یکی از وظایف سازمان زیباسازی شهر تهران تغییر چهره شهر در مناسبت های دینی و ملی است. این روزها با ورود به یکی از مهمترین ماه های معنوی سال یعنی ماه مبارک رمضان چهره شهر با نصب بنرها و نصب آثار هنری روی سازه های تبلیغاتی تغییر کرده است اما آیا چهره شهر به قدری تغییر کرده است که با ورود یک توریست یا یک نگاه سریع به شهر متوجه حلول ماه رمضان شود آنهم آنطور که شایسته شهری است که پایتخت فرهنگی جهان اسلام است؟
در حالیکه سید مسعود شجاعی طباطبایی کاریکاتوریست و مدیر خانه کاریکاتور معتقد است همان طور که سازمان زیباسازی در رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» توانست کل سازه های تبلیغاتی را در اختیار بگیرد می تواند ۱۰ روز در ایام ماه رمضان هم برای اشاعه فرهنگ دینی این کار را انجام دهد، سید مجتبی موسوی سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران می گوید رویدادی مانند «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» یک بار در سال به آن شکل قابل اجراست.
از سوی دیگر هنرمندانی چون جلیل رسولی و سید عباس میرهاشمی معتقدند زیرساخت های شهر تهران به لحاظ معماری باید دستخوش تغییرات اساسی شود تا بتوان به شهر تهران به عنوان پایتخت جهان اسلام نگریست و در ایامی چون ماه رمضان، معنویت این ماه را در ساختمان بصری شهر هم مشاهده کرد.
شجاعی طباطبایی: تبلیغات برای ماه رمضان در سطح شهر کمرنگ است
سید مسعود شجاعی طباطبایی، هنرمند کاریکاتوریست و مدیر خانه کاریکاتور معتقد است توان تبلیغاتی سازمان زیباسازی شهرداری تهران در رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» دیده شد و دیدیم یکباره ۲۴ هزار اثر در معرض دید مردم قرار گرفت. سازمان زیباسازی این کار بزرگ انجام داد ولی سوال این است که چرا در حوزه های دیگر این حرکت کمرنگ است؟
وی به خبرنگار مهر گفت: آن رویداد حرکت خوبی بود هر چند کاش بخشی از آثار هم مربوط به تولیدات هنر در عرصه انقلاب و دفاع مقدس می بود و آثار هنر برای هنر که خیلی با حال و روز ما سنخیتی ندارد در این رویداد نمی بود، اما به هر حال توان سازمان زیباسازی در معرفی هنر در سطح شهر به رخ کشیده شد و حتی در رسانه های خارجی هم به آن اشاره شد. حالا انتظار می رود در ماهی مثل ماه رمضان یا در هفته دفاع مقدس که یکی مناسبت دینی و دیگری مناسب ملی ماست ۲ تا ۱۰ روز چنین حرکتی صورت بگیرد. به هر حال تهران پایتخت کشوری است که به عنوان ام القرای جهان اسلام شناخته می شود.
طباطبایی با اشاره به اینکه در کار فرهنگی تولیدات بالایی در زمینه کارهای مذهبی داریم با اشاره به نمایشگاه پوستر «اسماء الحسنی» که این روزها در خانه هنرمندان برپاست، بیان کرد: در این نمایشگاه کارهای بسیار فاخری با اسم زیبای خداوند خلق شده است. این کارها نمی تواند در فضاهای تبلیغاتی شهر قرار بگیرد تا حال و هوای شهر را تغییر دهد؟
این هنرمند که معتقد است این روزها فضای تبلیغاتی ماه رمضان را در سطح شهر کمرنگ می بینیم، توضیح داد: این استدلال که دیگر نمی شود حرکتی مثل رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» را در سال تکرار کرد منطقی نیست چون من خودم هم در سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران هستم و می دانم شهرداری چه امکاناتی در اختیار دارد. ما انتظار داریم در این مناسبت این آثار که برای روح شهر هم بسیار مفید است در سطح وسیع به نمایش دربیاید خصوصا آثار خط نقاشی و یا خوشنویسی که مردم ما ذاتا به آنها علاقه دارند.
طباطبایی در پایان گفت: به هر حال توقع از مسئولان شهری این است که همانقدر که به مفاهیم هنری ارزش می گذارند به آثار هنری در خدمت دین و الهیات هم ارزش بگذارند.
