مشکلات اقتصادیشان را تا حدی برطرف کنند و این خواسته ها هم وجود دارد اما اگر تهدید آمریکایی جدی باشدکشورهای اروپایی ها نشان دادند که عقب می نشینند چون این تضاد بین اروپا و آمریکا سال هاست که وجود داشته و بارها هم اروپایی ها آزمایش کردند که با ایران مرواداتی داشته باشندبرخلاف میل آمریکا، ولی متاسفانه بهانه هایی که در داخل به دست اروپایی ها داده می شود آنها را دچار وحشت می کند و این یک مقداری طول می کشد و آقای روحانی باید سعی کنند داخل را راضی کنند، وگرنه خارج بسیار خودش را موافق برای همسویی و همکاری با ایران نشان داده است. اگر بعد از آقای روحانی دولت دیگری بیاید زحمت هایی را که او کشیده ، بهره برداری خواهد کرد.

* پس  ابتدا باید مخالفان برجام راضی شوند تا نتایج و دستاوردهای آن ملموس شود؟

نقیب زاده: فقط آنها نیستند؛ باید یک وفاق صورت بگیرد و نشان بدهند  تحلیل هایی که بعضی از مسوولان دارند، درست نیست و باید وضعیت کشور را به بحث بگذارند و  همه باید بپذیرنددست دولت را در عرصه سیاست خارجی باز بگذارند. نمی شود همه تقصیرها را گردن دولت گذاشت. هم اکنون گروه هایی نگرانی هایی هم دارند و فکر می کنند آمریکا اندک اندک جای پای خودش را باز می کند و به ایران می آید و تغییراتی را به وجود می آورد ولی اینها در حقیقت تصورات درستی نیست. ببینید کشوری مانند ترکیه هم که متحد آمریکاست خیلی وقتها مقابل او می ایستد، اینطور نیست که ما از آمریکا یک غول بسازیم و فکر کنیم هر جا پایش را گذاشت دیگر برکندن آن مشکل است یا نمی شود مقابل آن ایستاد، این یک تصور باطل است.

* با توجه به مخالفت هایی که هم در داخل ایران و هم داخل آمریکا وجود دارد، مذاکرات ایران و آمریکا در حد حل پرونده هسته ای باقی می ماند و هیچ تحولی در رابطه دو کشور وجودندارد؟

نقیب زاده: این چیزی است که تندروهای ایران و تندروهای آمریکا می خواهند البته ما می توانستیم وضعیت را عوض کنیم.

* فقط ایران می توانست؟

نقیب زاده: بالاخره ما که به آنها نمی توانیم دستور بدهیم و بگوییم این کار را کنید یا نکنید. ما باید ابتدا قدم های خودمان را برداریم و بهانه دست آمریکا ندهیم. دو حالت می تواند داشته باشد،حالت منفی این است، همانطور که شما گفتید این توافق در همین سطح بماند و تعطیل شود، و تمام نکات منفی که گفتیم به سراغ ایران خواهد آمد ولی نکته مثبت این است که به سطح صفربرسد یعنی نه دوستی باشد نه دشمنی. دوستی باشد آن هم  در حوزه اقتصاد باشد، شرکت های آمریکایی را در ایران دخالت بدهیم که از همین راه کم کم منافع دوستی سیاسی آنها را هم به دنبال داشته باشد.

یکی از مسایل دیگر باید مدنظر قرار داد، همکاری های منطقه ای است؛ الان ایران و آمریکا در یک جبهه دارند علیه داعش می جنگند ولی متاسفانه وضعیت طوری است که آنها حضورایران را در این مبارزه نفی می کنند یا نادیده می گیرند و می روند سراغ کشورهای دیگر، در حالی که می توانستیم از این وضعیت استفاده بکنیم و به آنها نشان بدهیم همانطور که در قضیه طالبان همکاری آنها با ما به نفعشان بود و در سایر موارد همین همکاری می تواند وجود داشته باشد. این همکاری هیچگونه دخالتی از آمریکا را در پی نخواهد داشت یعنی دخالت آمریکا درایران در اینگونه مسایل اصلاً مطرح نیست.

