يکشنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۷ | Sunday, 17 February 2019
  • ارتباط با انتخاب
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیک
  • |
  • نظرسنجی
يکشنبه ۲۸ بهمن ۱۳۹۷ | Sunday, 17 February 2019
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • شهری
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
جستجو
بروز رسانی شده در : ۲۸ بهمن ۱۳۹۷ - ۱۱:۴۷
ویدئو جدیدترین اخبار پربیننده ترین
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • شهری
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • ارتباط با انتخاب
  • پیوندها
  • آب و هوا
  • اوقات شرعی
  • مجله الکترونیک
  • نظرسنجی
  • آرشیو
ویدیو/رضا رویگری: از شدت بی پولی میخواهم بروم تو بیابون چادر بزنم!

ویدیو/رضا رویگری: از شدت بی پولی میخواهم بروم تو بیابون چادر بزنم!

ویدیو/مصاحبه با مرحومه پوران شریعت رضوی درباره حادثه ۱۶ آذر

ویدیو/مصاحبه با مرحومه پوران شریعت رضوی درباره حادثه ۱۶ آذر

ویدیو/لحظه‌ای که ترامپ از یک خبرنگار عصبانی شد

ویدیو/لحظه‌ای که ترامپ از یک خبرنگار عصبانی شد

ویدیو/ناراحتی ایوانکا ترامپ از کنایه مرکل به پدرش

ویدیو/ناراحتی ایوانکا ترامپ از کنایه مرکل به پدرش

ویدیو/ لحظه‌ای که مایک پنس، اسم ترامپ را آورد و  برای کف زدن حاضرین مکث کرد اما خبری از کف زدن نشد

ویدیو/ لحظه‌ای که مایک پنس، اسم ترامپ را آورد و برای کف زدن حاضرین مکث کرد اما خبری از کف زدن نشد

ویدیو/دکتر علی شریعتی پس ازادی از زندان در کنار پدر و همسرش

ویدیو/دکتر علی شریعتی پس ازادی از زندان در کنار پدر و همسرش

کد خبر: ۲۷۱
تاریخ انتشار: ۳۷ : ۱۱ - ۰۵ بهمن ۱۳۸۹
صفحه نخست >> دین و اندیشه
پ

دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟

روز 20 صفر ـ یعنی اربعین ـ زمانی است که حرم امام حسین(ع) یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه بازگشتند و روزی است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا(ص)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین(ع) بشتابد و او نخستین کسی است که قبر آن حضرت را زیارت کرد.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
دکتر رسول جعفریان در ویژه نامه گروه اندیشه خبرآنلاین نوشت:

اعتبار اربعین امام حسین(ع) از گذشته میان شیعیان و در تقویم تاریخی وفاداران به امام حسین(ع) شناخته شده بوده است. کتاب «مصباح المتهجد» شیخ طوسی که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول شیخ طوسی است از روایات فراوان درباره تقویم مورد نظر شیعه درباره ایام سوگ و شادی و دعا و روزه و عباردت است، ذیل ماه «صفر» می‌نویسد: نخستین روز این ماه (از سال 121)، روز کشته شدن زید بن علی بن الحسین است.

روز 20 صفر ـ یعنی اربعین ـ زمانی است که حرم امام حسین(ع) یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه بازگشتند و روزی است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا(ص)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین(ع) بشتابد و او نخستین کسی است که قبر آن حضرت را زیارت کرد.

در این روز، زیارت امام حسین(ع) مستحب است و این زیارت، همانا خواندن زیارت اربعین است.
شیخ طوسی سپس متن زیارت اربعین را با سند به نقل از حضرت صادق(ع) آورده است: السلام علی ولی الله و حبیبه، السلام علی خلیل الله و نجیبه، السلام علی صفی الله و ابن صفیه...

این مطلبی است که شیخ طوسی، عالم فرهیخته و معتبر و معقول شیعه در قرن پنجم درباره اربعین آورده است. طبعا براساس اعتباری که این روز میان شیعیان داشته است، از همان آغاز که تاریخش معلوم نیست، شیعیان به حرمت آن، زیارت اربعین می‌خوانده‌اند و اگر می‌توانسته‌اند مانند جابر بر مزار امام حسین(ع) گرد آمده و آن امام را زیارت می‌کردند. این سنت تا به امروز در عراق با قوت برپاست و شاهدیم که میلیونها شیعه عراقی و غیر عراقی در این روز بر سر مزار امام حسین(ع) جمع می‌شوند.

در اینجا و در ارتباط با اربعین، چند نکته را باید توضیح داد.

1ـ عدد چهل
نخستین مسأله‌ای که در ارتباط با «اربعین» جلب توجه می‌کند، تعبیر اربعین در متون دینی است. ابتدا باید نکته‌ای را به عنوان مقدمه یادآور شویم:

اصولا باید توجه داشت که در نگرش صحیح دینی، اعداد نقش خاصی به لحاظ عدد بودن، در القای معنا و منظوری خاص ندارند؛ به این صورت که کسی نمی‌تواند به صرف اینکه در فلان مورد یا موارد، عدد هفت یا دوازده یا چهل یا هفتاد به کار رفته، استنباط و استنتاج خاصی داشته باشد. این یادآوری، از آن روست که برخی از فرقه‌های مذهبی، بویژه آنها که تمایلات «باطنی‌گری» داشته یا دارند و گاه و بیگاه خود را به شیعه نیز منسوب می‌کرده‌اند، و نیز برخی از شبه فیلسوفان متأثر از اندیشه‌ای درباره اعداد یا نوع حروف بوده و هستند.

در واقع، بسیاری از اعدادی که در نقلهای دینی آمده، می‌تواند براساس یک محاسبه الهی باشد، اما اینکه این عدد در موارد دیگری هم کابرد دارد و بدون یک مستند دینی می‌توان از آن در سایر موارد استفاده کرد، قابل قبول نیست. به عنوان نمونه، در دهها مورد در کتابهای دعا، عدد صد به کار رفته که فلان ذکر را صد مرتبه بگویید، اما این دلیل بر تقدس عدد صد به عنوان صد نمی‌شود. همین طور سایر اعداد طی روزگاران، صورت تقدس به خود گرفته گاه سوء استفاده‌هایی هم از آنها می‌شود. تنها چیزی که درباره برخی از این اعداد می‌شود گفت، آن است که آن اعداد معین نشانه کثرت است. به عنوان مثال، درباره هفت چنین اظهار نظری شده است. بیش از این هر چه گفته شود، نمی‌توان به عنوان یک استدلال به آن نظر کرد.

عدد «اربعین» در متون دینی

یکی از تعبیرهای رایج عددی، تعبیر اربعین است که در بسیاری از موارد به کار رفته است. یک نمونه آن که سن رسول خدا(ص) در زمان بعثت، چهل بوده است. گفته شده که عدد چهل در سن انسانها، نشانه بلوغ و رشد فکری است. گفتنی است، برخی از انبیا در سنین کودکی به نبوت رسیده‌اند.

