arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۳۵۹۱۷
تاریخ انتشار: ۱۱ : ۰۱ - ۰۲ شهريور ۱۳۹۰

سفارش امام رضا(ع) براي زنده نگه داشتن امر دين؛ شرط نجات

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
علي اکبر محمدی


بي گمان، يکي از مسؤوليتها و وظايف مؤمنان، زنده نگه داشتن امر دين است. امر دين به معناي مجموعه اي از آموزه هاي اجتماعي دين است. در دين همواره سخن از دو وظيفه مختلف ولي در راستاي يکديگر است؛ بخشي که انسان را با خود و خدا و هستي آشنا مي سازد و بر انسان است که با شناخت خود و خدا و هستي، اعمال و رفتاري را انجام دهد که وي را به کمال برساند و تزکيه نفس و تکامل شخصيتي بيابد و بخشي ديگر که به عنوان اقامه دين، از آن تعبير مي شود. به نظر مي رسد ريشه اين تفاوت نگرش و زاويه ديد را بايد در تلقي هر يک از دو گروه مقابل، جستجو کرد. پرسش اين است که مراد از اقامه و يا امر چيست؟ چه تفاوتي ميان نمازگزاري و دادن زکات با اقامه نماز و يا زکات و يا هر امر ديگري است؟
*ولايت، ستون اساسي دين
هدف از دين چنان که قرآن بيان مي کند، ايجاد نظام ولايي در نظام اجتماعي جامعه اي است که از آن به امت نمونه ياد مي کند. هدف اين است که نظام ولايي ايجاد شود و مردم در آن جامعه بتوانند با مديريت انسان کامل و معصوم، به کمال لايق و شايسته خويش دست يابند. از اين رو، در آيات سوره مائده چندين بار به اين مسأله اشاره مي کند که نظام ولايي تا چه اندازه مهم و از جايگاه اصلي و بنيادين برخوردار مي باشد. قرآن به پيامبر(ص) هشدار مي دهد اگر براي نظام ولايي، مدير و مدبري پس از خويش معرفي نکنند، در حقيقت دين ناقص مانده و ابلاغ رسالت به تمام انجام نشده است. براين اساس، زماني که ولايت امير مؤمنان(ع) در روز غدير خم بيان مي شود، خداوند آن را روز اکمال دين و اتمام نعمت عظماي الهي برمي شمارد.
بنابراين، هدف از دين، تحقق نظام ولايي در امت و جامعه انساني است که اگر اين امر فراموش شود، در حقيقت دين، ناقص و عملي نارساست. بر اين اساس است که گفته شده هر عملي در صورتي مقبول درگاه خداوندي است که براساس نظام ولايي و مقبوليت ذات باري تعالي انجام شود و اگر شخصي، ولايت نظام ولايي را نپذيرد، در حقيقت تمام اعمال و رفتار صالح او باطل و بي ارزش است. همين طور، گفته شده ستون اساسي دين و بنياد آن، ولايت و پذيرش آن است.بنابراين، لازمه اقامه دين و يا هر امر ديگر، آن است که براساس نظام ولايي انجام شود و اگر بهترين اعمال و بزرگ ترين اجتماعات براي نماز انجام شود ولي نظام ولايت در نماز مورد توجه نباشد، در حقيقت دين اقامه نشده و تنها شکل و صورت نماز انجام شده است. در حقيقت، اين ولايت است که به نماز و هر عمل عبادي ديگر، معنا و مفهوم مي بخشد.
بنابراين، اقامه امر به معناي آن است که شخص براساس نظام ولايي، امور اجتماعي و سياسي مردم را مديريت کند.
در روايتي، از امام رضا(ع) آمده است که مردم را دعوت کنيد تا امر ائمه (ع) را احيا و زنده نگه دارند. در حقيقت، از وظايف مردم و شيعيان اين دانسته شده که حقيقت دين را که نظام ولايي است، احيا و زنده نگه دارند.