رسولی: شهر را با چند پوستر نمی توان اسلامی کرد
جلیل رسولی، هنرمند پیشکسوت خوشنویسی درباره موفقیت سازمان زیباسازی در تغییر سیمای بصری شهر مناسب با حال و هوای ماه رمضان با توسل به هنر به خبرنگار مهر گفت: این حرکتی نیست که با زدن چند پوستر و یا چند المان اسلامی به دست بیاید. اگر بخواهیم کارهای مقطعی در این زمینه انجام دهیم همین کاری است که دارد صورت می گیرد اما اگر می خواهیم شهر تهران را به صورت زیربنایی تبدیل به یک شهر اسلامی کنیم باید آثار اسلامی و اصیل و آثار هنری درجه یک در این زمینه تهیه شود و به طور دائم در شهر نصب شود. این کار هم مستلزم یک برنامه ریزی دقیق و درازمدت است.
این هنرمند ادامه داد: در رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» شاهد اتفاق خوبی بودیم هر چند کاش آثار ایرانی و اسلامی بیشتر استفاده می شد اما باید همه کارهایی که در سطح شهر نمایش داده می شود درجه یک باشد. هر چند معتقدم وقتی از شهر اسلامی و سیمای اسلامی شهر حرف می زنیم باید اول از همه از معماری حرف بزنیم. باید روی استفاده از سبک معماری اسلامی کار شود و فرهنگسازی کنیم. کلمه پایتخت جهان اسلام عنوان بزرگی است که نمی توان به راحتی به آن دست پیدا کرد و در عمل باید این اتفاق بیافتد.
رسولی با اشاره به اینکه اگر تا به حال این اتفاق در شهر نیفتاده به تعدد سلیقه ها و بحث هزینه نکردن بودجه باز می گردد، اظهار کرد: باید کارهای هنری بسیاری در سطح شهر نصب شود تا به این مهم دست پیدا کنیم. من در مصاحبه های مختلف گفته ام که میدان ها مکان های مهمی هستند و می توان به جای مجسمه هایی که خیلی ها با آن ارتباط برقرار نمی کنند در این میدان ها از آناتومی خط ایرانی استفاده کرد. خط هنر ملی ماست. می توان خطوط را با متریال برنز که ماندگار است تهیه کرد و در سطح میدان ها نصب کرد. ترکیب زیبای خط فارسی با آیات و احادیث می تواند جلوه شهر را معنوی کند. ضمن اینکه این آثار اگر هزینه ای هم برایشان بشود قطعا به مرور زمان ارزش افزوده پیدا می کنند.
میرهاشمی: چهره شهر در ماه رمضان بیش از اینها باید تغییر کند
سید عباس میرهاشمی، هنرمند عکاس معتقد است محیط شهری یکی از فضاهایی است که شهروندان وقت زیادی را درون آن می گذرانند و طبیعتا انتظار از مدیران شهری این است که با معماری مناسب و مدیوم های هنری این شهر را جایی برای آرامش کنند.
وی درباره اینکه تهران به عنوان پایتخت بزرگ اسلامی در ایامی مانند ماه مبارک رمضان باید چگونه دیده شود نیز به خبرنگار مهر گفت: یکی از مهمترین بخش ها که در این سال ها به آن بی توجهی شده بخش معماری است و باید یک تغییر ساختاری در شیوه معماری رخ بدهد و این شهر شاهد پیاده سازی یک معماری مدرن و اسلامی باشد. برای این مهم باید سنوات زیادی درباره اش صحبت شود تا در درازمدت امیدوار باشیم اتفاقی متناسب با جایگاه این شهر بیافتد.
میرهاشمی ادامه داد: اما در کوتاه مدت و برای ایامی مثل ماه مبارک رمضان باید لااقل فضاهای آزاردهنده شهری را تغییر دهیم. در حال حاضر تلاش هایی از سوی سازمان زیباسازی صورت می گیرد اما احساس من این است که به بیش از اینها نیاز داریم. ما فضاهای بزرگی مثل بوستان‌ها را در اختیار داریم که می شود اعلانات و پوسترها و کارهای هنری در آنها نصب کرد و یک هیات انتخاب هنری دقیق این آثار را انتخاب کند. ما در همه حوزه های دفاع مقدس قوی هستیم و آثار قرآنی بسیار قوی هم داریم؛. از گرافیک و پوستر بگیرید تا تایپوگرافیک و عکس و نقاشی و...