در قرآن آمده است «میقات» موسی با پروردگارش در چهل روز حاصل شده است. در نقل است که، حضرت آدم چهل شبانه روز بر روی کوه صفا در حال سجده بود. (مستدرک وسائل، ج9، ص329) درباره بنی اسرائیل هم آمده که برای استجابت دعای خود چهل شبانه روز ناله و ضجه می‌کردند. (مستدرک، ج5، ص239)

اعتبار حفظ چهل حدیث که در روایات فراوان دیگر آمده، سبب تألیف صدها اثر با عنوان اربعین در انتخاب چهل حدیث و شرح و بسط آنها شده است. در این نقلها آمده است که اگر کسی از امت من، چهل حدیث حفظ کند که در امر دینیش از آنها بهره برد، خداوند در روز قیامت او را فقیه و عالم محشور خواهد کرد. در نقل دیگری آمده است که امیرمومنان(ع) فرمودند: اگر چهل مرد با من بیعت می‌کردند، در برابر دشمنانم می‌ایستادم.(الاحتجاج، ص84)

مرحوم کفعمی نوشته است: زمین از یک قطب، چهار نفر از اوتاد و چهل نفر از ابدال و هفتاد نفر نجیب، هیچ گاه خالی نمی‌شود.(بحار، ج53، ص200)

درباره نطفه هم تصور بر این بوده که بعد از چهل روز علقه می شود. همین عدد در تحولات بعدی علقه به مضغه تا تولد در نقلهای کهن به کار رفته است، گویی که عدد چهل مبدأ یک تحول دانسته شده است.

در روایت است کسی که شرابخواری کند، نمازش تا چهل روز قبول نمی‌شود. و نیز در روایت است که کسی که چهل روز گوشت نخورد، خلقش تند می‌شود. نیز در روایت است که کسی که چهل روز طعام حلال بخورد، خداوند قلبش را نورانی می‌کند. نیز رسول خدا(ص) فرمود: کسی که لقمه حرامی بخورد، تا چهل روز دعایش مستجاب نمی‌شود.(مستدرک وسائل، ج5، ص217)
اینها نمونه‌ای از نقلهایی بود که عدد اربعین در آنها به کار رفته است.


2ـ اربعین امام حسین(ع)
باید دید در کهن‌ترین متون مذهبی ما، از «اربعین» چگونه یاد شده است. به عبارت دیگر، دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟ چنانکه در آغاز گذشت، مهمترین نکته درباره اربعین، روایت امام عسکری(ع) است. حضرت در روایتی که در منابع مختلف از ایشان نقل شده، زیارت اربعین را یکی از پنج نشانه مؤمن دانسته‌اند.

این حدیث تنها مدرک معتبری است که جدای از خود زیارت اربعین که در منابع دعایی آمده، به اربعین امام حسین(ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است. اما اینکه منشأ اربعین چیست، باید گفت، در منابع به این روز به دو اعتبار نگریسته شده است.

نخست روزی که اسیران کربلا از شام به مدینه بازگشتند. دوم روزی که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر خدا(ص) از مدینه به کربلا وارد شد تا قبر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را زیارت کند. شیخ مفید(م413) در «مسار الشیعه» که در ایام موالید و وفیات ائمه اطهار(ع) است، به روز اربعین اشاره کرده و نوشته است: این روزی است که حرم امام حسین(ع)، از شام به سوی مدینه مراجعت کردند. نیز روزی است که جابر بن عبدالله انصاری برای زیارت امام حسین(ع) وارد کربلا شد.

در کتاب «نزهه الزاهد» هم که در قرن ششم هجری تألیف شده، آمده است: در بیستم این ماه بود که حرم محترم حسین(ع) از شام به مدینه آمدند. (نزهه الزاهد، ص241) همین طور در ترجمه فارسی«فتوح ابن اعثم» (الفتوح ابن اعثم، تصحیح مجد طباطبائی، ص916) و کتاب «مصباح، کفعمی که از متون دعایی بسیار مهم قرن نهم هجری است این مطلب آمده است. برخی عنوان کرده‌اند که عبارت شیخ مفید و شیخ طوسی، بر آن است که روز اربعین، روزی است که اسرا از شام به مقصد مدینه خارج شدند، نه آنکه در آن روز به مدینه رسیدند. (لؤلؤ و مرجان، ص154) به هر روی، زیارت اربعین از زیارتهای مورد وثوق امام حسین(ع) است که از لحاظ معنا و مفهوم قابل توجه است.

3ـ بازگشت اسیران به مدینه یا کربلا
اشاره کردیم که شیخ طوسی، بیستم صفر یا اربعین را، زمان بازگشت اسیران کربلا از شام به مدینه دانسته است. باید افزود، نقلی دیگر، اربعین را بازگشت اسرا از شام به «کربلا» تعیین کرده است. تا اینجا، از لحاظ منابع کهن، باید گفت، اعتبار سخن نخست بیش از سخن دوم است. با این حال، علامه مجلسی پس از نقل هر دو اینها، اظهار می‌دارد: احتمال صحت هر دوی اینها (به لحاظ زمانی) بعید می‌نماید. (بحار، ج101، ص334ـ335) ایشان این تردید را در کتاب دعایی خود «زاد المعاد» هم عنوان کرده است. با این حال، در متونی، مانند «لهوف» و «مثیر الاحزان» آمده است که اربعین، مربوط به زمان بازگشت اسرا، از شام به کربلاست. اسیران، از راهنمایان خواستند تا آنها را از کربلا عبور دهند. باید توجه داشت، که این دو کتاب، در عین حال که مطالب مفیدی دارند، از جهاتی، اخبار ضعیف و داستانی هم دارند که برخی شناخت آنها باید با متون کهن‌تر مقایسه شده و اخبار آنها ارزیابی شود. این نکته را هم باید افزود که منابعی پس از لهوف به نقل از آن کتاب این خبر را نقل کرده‌اند، نباید به عنوان یک منبع مستند و مستقل یاد شوند. کتابهایی مانند «حبیب السیر» که به نقل از آن منابع خبر بازگشت اسرار را به کربلا آوده‌اند(نفس المهموم، ترجمه شعرانی، ص269) نمی‌توانند مورد استناد قرار گیرند.

در اینجا مناسب است دو نقل را درباره تاریخ ورود اسرا به دمشق یاد کنیم. نخست نقل ابوریحان بیرونی است که نوشته است:
روز اول ماه صفر را روزی می‌داند که سر امام حسین(ع) وارد دمشق کرده و یزید هم در حالی که اشعار «ابن زبعری» را می‌خواند و بیتی هم بر آن آفزوده بود، با چوبی که در دست داشت بر لبان امام حسین(ع) می‌زد.»

دوم سخن عماد الدین طبری (م حوالی 700) در «کامل بهائی» است که رسیدن اسرا به دمشق را در 16 ربیع الاول دانسته، یعنی 66 روز پس از عاشورا.