آن حضرت(ع) در روايت «سلسلة الذهب» به اين مسأله به گونه اي ديگر اشاره مي کنند. روايت «سلسلة الذهب» به اين معناست که همه زنجيره روات حديث که از خدا نقل مي شود، انسان معصوم و کاملي مي باشند. در اين سلسله که امام رضا(ع) آن را نقل مي کنند، ايشان از پدر بزرگوار خويش، از پدران خويش، تا رسول ا... (ص) و رسول ا... (ص) از حضرت جبرئيل(س) و حضرت جبرئيل از خدا، که خداوند فرمود: «لااله الاا... حصني فمن دخل حصني امن من عذابي».
همه کساني که با ايشان همراه بودند، از دولتمردان جاسوس مامون و دوستداران امامت و ولايت و نويسندگان روايت، براين نکته آگاهي يافتند. تا اين جا حديث، هيچ تفاوتي با ديگر مباني ديني که مأمون آن را تبليغ و اهل سنت بدان عمل مي کردند، ندارد. تا اين جا همين مسأله مطرح است که نمازي به پا مي شود و زکاتي داده مي شود و اين لااله الا ا... نيز دژي است که هرکسي مي تواند با ايمان به آن وارد و از عذاب الهي ايمن شود. اين مسأله همانند نماز خواندن و زکات دادن، ارتباطي با ولايت و نظام ولايي ندارد و مشکلي را براي بي ولايتمداران ايجاد نمي کند.
* شرط نجات
ولي امام علي ابن موسي الرضا (ع) در ادامه حديث، مسأله اي را مطرح مي سازند تا تفاوت ميان دين کامل و دين ناقص آشکار شود و بحران مشروعيت دولت طاغوتي مأمون را همانند بطلان دولت يزيد آشکار نمايند. اين گونه است که تفاوت نظام ولايي و اقامه امر دين با دينداري معمولي و ناقص، آشکار مي شود.
حضرت رضا(ع) به خوبي به همان مسأله اشاره مي کنند که خداوند در سوره مائده به عنوان اکمال دين از آن ياد مي کند. در حقيقت، اگر تمام دين، ايمان به توحيد باشد اين توحيد زماني معنا و مفهوم مي يابد که در نظام ولايي قرار گيرد. دين بي ولايت، دين نيست و هيچ تأثير و اثري براي رهايي انسان ندارد. از اين رو، گفته اند ميان نمازگزاردن و اقامه نماز و ميان دينداري و اقامه دين، تفاوت ماهوي است.
*ضرورت احياي نظام ولايي
حضرت رضا(ع) از شيعيان خويش مي خواهند امر ايشان را احيا و زنده کنند. اين همان سخن پدر بزرگوار ايشان است وقتي از ايشان خواسته شد که محدوده فدک را بگويند تا هارون آن را به ايشان بازگرداند، فرمودند نمي توانند آن را مشخص کنند؛ زيرا هارون حاضر به دادن فدک با محدوده واقعي آن نيست و هنگامي که با پافشاري هارون آن حضرت محدوده فدک را فرمودند، همان مرزهاي دولت هاروني از بلخ تا آفريقا از سند تا مديترانه و از فارس و مراکش و همه ممالک اسلامي آن زمان بود. اين بدان معنا بود که فدک، زمين خاص نيست، بلکه مکتب است که همان نظام ولايي است و اگر کسي مي خواهد امر ايشان را بازگرداند، بايد همه آنچه را غصب کرده اند، بازگرداند. احيا و زنده نگه داشتني که آن حضرت به شيعيان بيان مي کنند، همان زنده نگه داشتن نظام ولايي است که کمال دين آن است و همه امامان(ع) به شکلهاي مختلف براي زنده نگه داشتن آن کوشيدند، گاه با جنگ و گاه با صلح و گاه با دعا و ادعيه ها و زماني ديگر با آموزش و تعليم و تربيت. بنابراين، اگر بخواهيم اقامه دين داشته باشيم و يا اقامه امر الهي را به طور کامل انجام دهيم، بايد نظام ولايي را ملاک و معيار عمل خويش قرار دهيم که پذيرش و مقبوليت دين و اعمال ديني، به پذيرش ولايت است و بس.
نظرات بینندگان