محمدصادق نائبي- با گذشت 82 سال از رسميت
"ريال" به عنوان واحد پول ملي، هنوز عموم مردم و حتي مسئولان از به کارگيري
واژه نامأنوس و اروپايي "رئال" يا "ريال" امتناع و در مراودات مالي خود از
واحد غيررسمي ولي متداول "تومان" استفاده مي کنند که همين دوگانگي باعث
اشتباه، سوءتفاهم و سردرگمي مردم مي شود. آن ها هر گاه قيمتي را به ريال
مي‌شنوند بايد به تومان تبديلش کنند.
گردشگران خارجي از دوگانگي واحد
پولي گيج مي شوند. اين دوگانگي، يک تلاش ذهني بي‌فايده را بر ايرانيان
تحميل مي‌کند که گاهي با خطا همراه است. قرن حاضر نشان داد، واحد پولي 80
ساله "ريال" هيچ گاه نمي تواند جايگزين واحد پولي 800 ساله "تومان" شود و
نبايد مجددا اشتباه ديگري در اين موضوع بکنيم."تومان" يک واژه ايراني ترکي
به معناي عدد "10.000" است که علاوه بر واحد پولي ايران در 800 سال گذشته،
در فرهنگ و ادب و تاريخ ما نيز همواره به جاي عدد ده هزار استفاده شده
است. در واحد پولي نيز به خاطر برابري آن با 10.000 دينار چنين نامي را
نهاده اند. واحد پولي تومان پس از 7 قرن در سال 1308 توسط رضاشاه منسوخ و
واحد نامأنوس پرتغالي اسپانيايي "رئال" يا "ريال" به عنوان واحد پول ملي
تعريف شد! اما در اين 82 سال همچنان "تومان" در افواه و اقوال عامه مردم به
عنوان واحد اصلي پول کاربرد داشته است. حتي مسئولان نيز که به اجبار و
اکراه بايد از واژه فرنگي "ريال" استفاده کنند، بارها در اثر فراموشي يا
عادت، از واحد مردمي تومان استفاده کرده اند. در مورد تاريخچه ضرب سکه و
واحد پول در ايران، اولين واحد پول ايراني "سکه صد دينار" يا همان "صنار"
بود که سلطان محمود غزنوي آن را ضرب کرد و بعدها به "محمودي" معروف شد.
دينار واحد پول روم و برگرفته از نام امپراتور روم ديناريوس بود. هم زمان
شاهان ساماني ماوراءالنهر سکه هاي نقره اي معروف به "شاهي" را ضرب کردند که
ارزش آن نصف محمودي بود. بعدا هزار دينار را "قران" و 10هزار دينار را
"تومان" گفتند. شاه عباس سکه 200 ديناري را به نام "عباسي" ضرب کرد اما
همان زمان سکه هاي پرتغالي اسپانيايي در ايران به نام "رئال" يا "ريال"
متداول شدند که برابر 1175 دينار بود. "رئال" در اسپانيا و پرتغال همان
"رويال" در انگليس است که به معناي سلطنتي و شاهي است. نادرشاه نيز سکه
"نادري" به ارزش 500 دينار ضرب کرد. رضا شاه ارزش 1175 ديناري را به 1000
کاهش داده و نام واحد پول ملي را "ريال" گذاشت. حال با افزايش تورم و
افزايش تعداد صفرها در معاملات روزمره، جا دارد پس از 82 سال مجددا چهار
صفر ديگر از واحد پول ملي ريال برداشته و به دلايل هشت گانه اي که در ادامه
مي آيد، عنوان "تومان" را روي واحد پول ملي برگزينيم:
1 از نظر بين
المللي : برخلاف "ريال" که واژه اروپايي بوده و غير از ايران در چندين
کشور مانند عربستان، عمان، قطر، يمن، برزيل به عنوان واحد ملي پول استفاده
مي شود، هيچ کشوري داراي واحد پولي "تومان" نيست.