4ـ میرزا حسین نوری و اربعین
علامه میرزا حسین نوری از علمای برجسته شیعه، و صاحب کتاب «مستدرک الوسائل» در کتاب «لؤلؤ و مرجان در آداب اهل منبر» به نقد و ارزیابی برخی از روضه‌ها و نقلهایی پرداخته که به مرور در جامعه شیعه رواج یافته و به نظر وی، از اساس، نادرست بوده است. ظاهرا وی در دوره اخیر نخستین کسی است که به نقد این روایت پرداخته و دلایل متعددی در نادرستی آن اقامه کرده است.

به نظر می رسد منطقی‌ترین چیزی که برای اعتبار اربعین در دست است، همین زیارت جابر در نخستین اربعین به عنوان اولین زائر است.

اما درباره اعتبار اربعین به بازگشت اسرا به کربلا، توجه به این نکته هم اهمیت دارد که شیخ مفید در کتاب مهم خود در باب زندگی امامان و در بخش خاص به امام حسین(ع) از کتاب «ارشاد» در خبر بازگشت اسرا، اصلا اشاره‌ای به اینکه اسرا به عراق بازگشتند ندارد. همین طور ابومخنف، راوی مهم شیعه هم اشاره‌ای در مقتل الحسین خود به این مطلب ندارد. در منابع کهن تاریخ کربلا هم مانند «انساب الاشراف»، «اخبار الطوال»، و «طبقات الکبری» اثری از این خبر دیده نمی‌شود.

روشن است که حذف عمدی آن معنا ندارد، زیرا برای چنین حذف و تحریفی، دلیل وجود ندارد؛ خبر زیارت جابر، در کتاب «بشاره المصطفی» آمده، اما به ملاقات وی با اسرار اشاره‌ای نشده است.

مرحوم حاج شیخ عباس قمی هم، به تبع استاد خود نوری، داستان آمدن اسرای کربلا را در بعین از شام به کربلا نادرست دانسته است (منتهی الامال، ج1، صص817ـ818) در دهه‌های اخیر مرحوم محمد ابراهیم آیتی هم در کتاب بررسی تاریخ عاشورا بازگشت اسرا را به کربلا انکار کرده است. (بررسی تاریخ عاشورا، صص148ـ149) همین طور شهید مطهری که متأثر از مرحوم آیتی است. اما این جماعت یک مخالف جدی دارند که شهید قاضی طباطبایی است.

5ـ شهید قاضی طباطبایی و اربعین
شهید محراب، مرحوم حاج سید محمدعلی قاضی طباطبایی، کتابی با نام «تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهدا» نوشته است.

هدف ایشان از نگارش این اثر آن بود تا ثابت کند آدن اسرا از شام به کربلا در نخستین اربعین، بعید نیست. این کتاب مشتمل بر تحقیقات حاشیه‌ای فراوانی درباره کربلاست که بسیار مفید و جالب است. اما به نظر می‌رسد در اثبات نکته مورد نظر، با همه زحمتی که مولف محترم کشیده، چندان موفق نبوده است.

ایشان درباره این اشکال که امکان ندارد اسرا ظرف چهل روز از کربلا به کوفه، از آنجا به شام و سپس از شام به کربلا بازگشته باشند، هفده نمونه از مسافرتها و مسیرها و زمانهایی را که برای این راه در تاریخ آمده به تفصیل نقل کرده‌اند. در این نمونه‌ها آمده است که مسیر کوفه تا شام و به عکس از یک هفته تا ده دوازده روز طی می‌شده و بنابراین، ممکن است در یک چهل روز، چنین مسیر رفت و برگشتی طی شده باشد. اگر این سخن بیرونی هم درست باشد که سر امام حسین(ع) روز اول صفر وارد دمشق شده، می‌توان اظهار کرد که 20 روز بعد، اسرا می‌توانستند در کربلا باشند.

باید به اجمال گفت: بر فرض که طی این مسیر برای یک کاروان، در چنین زمان کوتاهی، با آن همه زن و بچه ممکن باشد، باید توجه داشت که آیا اصل این خبر در کتابهای معتبر تاریخ آمده است یا نه؟ تا آنجا که می‌دانیم، نقل این خبر در منابع تاریخی، از قرن هفتم به آن سوی تجاوز نمی‌کند. به علاوه، علمای بزرگ شیعه، مانند شیخ مفید و شیخ طوسی، به آن اشاره‌ای نکرده‌اند، بلکه به عکس آن تصریح کرده و نوشته‌اند: روز اربعین روزی است که حرم امام حسین(ع) وارد مدینه شده یا از شام به سوی مدینه خارج شده است.

آنچه می‌ماند این است که نخستین زیارت امام حسین(ع) در نخستین اربعین، توسط جابر بن عبدالله انصاری صورت گرفته است و از آن پس ائمه اطهار(ع) که از هر فرصتی برای رواج زیارت امام حسین(ع) بهره می‌گرفتند، آن روز را که نخستین زیارت در آن انجام شده، به عنوان روزی که زیارت امام حسین(ع) در آن مستحب است، اعلام فرمودند.

متن زیارت اربعین هم از سوی حضرت صادق(ع) انشاء شده و با داشتن آن مضامین عالی، شیعیان را از زیارت آن حضرت در این روز برخوردار می‌کند؛ اهمیت خواندن زیارت اربعین تا جایی است که از علائم شیعه دانسته شده است.

زیارت اربعین در «مصباح المتهجد» شیخ طوسی و نیز «تهذیب الاحکام» وی به نقل از صفوان بن مهران جمال آمده است؛ وی گفت که مولایم صادق(ع) فرمود: زیارت اربعین که باید وقت برآمدن روز خوانده شود چنین است... (مصباح المتهجد، ص788، تهذیب الاحکام، ج6، ص113، اقبال الاعمال، ج3، ص101، مزار مشهدی، ص514(تحقیق قیومی)، مزار شهید اول (تحقیق مدرسه الامام المهدی، قم1410)، ص185ـ186).

این زیارت، به جهاتی مشابه برخی از زیارتهای دیگر است، اما از آن روی که مشتمل بر برخی از تعابیر جالب در زمینه هدف امام حسین از این قیام است، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ در بخشی از این زیارت درباره هدف امام حسین(ع) از این نهضت آمده است:
خدایا، امام حسین(ع) همه چیزش را برای نجات بندگانت از نابرخدی و سرگشتگی و ضلالت در راه تو داده در حالی که مشتی فریب خورده که انسانیت خود را به دنیای پست فروخته‌اند، بر ضد وی شوریده و آن حضرت را به شهادت رساندند.
لینک کوتاه
ارسال به تلگرام
بازید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی
گزارش خطا
0
وب گردی
 تولید اولین نوشابه بدون ضرر با خواص مفید!

تولید اولین نوشابه بدون ضرر با خواص مفید!