به اعتقاد این هنرمند نیز چهره شهر باید بیش از این ها در ایامی مثل ماه رمضان تغییر پیدا کند.
موسوی: ۴۰ هزار متر مربع سازه تبلیغاتی را به مناسبت ماه رمضان اختصاص دادیم
اما سید مجتبی موسوی، سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران درباره انتقادهایی که به این سازمان درباره تغییر چهره شهر با مدیوم های هنری در ایامی مثل ماه رمضان می شود به خبرنگار مهر گفت: سازمان زیباسازی به عنوان یکی از وظایف چندگانه اش در طول سال در تبلیغات فرهنگی فعال است و برای این منظور تعدادی سازه تبلیغاتی در اختیار دارد که باید در برنامه ریزی سالانه خود آنها را به موضوعات هنری و فرهنگی و پوشش مناسبت های مختلف مذهبی و ملی اختصاص دهد. بخشی را هم باید به اطلاع رسانی های فرهنگی اختصاص دهد.
وی ادامه داد: با توجه به تعداد سازهایی که در اختیار داریم و حجم بالای فعالیت ها و مناسبت ها ما این فضاها را در طول سال باید مدیریت کنیم. در مناسبت های مذهبی از جمله رمضان سعی می شود راسا هم اقداماتی انجام دهیم و پوستر و بنرهای مختلف مناسب را چاپ و اکران کنیم. اتفاقا برای ماه مبارک رمضان امسال ما برنامه ویژه ای تدارک دیدیم و جزو مصوبات فرهنگی ماست که تقریبا تمامی سازه های تبلیغاتی به این امر اختصاص پیدا کند و چهره شهر قرآنی شود. ما با نگارش آیات مختلفی از قرآن کریم که سعی شده آیات کوتاه و توصیه کننده ای باشد به این سمت حرکت کردیم.
موسوی با اشاره به اینکه در خود ماه مبارک رمضان باید چهار بار این سازه های تبلیغاتی متناسب با ولادت امام حسن مجتبی(ع)، شب های قدر، شهادت حضرت علی(ع) و عید فطر تغییر کند گفت: ما ۴۰ هزار متر مربع سازه تبلیغاتی را به این امر اختصاص داده ایم و به نظر نمی رسد این میزان تلاش سازمان زیباسازی کوتاهی در انجام وظیفه اش باشد.
اما سرپرست معاونت فرهنگی و هنرهای شهری سازمان زیباسازی شهرداری تهران در پاسخ به اینکه این روزها اکثر منتقدان تغییر چهره شهر در مناسبت های مختلف را با رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» قیاس می کنند نیز گفت: مقایسه ان رویداد با هیچ موضوع دیگری درست نیست. اساسا رویداد «نگارخانه ای به وسعت یک شهر» بنا بر ایده چند روز شهر بدون تبلیغات بنا گذاشته شد. اینکه طی ده روز در تهران هیچ تبلیغ تجاری وجود نداشته باشد. ما در پوشش مناسبت ها در هر دوره ارتقا داریم ولی اینکه ما در هر مناسبت بتوانیم همه سازه های شهری را در اختیار داشته باشیم امکان پذیر نیست و اتفاقا بیلبوردهایی که خیلی در چشم هستند در اختیار شرکت ها برای تبلیغات کالاهای تجاری هستند. کسانی که این موضوع را مطرح می کنند شاید از ساز و کار این موضوع خبر ندارند.
وی ادامه داد: ما آن تعداد سازه ای را که در شهر در اختیار داریم به این امر اختصاص داده ایم و به همکارانمان در مناطق هم سفارش کرده ایم عمده سازه هایی که در اختیار دارند به این امر اختصاص بدهند. ما هم روی این مناسبت های مذهبی و ملی حساس هستیم اما یادمان باشد در ایام مختلف مطالبات ارگان های مختلف هم وجود دارد که جنبه عمومی دارد و ما باید آنها را اطلاع رسانی کنیم.
موسوی در بخش پایانی سخنانش به این موضوع اشاره کرد که بسیاری از مناسبت های مذهبی در کشور ما به صورت مردمی اتفاق می افتد و خودشان حس و حال آن ایام را در فضای شهری ایجاد می کنند مثل همین ماه رمضان یا در ایام محرم. مثلا الان جوششی که در مساجد هست کاری است که از دستگاهی مثل سازمان زیباسازی بر نمی آید. اینگونه مراسم نزد مردم پر رنگ می شود.