2 از نظر عددي:
تومان به معناي 10هزار است. براي همين 10.000 دينار را تومان مي گفتند.
اکنون نيز با حذف چهار صفر از پول ملي ريال، مي توان 10.000 ريال را
"تومان" ناميد.
3 از نظر عرفي و عامي : قرن حاضر نشان داد
ايرانيان واحد پول 800 ساله "تومان" را فداي واحد پول فرنگي "ريال" نمي
کنند. حتي کشورهاي همسايه نيز واحد پول ما را تومان مي دانند. بايد به
باورها و عادت هاي مردم احترام گذاشت. هرگز مردم ايران مانند فرنگي ها ساعت
يک نصف شب را يک بامداد نمي گويند. مردم ايران 800 سال است با واحد پولي
"تومان" يا "تومن" عجين شده است و آن را فداي واحد 80 ساله نکرده و نمي
کنند.
4 از نظر تاريخي: واحد پولي تومان يا عدد تومان در تاريخ ما
سابقه 8 قرني دارد. ما بايد تاريخ و فرهنگ خود را حفظ کنيم. براي نمونه 730
سال پيش رشيدالدين فضل ا... در جامع التواريخ در قسمت داستان غازان خان
آورده است: "خواجه شمس‌الدين صاحب ديوان گفت...از هر ده تومان که پادشاه
اطلاق فرمود هشت تومان توفير مي‌کنم و به دو تومان بر ولايت برات مي‌کنم".
5
از نظر ادبي: "تومان" غير از واحد پولي در معناي 10.000 جزيي از شعر و
ادبيات ما نيز بوده است. براي نمونه اميرخسرو دهلوي که در آستانه هشتصدمين
سال تولدش قرار داريم، در مصرعي مي گويد: "به فوجي ده «تومن» زير و زبر
کرد" که منظور از 10 تومن، ده تا 10.000 نفر است که همان لشکر 100 هزار
نفري است نه واحد پولي.
6 از نظر سياسي نظامي: اصطلاح "تومان" در
مسائل نظامي ايران به يک قشون 10 هزار نفري اطلاق مي شد. لذا فرمانده قشون
10 هزار نفري را هم "اميرتومان" يا "تومان باشي"مي گفتند که رجال نظامي و
سياسي زيادي در سده هاي گذشته داراي رتبه نظامي "امير تومان" يا "تومان
باشي" بوده اند مانند مظفرالسلطنه اميرتومان.
7 از نظر رواني: طبيعي
است که با تغيير واحد پولي و رايج شدن اصطلاحي جديد، مردم دچار شوک روحي
مي شوند. اين شوک ممکن است به خاطر نگراني از وضعيت مالي و ارزش پول جديد
باشد، ممکن است به خاطر خلط با اعداد و ارقام يا اصطلاح هاي سابق (ريال و
تومان) باشد يا به هر دليل ديگر. انتخاب پول رايج "تومان" مانند 800 سال
گذشته مي تواند آرامش خوبي به جامعه و مردم بدهد.
8 از نظر تجربه :
اشتباه رضاشاه در کنار گذاشتن عرف و عادت مردم نبايد تکرار شود. هنوز بعد
از هشتاد و اندي سال روزنامه هاي کشور، اقوال وزيران و مديران را اصلاح مي
کنند که منظور مسئول تومان بوده است نه ريال! درحالي که اين خطاي 10 برابري
يعني 1000درصد خطا! بهتر است به همين عادت 800 ساله مردم تمکين کنيم و
تجربه و بن بستي ديگر را نيازماييم.
منبع: خراسان
بهتره واحد پول تومان بشه و واحد فرعي هم دريك.
حالا کدوم ایرانی وطن پرست دوست داره یک واژه مغولی به عنوان واحد پول کشورش انتخاب شود؟!
یا میگی" کیلو چند تومنه"
اگه راس میگی جواب بده دیگه؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
بهتره از نام واحد پولی زمان ایران باستان استفاده کنیم.