جایزه ویژه همراه اول برای مشترکین

جایزه ویژه همراه اول برای مشترکین

 اینترنت 5G رسما به ایران می‌آید؟

اینترنت 5G رسما به ایران می‌آید؟

 چگونه ذهن را آرام کنیم و به خواب برویم؟

چگونه ذهن را آرام کنیم و به خواب برویم؟

 چگونه افسردگی را درمان کنیم!؟

چگونه افسردگی را درمان کنیم!؟

 سلبریتی‌هایی که از سر سفره عقد فرار کردند!

سلبریتی‌هایی که از سر سفره عقد فرار کردند!

نظرات بینندگان
نام:
ایمیل:
* نظر:
تصاویر
۱/۴
۱/۴
تصاویر : حال و هوای ولنتاین در افغانستان

تصاویر : حال و هوای ولنتاین در افغانستان

۲/۴
تصاویر : رقه سوریه در یک روز بارانی

تصاویر : رقه سوریه در یک روز بارانی

۳/۴
تصاویر روز : از تشییع ۲۷ شهید مدافع حریم امنیت تا جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام

تصاویر روز : از تشییع ۲۷ شهید مدافع حریم امنیت تا جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام

۴/۴
تصاویر : دیدنی‌های امروز شنبه ۲۷ بهمن ماه

تصاویر : دیدنی‌های امروز شنبه ۲۷ بهمن ماه

ببینید!

ویدیو/واکنش ظریف هنگام درخواست دست دادن عضو خانم هیات استرالیا

ویدیو/ کلیپی نادر از محمد علی فروغی در کنار رضاشاه

ویدیو/هشدارهای فوق مهم رییس پلیس فتا به تمام کاربران فضای مجازی

ویدیو/گلایه فرمانده سپاه از سیستم اداری کشور و حضور ماهیگیران خارجی در خلیج فارس و دریای عمان

ویدیو/نشست غیر رسمی 4 کشور ایران،روسیه،ترکیه و بلاروس در سوچی روسیه

ویدیو / بحران ونزوئلا و ایالت تاثیرگذار انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا؛ ماجرا چیست؟ / آیا فلوریدا سرنوشت ترامپ را تغییر می‌دهد؟ +زیرنویس فارسی

ویدیو / طرح تریلیون دلاری چین برای تسلط بر دنیا / ۶۰ درصد جمعیت جهان زیر پوشش رویای جاه طلبانه پکن+زیرنویس فارسی

آرشیو
پربازدیدها
روز هفته ماه سال

تصاویر : روز ولنتاین در کردستان عراق

حمله تند کیهان به علی مطهری: بسیار بیجا و غلط کرده که برای امام تعیین تکلیف می‌کند / او دمدمی مزاج و هرهری‌مسلک است / اگر انتساب فرزندی شهید مطهری را از او بگیرند، هیچ هویتی برای این نماینده مذبذب باقی نمی‌ماند / او با سوءاستفاده از نام پدرش، در حال خیانت به منظومه فکری شهید مطهری است

مخالفان و موافقان FATF در مجمع تشخیص چه کسانی هستند؟

پوران شریعت‌رضوی همسر دکتر شریعتی به روایت تصویر

شلیک هوایی پلیس و ماجرای گشت اخلاقی در شرق تهران چه بود؟

فرمانده سپاه: دولت‌های خائن عربستان و امارات بدانند صبر ایران به سر آمده؛ دیگر حمایت‌های مخفیانه از تکفیری‌ها را تحمل نخواهیم کرد / رئیس شورای عالی امنیت ملی دست ما را برای انتقام باز بگذارد / پاکستان باید هزینه پناه دادن به تروریست‌ها را بپردازد؛ هزینه این اقدام سنگین خواهد بود

آقای نتانیاهو! شما چرچیل نیستید؛ قبل از اینکه با حمله به ایران، اسرائیل و جهان را دچار گرفتاری وحشتناکی کنید، بیدار شوید / ترامپ قابل پیش بینی نیست؛ امروز از ایران متنفر است، فردا عاشق تهران می شود

آخرین قیمت خودرو در بازار امروز +جدول

ورود دادستان به پرونده ازدواج دختر ۱۱ ساله ایلامی نتیجه داد/ پدر و همسر تحت تعقیب قضایی قرار گرفتند / «رها» به بهزیستی تحویل داده شد

ویدیو/ حسن عباسی: لاریجانی، روحانی، ظریف و مطهری؛ برید به جهنم / روزی که مسئولیت شما تمام شود، مردم به روی شما «تف» می اندازند

انفجار در اتوبوس پرسنل سپاه در سیستان و بلوچستان / حادثه بر اثر انفجار بمب کنار جاده‌ای رخ داده / جيش العدل مسئولیت عملیات را برعهده گرفت /اعلام 3 روز عزای عمومی در سیستان و بلوچستان / سخنگوی سپاه: شهادت تمام سرنشینان پاسدار حاضر در اتوبوس قطعی نیست / مجروحین حادثه تروریستی به زاهدان منتقل شدند / ۲۷ شهید و ۱۳ مجروح تاکنون

ناگفته خواندنی از عملیات دستگیری «ریگی»/ خلبان اف۴ خبر نداشت که ریگی درون هواپیماست

اگر آیت الله طالقانی زنده می‌ماند، نه سفارت امریکا گرفته می‌شد، نه دولت موقت استعفا می‌داد، نه جنگی شروع می­ شد؛ این اتفاقات همگی یک ماه بعد از فوت پدرم رخ داد / قرار بود جسد آیت الله طالقانی کالبدشکافی شود، اما نگذاشتند / شنیدم بعضی‌ها بعد از فوت ایشان گفتند «الحمدالله این هم رفت» / یکی از آقایان به موسوی خوئینی‌ها گفت: این نماز در حیاط سفارت امریکا غصبی است، او هم گفت: نامه ات را به روزنامه‌ها می‌دهم / طالقانی گفت: پیشنهاد دهندگان تسخیر سفارت امریکا را از خانه بیرون بیاندازید / با خلخالی به شدت دعوا کرد و گفت: تو از قرآن، فقط «قاصم الجبارین» را یاد گرفته‌ای / بعد از تغییر ایدئولوژی، تقی شهرام به پدرم گفت: ترورت می‌کنیم / بعد از فوت آیت الله، یک میلیارد تومان در حسابش بود

تاریخ واریز سود ۱۷۵ هزار تومانی سهام عدالت

تصاویر : دهمین روز سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر

تصاویر : اختتامیه سی‌ و هفتمین جشنواره فیلم فجر

مرگ ۷ دختر و پسر جوان در ویلایی در دماوند

ورود دادستان به پرونده ازدواج دختر ۱۱ ساله ایلامی نتیجه داد/ پدر و همسر تحت تعقیب قضایی قرار گرفتند / «رها» به بهزیستی تحویل داده شد

خرید گوشت منجمد از مردم!