*ما شاهد بودیم آقای باراک اوباما تا حدودی دست دوستی در برابر ایران دراز کرد؛ دلیلش این بود که می خواست به جهان ثابت کند یک آدم متفاوت نسبت به روسای جمهوری آمریکاستیا اینکه آدم صلح طلبی است و دنبال تنش و جنگ نبود یا اینکه  نگاهش به ایران به عنوان راه حل مشکلات منطقه بود؟

نقیب زاده: هیچکدام. من فکر می کنم اوباما ذاتاً آدم صلح دوستی است و یک رییس جمهور استثنایی در آمریکاست شما اصلاً چنین رییس جمهوری تاکنون در آمریکا ندیده اید، البته کلینتون تاحدی همینطور بود و صلح در جهان می خواست ولی شما ببینید چه پالس های دوستی برای ایران می فرستاد، سفره هفت سین در کاخ سفید پهن می کند ولی این از جانب ایرانیان مورد توجه قرار نگرفت و ایرانیان مدام منتظر این هستند که آمریکا بیاید و یک امتیازاتی به ایران بدهد و درهایش را باز کند که خواسته ای دور از تصور است. فکر می کنم این یک مقداری در دیدجهانیان برای ایران خوب نبود، برای اینکه گفتند رئیس جمهور آمریکا یک ژست دوستانه گرفت ولی از جانب ایرانیان رد شد این در ذات اوباماست و بارها در همه زمینه ها نشان داده است. کدام رییس جمهور آمریکا به کوبا سفر کرده است؟ ولی ایشان رفت و به کوبا سفر کرد.

* نگاه جان کری هم همینطور است؟

نقیب زاده: بله. جان کری هم همینطور است ولی جان کری دیگر شانسی برای ریاست جمهوری ندارد.

* سفر خانم موگرینی به ایران را چطور ارزیابی می کنید. این چقدر می تواند در روابط ما با کشورها اروپایی تاثیرگذار باشد؟

نقیب زاده: اساساً ما با اروپایی ها هیچ مشکلی نداریم و آنها خیلی خواهان مراوده با ایران هستند همان دو عاملی که گفتم مانع می شود، یکی فشارهای آمریکاست و یکی هم نوعی سردرگمی در ایران است و اینکه نمی دانند واقعاً ایران تا چه حد مسایلش جدی است که این دوگانگی آنها را دچار تردید می کند؛ فکر می کنند اگر دولت یک تعهدی دارد شاید جناح مقابل آن را نپذیرد وبه آن احترام نگذارد. اگر این دو عامل نبود اروپایی ها هیچگونه مشکلی با ایران نداشتند و حتی من می گویم ایران اتمی را نیز حاضر بودند بپذیرند برای اینکه در این زمینه احساس می کردندخدشه ای به آنها وارد نمی شود.

* فشارهای که  آمریکا وارد می کند مربوط به فشارهای اسراییل است ؟

نقیب زاده: خیر، همیشه اینگونه نیست؛ الان چه اختلافاتی بر سر ایران بین آمریکا و اسراییل به وجود آمده است؟و اینطور نیست که فکر کنیم آمریکایی ها و اسراییلی ها یکی هستند ولی خوداسراییلی ها هم لابی مرتبطی در اروپا دارند ولی اینطور نیست که کشورهای اروپایی خیلی تحت تاثیر لابی اسراییل باشند برعکس گرایش های ضداسراییلی در اروپا وجود دارد که در آمریکانیست.

* آینده رابطه ایران و عربستان را چگونه می بینید؟

نقیب زاده: عربستان سعودی وضعیت بسیار بغرنجی دارد و خودش را لبه پرتگاه می بیند. تحولاتی که در داخل عربستان صورت پذیرفته است سبب شده که رژیم این کشور احساس کند رفتنی است و آمریکا هم به آن پشت کرده است. بنابراین نوعی عصبیت، عصبانیت و پرخاشگری در رفتارهای عربستان سعودی وجود دارد که ایران باید خیلی مواظب باشد، مانند همین رفتارها درترکیه مشاهده می شود؛ ترکها همانطور که در روزنامه هایشان دیدم، مدام نگران موفقیت ها و پیروزی های ایران هستند، پیوسته می گویند صفوی ها دارند می آیند باید کاری کرد و ما هم بایدلشکری عثمانی را تشکیل دهیم .

