پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : یک کارشناس فرهنگی به مسوولان فرهنگی کشورمان توصیه کرد از ظرفیت موجود در مراسم سالگرد وفات مولانا که در قونیه برگزار می‌شود استفاده کنند.
دکتر ابراهیم فتح‌الهی که پیش‌تر رایزن فرهنگی کشورمان در ترکیه بوده در یادداشتی نوشته است:
مولانا در ترکیه (مولوی و ترکیه)
مراسمی که هرساله در شهر قونیه ترکیه (کنیا) از تاریخ ۷ تا ۱۷ دسامبر (۱۶ تا ۲۶ آذر) در محل فرهنگسرای مولانا جنب مزار مولانا برگزار می‌شود شامل برنامه‌های متنوعی است که رقص سماع قسمت اصلی برنامه را تشکیل می‌دهد. در نوشته حاضر بعد از معرفی اجمالی مولانا گزارشی از مراسم سالانه بزرگداشت وی در شب‌های موسوم به «شب‌های عرس»، که از سال ۲۰۰۶ به این طرف شکل جدی و رسمی و بین‌المللی به خود گرفته است ، تقدیم می‌شود.
مولوی کیست؟
جلال‌الدین رومی بلخی، مشهور به مولوی (۶۰۴-۶۷۲ ه. ق.) شاعر و عارف ایرانی در بلخ به دنیا آمد و در کودکی همراه پدر به قونیه هجرت کرد. بعد از وفات پدر در سن بیست‌وچهارسالگی به جای پدر بر مسند وعظ و فتوا نشست. تا آن‌که دیدار با شمس تبریزی انقلابی روحانی در وجود او پدید آورد و مسند تدریس و فتوا را ترک کرد و این امر سبب نارضایی و خشم شاگردان مولانا شد و عاقبت شمس تحت فشار مریدان مولانا در ۶۴۳ قمری به دمشق سفر کرد اما یک سال بعد به قونیه برگشت و سرانجام در ۶۴۵ به ناگاه ناپدید شد. بعد از غیبت شمس، مولانا چندین بار به جست‌وجوی او به دمشق سفر کرد ، اما از آن گمشده نشانی نیافت. بعد از آن مولانا به جای مسند تدریس و فتوا به تربیت صوفیه و مراقبت باطن پرداخت. دیوان شمس و مثنوی دو اثر ماندگار این عارف بزرگ تماما به فارسی سروده شده است. وفات مولانا به سال ۶۷۲ قمری اتفاق افتاد و در قونیه در کنار قبر پدرش بهاءالدین ولد به خاک سپرده شد.
آرامگاه وی اینک پذیرای هزاران نفر از اقصی نقاط جهان است. این افراد برای درک شخصیت عرفانی و یا برای آشنایی با آداب و رسومی که تحت عنوان رقص سماع هر هفته در کنار آرامگاه او برگزار می‌شود به ترکیه می‌آیند. دولت ترکیه نیز با برنامه‌ریزی و مهیا ساختن زمینه‌های جلب توریست همه‌ساله همزمان با سالگرد وفات مولانا که به شب عروس موسوم است برنامه‌های متنوعی را در سطح بین‌المللی برگزار می‌کند.
مراسم دهه بزرگداشت مولانا در شهر قونیه
مراسمی که هرساله در شهر قونیه از تاریخ ۷ تا ۱۷ دسامبر (۱۶ تا ۲۶ آذر) به مدت ۱۰ روز از سوی دولت ترکیه و توسط استانداری و شهرداری قونیه برگزار می‌شود شامل یک برنامه اصلی و تعدادی برنامه‌های جانبی است.
برنامه اصلی این مراسم، شامل برگزاری رقص سماع است که در سالن فرهنگسرای مولانا انجام می‌شود. این سالن که در فاصله چندصدمتری از آرامگاه مولانا در سال ۲۰۰۶ افتتاح شده است ظرفیت بیش از ۲۰۰۰ نفر را دارد. مراسم رقص سماع که در آخرین شب همزمان با شب وفات مولانا (شب عرس) برگزار می‌شود با تشریفات رسمی و با حضور مقامات و بعضا نخست وزیر ترکیه و مهمانان خارجی و سفرای مقیم در ترکیه انجام می‌شود.