برف و باران ۲ روزه در ۲۰ استان

دانشجوی سانحه دیده دانشگاه آزاد فوت کرد

اعلام آمادگی ترامپ برای سفر به تهران؛ ۵ کشور در حال وساطت هستند

قطر با تحقیر امارات، حریف ژاپن در فینال شد

ویدئو / اظهارات معنادار فاطمه معتمدآریا در مراسم جشنواره فیلم فجر

تقویم سال ۹۷ به همراه مناسبتها

تصور می‌کنم سخنان اخیر ولایتی، نظر شخصی او نبود / او سیگنال‌هایی دریافت کرده که بر اساس آن به برجام و تیم مذاکره‌کننده حمله کرد

اعلام پاداش پای سکوی مدال آوران بازی‌های آسیایی/ طلایی‌ها پنج هزار دلار می‌گیرند

اعتراف پنتاگون به کشتار ۵۰۰ غیرنظامی در سال ۲۰۱۷

مرگ ۷ دختر و پسر جوان در ویلایی در دماوند

جزییات نحوه ثبت نام کارت سوخت المثنی / جدول زمانبندی مراجعه به سامانه خدمات دولت همراه

زمان بازي ايران با پرتغال، اسپانیا و مراكش در جام جهاني فوتبال، چه روز و چه ساعتي است؟

توضیح و فتوای دیگر آیت الله مکارم شیرازی درباره ترمیم بکارت

خواندنی ها
روبات های روزنامه نگار امنیت رسانه های محلی را به خطر انداخته اند؟
ریکد:

روبات های روزنامه نگار امنیت رسانه های محلی را به خطر انداخته اند؟

اشتباه ترین رفتارهای والدین پس از طلاق

اشتباه ترین رفتارهای والدین پس از طلاق

خبری خوش برای طرفداران بسکتبال حرفه ای / لباس های هوشمند«NBA» در راهند

خبری خوش برای طرفداران بسکتبال حرفه ای / لباس های هوشمند«NBA» در راهند

روبات های معمار آینده صنعت ساخت و ساز را متحول می کنند؟

روبات های معمار آینده صنعت ساخت و ساز را متحول می کنند؟

آخرین اخبار مهمترین عناوین روز

ابطحی: برای تشییع پیکر همسر دکتر شریعتی، درهای حسینیه ارشادِ شریعتی را باز نکردند / کنار همان خیابان «شریعتی» ایستادیم و نماز خواندیم / دولت نمی توانست در حد باز کردن در اثر داشته باشد؟

نجات ۳ کوهنورد در ارتفاعات "باقران بیرجند"

به شهادت رسیدن ۲ بسیجی، اعتراف جدید گروه تروریستی ماهشهر

22 استان درگیر سیلاب و کولاک / اسکان اضطراری بیش از 200 تن در این مناطق

التهاب مزمن میانسالی علت بروز مشکلات شناختی در سالمندی

ویدیو/رضا رویگری: از شدت بی پولی میخواهم بروم تو بیابون چادر بزنم!

چگونه قند خون را کنترل کنیم؟

تصاویر : حال و هوای ولنتاین در افغانستان

عوارض جسمی و روانی ازدواج زیر 13 سال برای دختران

فرماندار تهران: مجوز تشییع پیکر همسر دکتر شریعتی از «حسینیه ارشاد» صادر شده بود / ماموران پلیس نیز همکاری لازم داشته اند / متولیان و خانواده مرحوم باید با هیات امنای مسجد هماهنگ می‌کردند که این کار صورت نگرفته بود

نوبخت: کشور همه هنر و تجربه خود را برای دورزدن تحریم‌های نفتی به کار خواهد گرفت / در سال ۱۳۹۸ فروش نفت را روزانه ۱.۵ میلیون بشکه در نظر گرفته‌ایم

توضیح قالیباف درباره حاشیه‌های عروسی دخترش: برخی دنبال جوسازی هستند / آنجایی مراسم گرفتم که همه کارمندهای شهرداری می‌گیرند / تعداد مهمان‌ها کمتر از ۴۰۰ نفر بود / دو نوع غذا هم بیشتر ندادیم

واکنش فرماندهی عملیات عراق به خبر محاصره ابوبکر بغدادی: مخفیگاه او همچنان نامعلوم است / اگر مخفیگاهش پیدا شود، او را می کشیم

بپولتیکو: «برنی سندرز» هم وارد کارزار انتخاباتی ۲۰۲۰ آمریکا می‌شود

مرکل: اختلاف‌ها بر سر ایران من را افسرده می کند

آلمان: منافع اتحادیه اروپا و آمریکا همیشه یکی نیست

ابوبکر البغدادی در شرق سوریه تحت محاصره قرار دارد

نخست وزیر اسبق سوئد: آیا خروج از توافق هسته‌ای بهانه‌ای برای جنگ است؟

فرمانده نیروی دریایی سپاه: باورم شد مافیایی پشت ماجرای کشتی‌های چینی وجود دارد/ سپاه در برابر پایمال شدن حقوق صیادان ساکت نمی‌ماند

وزیر خارجه عمان: روابط ما با ایران ادامه دار و پایدار است

بادامچیان دبیر کل حزب موتلفه اسلامی شد

یک‌چهارم رستوران‌های تهران به دلیل گرانی گوشت تعطیل شد

واکنش اردوغان به اظهارات پنس: خرید «اس-۴۰۰» از روسیه قطعی است

ظریف: حرف‌های «پنس» خنده‌دار است/ آیا باید در منطقه‌ای به شدت مسلح بی‌دفاع باشیم؟

ادعای العربیه: کردستان عراق صادرات نفت به ایران را متوقف کرد

مصر حادثه تروریستی سیستان و بلوچستان را محکوم کرد

کلیات لایحه بودجه ۹۸ با ۱۱۷ رای موافق تصویب شد

بارش برف در ارتفاعات محورهای هراز و کندوان/ سطح جاده‌ها لغزنده است

دادستان تهران: ۲۰۰ تن گوشت در بازدید‌های اخیر کشف شد/ اجرای حکم محکومیت ۹۵ نفر از پرونده‌های اقتصادی اخیر

معاون ترامپ در مونیخ: اروپایی‌ها از برجام خارج شوند

وزیر خارجه انگلیس: بشار اسد در قدرت می‌ماند

آیت‌الله شبستری: مثل اکثر اعضای مجمع مخالف پالرمو هستم

سخنگوی کمیسیون تلفیق: پیش بینی هزار و ۷۳۹ هزار میلیارد تومان برای بودجه ۹۸ / افزایش وام ازدواج به ۶۰میلیون تومان

آخرین قیمت خودرو در بازار امروز +جدول

ورود کمیسیون امنیت ملی به بررسی حادثه تروریستی زاهدان

سخنگوی کمیسیون قضائی: رئیسی، رییس قوه قضائیه می‌شود

جلسه بررسی پالرمو در مجمع، بدون روحانی، لاریجانی و ظریف / حضور معاون حقوقی رئیس جمهور و وزیر اقتصاد در جلسه

معافیت سربازی تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی چگونه است؟

وزیر خارجه انگلیس: اسد در قدرت می‌ماند، بیشتر هم می‌ماند / ایران از حوثی‌ها بخواهد بندر الحدیده را ترک کنند؛ اگر این اتفاق نیفتد، عملیات نظامی از سر گرفته می‌شود

آرشیو
وبگردی

خوردن خون مار توسط سربازان آمریکایی! +تصاویر

این قطار پرواز می‌کند! +عکس

برف بازی و خوشگذرانی سفیر آلمان در تهران +عکس

جوانترین شهید حادثه تروریستی زاهدان +عکس

بازنشستگی غول پیکرترین هواپیمای جهان +عکس

پوتین درحال تمرین جودو! +عکس

عصبانیت شدید شفر کنار زمین +عکس

صدراعظم آلمان در حال خرید از فروشگاه +عکس

عکسی قدیمی از رامبد جوان در دوران جهالت!