بنابراین ما چون دست بالا را داریم و برنده هستیم باید با طمأنینه بیشتری به این مسایل برسیم؛ حادثه ای پیش آمد که واقعا این نباید تکرار شود زمانی که تمام انگشت ها متوجه عربستان بود وداشتند او را به دلیل اعدام هایی که کرده بود، محکوم می کردند، ناگهان حادثه سفارت پیش می آید و عربستان با یک زیرکی خاصی ایران را وسط می اندازد و خودش پشت آن پنهان می شودو خیلی در این زمینه موفق بود و سبب شد همه دنیا ما را به جای آنها با انگشت نشان بدهند و آنها توانستند این قضیه را در پناه قضیه سفارت لاپوشانی بکنند و به فراموشی سپرده می شود.

*آینده را چطور ارزیابی می کنید؟

نقیب زاده: چاره ای ندارند جز اینکه صلح کنند و به نحوی با هم کنار بیایند و منافع یکدیگر را به رسمیت بشناسند، چیزی که آمریکایی ها به عربستان سعودی هم فهماندند و گفتند چاره ای ندارید که ایران را به رسمیت بشناسید و اینکه عربستان مرتب در امور اعراب مداخله می کند را باید به عربستان فهماند که دارند قبیله ای فکر می کنند و کدام قبیله و کدام عرب؟ ما با کشورهاطرف هستیم، با دولت ها طرف هستیم، با قبیله ها که طرف نیستیم بنابراین سوریه کشوری است برای خودش و ربطی هم به اعراب ندارد و اعراب همینطور و ایران هم اگر دست بالا را دارددر حقیقت به دلیل تلاش هایی است که کرده و استراتژی های دقیقی که گرفته و گاهی هم اشتباهاتی داشته ولی در مجموع حضور فیزیکی ایران که در حقیقت از نتایج جنگ ۸ ساله برای اینکهت مام سپاهیان و ارتشی های ما کسانی هستند که از سنین بچگی در جنگ بودند و هراسی از حضور در میدان های جنگ ندارند، در حالی که ارتش عربستان همیشه از پشت پناهگاه های خودش حمله کرده و ترکیه هم همینطور سبب شده است که ما نسبت به آنها دست بالاتر را داشته باشیم.

* رابطه ما با دیگر کشورهای عربی چطور پیش خواهد رفت؟  شاهد بودیم وقتی به توافق هسته ای دست یافتیم کشورهای همسایه ظاهرا از این موضوع هراس داشتند، این هراس درچیست؟

نقیب زاده: خود این نشان می دهد برجام چقدر به نفع ایران بوده و این برجام چقدر می توانست منافع ما را تامین کند اینها بی پشتوانه هستند و همه سروصدایشان به واسطه دوستی با آمریکابوده است و فکر می کردند چون آمریکا حمایت می کند از آنها بنابراین دیگر مشکلی ندارند و با این قضیه فکر کردند آمریکا به سمت ایران متمایل شده است و این خودش سبب شد اینها یک مقداری دچار تشویش شوند و به طور طبیعی هم از قدرت ایران همیشه هراس داشتند و تلفیق این دو مورد با هم یعنی هراسی که از ایران داشتند و اینکه فکر کنند آمریکا به جانب ایران متمایل شده است باعث چنین واکنشی از جانب آنها شده است. ولی ما باز داریم دوباره آنها را خوشحال می کنیم و می گوییم ما با آمریکا سر جنگ داریم و این برجام به نتیجه نمی رسد و اینها دوباره دارند به جایگاه اولیه خودشان برمی گردند.

* به عنوان استاد علوم سیاسی، مهمترین نقدی که می توانید به روابط بین المللی ایران با کشورهای دیگر داشته باشید چیست؟

نقیب زاده: همین که الزامات و ویژگی های روابط بین الملل را نمی شناسیم، البته وزارت خارجه تا حدی می شناسد ولی کفایت نمی کند و وزارت خارجه هم گهگاهی دچار هراس های بیجا می شود. این در حوزه تخصصی همان روابط سیاسی است، عرصه بین الملل همان عرصه سیاست است منتها با یک ویژگی خاصی که همیشه رمون آرون بر آن تاکید داشت و آن حالت طبیعی که در روابط بین الملل برقرار است یعنی هیچ نظمی وجود ندارد و هر لحظه ممکن است جنگ پیش بیاید یا هر لحظه ممکن است صلح پیش بیاید و ما دوستان همیشگی نداریم، دشمنان همیشگی نداریم و باید پیوسته مانند اسکی بازی که از روی آب به چپ و راست می رود و گاهی بالا و پایین می رود، باید چنین حرکت کنیم.

منبع: شفقنا