مراسم رقص سماع در طول سال نیز هر هفته روزهای شنبه برای جهانگردان و زائران قبر مولانا برگزار می‌شود. در حال حاضر گروهی که رقص سماع را انجام می‌دهند کارمندان رسمی و آموزش‌دیده دولت ترکیه هستند که بدین منظور تربیت شده‌اند و سعی می‌شود حالت عرفانی به مراسم داده شود. به عبارت دیگر افرادی که رقص سماع را انجام می‌دهند خود پیرو یک طریقت عرفانی که مراتب مقامات عرفانی را طی کرده باشند، نیستند و صرفا نمایشی از رقص سماع منتسب به طریقت مولویه را در حضور تماشاگران برگزار می‌کنند.
برنامه‌های جانبی مراسم سالگرد وفات مولانا، شامل برگزاری نمایشگاه‌های هنری (نقاشی، خوشنویسی، تذهیب، صنایع دستی و... ) از هنرمندان ترکیه و خارجی، برگزاری نمایشگاه کتاب مولاناشناسی، برگزاری نشست‌های ادبی و علمی توسط مرکز مولاناشناسی دانشگاه سلجوق قونیه با حضور استادان زبان و ادبیات فارسی و مولوی‌شناسان داخلی و خارجی و ... است. در سال ۲۰۱۳ کتابخانه تخصصی مولاناشناسی نیز در محل فرهنگسرای مولانا راه‌اندازی شد که بیش از یکصد کتاب تخصصی طی مراسم رسمی از سوی ایران به این کتابخانه اهدا شد.
هدف عمده دولت ترکیه در حمایت از برگزاری این مراسم و بین‌المللی کردن آن، فرهنگ‌سازی و الگوبخشی معنوی برای مردم ترکیه و جلب توریست داخلی و خارجی و درآمدزایی و ایجاد اشتغال برای مردم ترکیه است. لذا سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی مثل توسعه فرودگاه بین‌المللی قونیه، ایجاد اتوبان منتهی به قونیه از مسیرهای آنکارا و استانبول، راه‌اندازی قطار سریع‌السیر بین آنکارا و قونیه با سرعت ۲۶۰ کیلومتر در ساعت، ایجاد تعداد قابل توجهی هتل‌های چندستاره در قونیه و رسیدگی به زیبایی شهری و نظم ترافیکی قونیه در سال‌های اخیر و در دوره حاکمیت حزب عدالت و توسعه انجام پذیرفته است.
گفته می‌شود شهر قونیه و مقبره مولانا با جذب بیش از دو میلیون جهانگرد داخلی و خارجی در طول سال رتبه اول جلب توریست را در ترکیه داراست.
علاوه بر آن بهره‌برداری فرهنگی و تبلیغی از مراسم مذکور، فرصتی برای تقویت و ترویج هویت ملی مردم ترکیه و ارتقای روح معنوی آن‌ها بوده و در سطح بین‌المللی نیز هویتی فرهنگی و تمدنی برای ملت ترکیه ایجاد می‌کند.
ملاحظه:
در سال‌های اخیر گروههای زیادی از ایرانیان نیز در سطوح مختلف اعم از عناصر فرهنگی، هنرمندان، دوستداران ادبیات و یا در قالب گروههای توریستی به قونیه سفر می‌کنند و در ایام سالگرد وفات مولانا در آذرماه، پروازهای مستقیم از تهران و برخی شهرها به قونیه دایر می‌شود. حتی برخی ایرانیان مقیم در کشورهای دیگر نیز هم برای تجدید دیدار با بستگان خود و هم زیارت قونیه به این شهر می‌آیند. بدیهی است دستگاه‌های مسوول فرهنگی در ایران می‌توانند با عطف توجه به این موضوع، برنامه‌های فرهنگی گوناگونی را ترتیب بدهند و با ایجاد ارتباط با مسوولین فرهنگی ترکیه و بخصوص شهر قونیه، در خصوص برگزاری کنفرانس‌های علمی مشترک، نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری مشترک و اجرای کنسرت‌های موسیقی با حضور هنرمندان ایرانی در کنار آرامگاه مولانا، در جهت تقویت پیوندهای مشترک فرهنگی بین دو کشور اقدام کنند.