خوشحالی عجیب بعد از گل بازیکنان پرسپولیس +عکس

تصویری که «علی علیپور» پس از گل‌زنی نشان داد

تصویری از رئسای جمهور ایران، روسیه، ترکیه و بلاروس در کنار هم

  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • شهری
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"
کد خبر: ۲۷۱
تاریخ انتشار: ۳۷ : ۱۱ - ۰۵ بهمن ۱۳۸۹
صفحه نخست >> دین و اندیشه
پ

دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟

روز 20 صفر ـ یعنی اربعین ـ زمانی است که حرم امام حسین(ع) یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه بازگشتند و روزی است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا(ص)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین(ع) بشتابد و او نخستین کسی است که قبر آن حضرت را زیارت کرد.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
دکتر رسول جعفریان در ویژه نامه گروه اندیشه خبرآنلاین نوشت:

اعتبار اربعین امام حسین(ع) از گذشته میان شیعیان و در تقویم تاریخی وفاداران به امام حسین(ع) شناخته شده بوده است. کتاب «مصباح المتهجد» شیخ طوسی که حاصل گزینش دقیق و انتخاب معقول شیخ طوسی است از روایات فراوان درباره تقویم مورد نظر شیعه درباره ایام سوگ و شادی و دعا و روزه و عباردت است، ذیل ماه «صفر» می‌نویسد: نخستین روز این ماه (از سال 121)، روز کشته شدن زید بن علی بن الحسین است.

روز 20 صفر ـ یعنی اربعین ـ زمانی است که حرم امام حسین(ع) یعنی کاروان اسرا، از شام به مدینه بازگشتند و روزی است که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی رسول خدا(ص)، از مدینه به کربلا رسید تا به زیارت قبر امام حسین(ع) بشتابد و او نخستین کسی است که قبر آن حضرت را زیارت کرد.

در این روز، زیارت امام حسین(ع) مستحب است و این زیارت، همانا خواندن زیارت اربعین است.
شیخ طوسی سپس متن زیارت اربعین را با سند به نقل از حضرت صادق(ع) آورده است: السلام علی ولی الله و حبیبه، السلام علی خلیل الله و نجیبه، السلام علی صفی الله و ابن صفیه...

این مطلبی است که شیخ طوسی، عالم فرهیخته و معتبر و معقول شیعه در قرن پنجم درباره اربعین آورده است. طبعا براساس اعتباری که این روز میان شیعیان داشته است، از همان آغاز که تاریخش معلوم نیست، شیعیان به حرمت آن، زیارت اربعین می‌خوانده‌اند و اگر می‌توانسته‌اند مانند جابر بر مزار امام حسین(ع) گرد آمده و آن امام را زیارت می‌کردند. این سنت تا به امروز در عراق با قوت برپاست و شاهدیم که میلیونها شیعه عراقی و غیر عراقی در این روز بر سر مزار امام حسین(ع) جمع می‌شوند.

در اینجا و در ارتباط با اربعین، چند نکته را باید توضیح داد.

1ـ عدد چهل
نخستین مسأله‌ای که در ارتباط با «اربعین» جلب توجه می‌کند، تعبیر اربعین در متون دینی است. ابتدا باید نکته‌ای را به عنوان مقدمه یادآور شویم:

اصولا باید توجه داشت که در نگرش صحیح دینی، اعداد نقش خاصی به لحاظ عدد بودن، در القای معنا و منظوری خاص ندارند؛ به این صورت که کسی نمی‌تواند به صرف اینکه در فلان مورد یا موارد، عدد هفت یا دوازده یا چهل یا هفتاد به کار رفته، استنباط و استنتاج خاصی داشته باشد. این یادآوری، از آن روست که برخی از فرقه‌های مذهبی، بویژه آنها که تمایلات «باطنی‌گری» داشته یا دارند و گاه و بیگاه خود را به شیعه نیز منسوب می‌کرده‌اند، و نیز برخی از شبه فیلسوفان متأثر از اندیشه‌ای درباره اعداد یا نوع حروف بوده و هستند.

در واقع، بسیاری از اعدادی که در نقلهای دینی آمده، می‌تواند براساس یک محاسبه الهی باشد، اما اینکه این عدد در موارد دیگری هم کابرد دارد و بدون یک مستند دینی می‌توان از آن در سایر موارد استفاده کرد، قابل قبول نیست. به عنوان نمونه، در دهها مورد در کتابهای دعا، عدد صد به کار رفته که فلان ذکر را صد مرتبه بگویید، اما این دلیل بر تقدس عدد صد به عنوان صد نمی‌شود. همین طور سایر اعداد طی روزگاران، صورت تقدس به خود گرفته گاه سوء استفاده‌هایی هم از آنها می‌شود. تنها چیزی که درباره برخی از این اعداد می‌شود گفت، آن است که آن اعداد معین نشانه کثرت است. به عنوان مثال، درباره هفت چنین اظهار نظری شده است. بیش از این هر چه گفته شود، نمی‌توان به عنوان یک استدلال به آن نظر کرد.

عدد «اربعین» در متون دینی

یکی از تعبیرهای رایج عددی، تعبیر اربعین است که در بسیاری از موارد به کار رفته است. یک نمونه آن که سن رسول خدا(ص) در زمان بعثت، چهل بوده است. گفته شده که عدد چهل در سن انسانها، نشانه بلوغ و رشد فکری است. گفتنی است، برخی از انبیا در سنین کودکی به نبوت رسیده‌اند.

در قرآن آمده است «میقات» موسی با پروردگارش در چهل روز حاصل شده است. در نقل است که، حضرت آدم چهل شبانه روز بر روی کوه صفا در حال سجده بود. (مستدرک وسائل، ج9، ص329) درباره بنی اسرائیل هم آمده که برای استجابت دعای خود چهل شبانه روز ناله و ضجه می‌کردند. (مستدرک، ج5، ص239)

اعتبار حفظ چهل حدیث که در روایات فراوان دیگر آمده، سبب تألیف صدها اثر با عنوان اربعین در انتخاب چهل حدیث و شرح و بسط آنها شده است. در این نقلها آمده است که اگر کسی از امت من، چهل حدیث حفظ کند که در امر دینیش از آنها بهره برد، خداوند در روز قیامت او را فقیه و عالم محشور خواهد کرد. در نقل دیگری آمده است که امیرمومنان(ع) فرمودند: اگر چهل مرد با من بیعت می‌کردند، در برابر دشمنانم می‌ایستادم.(الاحتجاج، ص84)

مرحوم کفعمی نوشته است: زمین از یک قطب، چهار نفر از اوتاد و چهل نفر از ابدال و هفتاد نفر نجیب، هیچ گاه خالی نمی‌شود.(بحار، ج53، ص200)

درباره نطفه هم تصور بر این بوده که بعد از چهل روز علقه می شود. همین عدد در تحولات بعدی علقه به مضغه تا تولد در نقلهای کهن به کار رفته است، گویی که عدد چهل مبدأ یک تحول دانسته شده است.

در روایت است کسی که شرابخواری کند، نمازش تا چهل روز قبول نمی‌شود. و نیز در روایت است که کسی که چهل روز گوشت نخورد، خلقش تند می‌شود. نیز در روایت است که کسی که چهل روز طعام حلال بخورد، خداوند قلبش را نورانی می‌کند. نیز رسول خدا(ص) فرمود: کسی که لقمه حرامی بخورد، تا چهل روز دعایش مستجاب نمی‌شود.(مستدرک وسائل، ج5، ص217)
اینها نمونه‌ای از نقلهایی بود که عدد اربعین در آنها به کار رفته است.


2ـ اربعین امام حسین(ع)
باید دید در کهن‌ترین متون مذهبی ما، از «اربعین» چگونه یاد شده است. به عبارت دیگر، دلیل بزرگداشت اربعین چیست؟ چنانکه در آغاز گذشت، مهمترین نکته درباره اربعین، روایت امام عسکری(ع) است. حضرت در روایتی که در منابع مختلف از ایشان نقل شده، زیارت اربعین را یکی از پنج نشانه مؤمن دانسته‌اند.

این حدیث تنها مدرک معتبری است که جدای از خود زیارت اربعین که در منابع دعایی آمده، به اربعین امام حسین(ع) و بزرگداشت آن روز تصریح کرده است. اما اینکه منشأ اربعین چیست، باید گفت، در منابع به این روز به دو اعتبار نگریسته شده است.

نخست روزی که اسیران کربلا از شام به مدینه بازگشتند. دوم روزی که جابر بن عبدالله انصاری، صحابی پیامبر خدا(ص) از مدینه به کربلا وارد شد تا قبر حضرت اباعبدالله الحسین(ع) را زیارت کند. شیخ مفید(م413) در «مسار الشیعه» که در ایام موالید و وفیات ائمه اطهار(ع) است، به روز اربعین اشاره کرده و نوشته است: این روزی است که حرم امام حسین(ع)، از شام به سوی مدینه مراجعت کردند. نیز روزی است که جابر بن عبدالله انصاری برای زیارت امام حسین(ع) وارد کربلا شد.

در کتاب «نزهه الزاهد» هم که در قرن ششم هجری تألیف شده، آمده است: در بیستم این ماه بود که حرم محترم حسین(ع) از شام به مدینه آمدند. (نزهه الزاهد، ص241) همین طور در ترجمه فارسی«فتوح ابن اعثم» (الفتوح ابن اعثم، تصحیح مجد طباطبائی، ص916) و کتاب «مصباح، کفعمی که از متون دعایی بسیار مهم قرن نهم هجری است این مطلب آمده است. برخی عنوان کرده‌اند که عبارت شیخ مفید و شیخ طوسی، بر آن است که روز اربعین، روزی است که اسرا از شام به مقصد مدینه خارج شدند، نه آنکه در آن روز به مدینه رسیدند. (لؤلؤ و مرجان، ص154) به هر روی، زیارت اربعین از زیارتهای مورد وثوق امام حسین(ع) است که از لحاظ معنا و مفهوم قابل توجه است.

3ـ بازگشت اسیران به مدینه یا کربلا
اشاره کردیم که شیخ طوسی، بیستم صفر یا اربعین را، زمان بازگشت اسیران کربلا از شام به مدینه دانسته است. باید افزود، نقلی دیگر، اربعین را بازگشت اسرا از شام به «کربلا» تعیین کرده است. تا اینجا، از لحاظ منابع کهن، باید گفت، اعتبار سخن نخست بیش از سخن دوم است. با این حال، علامه مجلسی پس از نقل هر دو اینها، اظهار می‌دارد: احتمال صحت هر دوی اینها (به لحاظ زمانی) بعید می‌نماید. (بحار، ج101، ص334ـ335) ایشان این تردید را در کتاب دعایی خود «زاد المعاد» هم عنوان کرده است. با این حال، در متونی، مانند «لهوف» و «مثیر الاحزان» آمده است که اربعین، مربوط به زمان بازگشت اسرا، از شام به کربلاست. اسیران، از راهنمایان خواستند تا آنها را از کربلا عبور دهند. باید توجه داشت، که این دو کتاب، در عین حال که مطالب مفیدی دارند، از جهاتی، اخبار ضعیف و داستانی هم دارند که برخی شناخت آنها باید با متون کهن‌تر مقایسه شده و اخبار آنها ارزیابی شود. این نکته را هم باید افزود که منابعی پس از لهوف به نقل از آن کتاب این خبر را نقل کرده‌اند، نباید به عنوان یک منبع مستند و مستقل یاد شوند. کتابهایی مانند «حبیب السیر» که به نقل از آن منابع خبر بازگشت اسرار را به کربلا آوده‌اند(نفس المهموم، ترجمه شعرانی، ص269) نمی‌توانند مورد استناد قرار گیرند.

در اینجا مناسب است دو نقل را درباره تاریخ ورود اسرا به دمشق یاد کنیم. نخست نقل ابوریحان بیرونی است که نوشته است:
روز اول ماه صفر را روزی می‌داند که سر امام حسین(ع) وارد دمشق کرده و یزید هم در حالی که اشعار «ابن زبعری» را می‌خواند و بیتی هم بر آن آفزوده بود، با چوبی که در دست داشت بر لبان امام حسین(ع) می‌زد.»

دوم سخن عماد الدین طبری (م حوالی 700) در «کامل بهائی» است که رسیدن اسرا به دمشق را در 16 ربیع الاول دانسته، یعنی 66 روز پس از عاشورا.

4ـ میرزا حسین نوری و اربعین
علامه میرزا حسین نوری از علمای برجسته شیعه، و صاحب کتاب «مستدرک الوسائل» در کتاب «لؤلؤ و مرجان در آداب اهل منبر» به نقد و ارزیابی برخی از روضه‌ها و نقلهایی پرداخته که به مرور در جامعه شیعه رواج یافته و به نظر وی، از اساس، نادرست بوده است. ظاهرا وی در دوره اخیر نخستین کسی است که به نقد این روایت پرداخته و دلایل متعددی در نادرستی آن اقامه کرده است.

به نظر می رسد منطقی‌ترین چیزی که برای اعتبار اربعین در دست است، همین زیارت جابر در نخستین اربعین به عنوان اولین زائر است.

اما درباره اعتبار اربعین به بازگشت اسرا به کربلا، توجه به این نکته هم اهمیت دارد که شیخ مفید در کتاب مهم خود در باب زندگی امامان و در بخش خاص به امام حسین(ع) از کتاب «ارشاد» در خبر بازگشت اسرا، اصلا اشاره‌ای به اینکه اسرا به عراق بازگشتند ندارد. همین طور ابومخنف، راوی مهم شیعه هم اشاره‌ای در مقتل الحسین خود به این مطلب ندارد. در منابع کهن تاریخ کربلا هم مانند «انساب الاشراف»، «اخبار الطوال»، و «طبقات الکبری» اثری از این خبر دیده نمی‌شود.

روشن است که حذف عمدی آن معنا ندارد، زیرا برای چنین حذف و تحریفی، دلیل وجود ندارد؛ خبر زیارت جابر، در کتاب «بشاره المصطفی» آمده، اما به ملاقات وی با اسرار اشاره‌ای نشده است.

مرحوم حاج شیخ عباس قمی هم، به تبع استاد خود نوری، داستان آمدن اسرای کربلا را در بعین از شام به کربلا نادرست دانسته است (منتهی الامال، ج1، صص817ـ818) در دهه‌های اخیر مرحوم محمد ابراهیم آیتی هم در کتاب بررسی تاریخ عاشورا بازگشت اسرا را به کربلا انکار کرده است. (بررسی تاریخ عاشورا، صص148ـ149) همین طور شهید مطهری که متأثر از مرحوم آیتی است. اما این جماعت یک مخالف جدی دارند که شهید قاضی طباطبایی است.

5ـ شهید قاضی طباطبایی و اربعین
شهید محراب، مرحوم حاج سید محمدعلی قاضی طباطبایی، کتابی با نام «تحقیق درباره اولین اربعین حضرت سیدالشهدا» نوشته است.

هدف ایشان از نگارش این اثر آن بود تا ثابت کند آدن اسرا از شام به کربلا در نخستین اربعین، بعید نیست. این کتاب مشتمل بر تحقیقات حاشیه‌ای فراوانی درباره کربلاست که بسیار مفید و جالب است. اما به نظر می‌رسد در اثبات نکته مورد نظر، با همه زحمتی که مولف محترم کشیده، چندان موفق نبوده است.

ایشان درباره این اشکال که امکان ندارد اسرا ظرف چهل روز از کربلا به کوفه، از آنجا به شام و سپس از شام به کربلا بازگشته باشند، هفده نمونه از مسافرتها و مسیرها و زمانهایی را که برای این راه در تاریخ آمده به تفصیل نقل کرده‌اند. در این نمونه‌ها آمده است که مسیر کوفه تا شام و به عکس از یک هفته تا ده دوازده روز طی می‌شده و بنابراین، ممکن است در یک چهل روز، چنین مسیر رفت و برگشتی طی شده باشد. اگر این سخن بیرونی هم درست باشد که سر امام حسین(ع) روز اول صفر وارد دمشق شده، می‌توان اظهار کرد که 20 روز بعد، اسرا می‌توانستند در کربلا باشند.

باید به اجمال گفت: بر فرض که طی این مسیر برای یک کاروان، در چنین زمان کوتاهی، با آن همه زن و بچه ممکن باشد، باید توجه داشت که آیا اصل این خبر در کتابهای معتبر تاریخ آمده است یا نه؟ تا آنجا که می‌دانیم، نقل این خبر در منابع تاریخی، از قرن هفتم به آن سوی تجاوز نمی‌کند. به علاوه، علمای بزرگ شیعه، مانند شیخ مفید و شیخ طوسی، به آن اشاره‌ای نکرده‌اند، بلکه به عکس آن تصریح کرده و نوشته‌اند: روز اربعین روزی است که حرم امام حسین(ع) وارد مدینه شده یا از شام به سوی مدینه خارج شده است.

آنچه می‌ماند این است که نخستین زیارت امام حسین(ع) در نخستین اربعین، توسط جابر بن عبدالله انصاری صورت گرفته است و از آن پس ائمه اطهار(ع) که از هر فرصتی برای رواج زیارت امام حسین(ع) بهره می‌گرفتند، آن روز را که نخستین زیارت در آن انجام شده، به عنوان روزی که زیارت امام حسین(ع) در آن مستحب است، اعلام فرمودند.

متن زیارت اربعین هم از سوی حضرت صادق(ع) انشاء شده و با داشتن آن مضامین عالی، شیعیان را از زیارت آن حضرت در این روز برخوردار می‌کند؛ اهمیت خواندن زیارت اربعین تا جایی است که از علائم شیعه دانسته شده است.

زیارت اربعین در «مصباح المتهجد» شیخ طوسی و نیز «تهذیب الاحکام» وی به نقل از صفوان بن مهران جمال آمده است؛ وی گفت که مولایم صادق(ع) فرمود: زیارت اربعین که باید وقت برآمدن روز خوانده شود چنین است... (مصباح المتهجد، ص788، تهذیب الاحکام، ج6، ص113، اقبال الاعمال، ج3، ص101، مزار مشهدی، ص514(تحقیق قیومی)، مزار شهید اول (تحقیق مدرسه الامام المهدی، قم1410)، ص185ـ186).

این زیارت، به جهاتی مشابه برخی از زیارتهای دیگر است، اما از آن روی که مشتمل بر برخی از تعابیر جالب در زمینه هدف امام حسین از این قیام است، اهمیت ویژه‌ای دارد؛ در بخشی از این زیارت درباره هدف امام حسین(ع) از این نهضت آمده است:
خدایا، امام حسین(ع) همه چیزش را برای نجات بندگانت از نابرخدی و سرگشتگی و ضلالت در راه تو داده در حالی که مشتی فریب خورده که انسانیت خود را به دنیای پست فروخته‌اند، بر ضد وی شوریده و آن حضرت را به شهادت رساندند.
قران
ارسال به تلگرام
قران
قران
قران
قران
قران
قران
  • صفحه نخست
  • سیاست
  • بین الملل
  • اقتصاد
  • اجتماع
  • شهری
  • آی تی و فناوری
  • فرهنگ و هنر
  • حوادث
  • ورزش
  • خواندنی ها
  • سلامت
  • ویدیو
  • عکس
  • درباره انتخاب
  • |
  • ارتباط با ما
  • |
  • پیوندها
  • |
  • آب و هوا
  • |
  • اوقات شرعی
  • |
  • مجله الکترونیکی
  • |
  • نظرسنجی
  • |
  • جستجو
  • |
  • آرشیو
تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به انتخاب است و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
طراحی و تولید : "ایران سامانه"