افزايش قد، تبليغات يا واقعيت؟

اعتماد نوشت: در سال هاي اخير در رسانه ها و بويژه در كانال هاي ماهواره يي، شاهد تبليغات بي شماري درباره انواع داروها با كارآيي هاي مختلف براي درمان انواع مشكلات بوده ايم: از قرص هاي لاغري و چاقي گرفته تا قرص هاي ترك اعتياد و روش هاي كوچك كردن بيني بدون نياز به جراحي.

در اين ميان روش ها و داروهايي نيز به عنوان افزايش دهنده هاي قد معرفي مي شوند: ولي آيا اين روش ها يا داروها واقعا باعث بيشتر شدن طول قد انسان مي شوند؟براي پاسخ به اين سوال ابتدا لازم است كمي درباره رشد و نمو انسان بدانيم.
    
    قد نهايي هر فرد چگونه تعيين مي شود؟
    طول قد نوزاد انسان در بدو تولد تقريبا بين 45 تا 55 سانتيمتر است. با گذشت زمان استخوان هاي دراز بدن نوزاد نيز همگام با ساير قسمت هاي بدن رشد كرده و باعث افزايش قد مي شوند. معمولاقد تقريبي يك فرد با ميانگين گرفتن از قد پدر و مادر وي و با احتساب تقريبي 5 سانتيمتر بيشتر براي پسران و 5 سانتيمتر كمتر براي دختران به دست مي آيد.
    
    
    چگونه قد افزايش مي يابد؟
    براي افزايش قد، رشد استخواني لازم است. استخوان ها بافت هاي پويايي هستند كه در تمام عمر فعاليت بيولوژيك خود را حفظ مي كنند: اما افزايش يافتن طول آنها محدود به دوران رشد است. رشد استخوان ها از نواحي خاصي در هر استخوان رخ مي دهد كه به آنها صفحات رشد مي گويند. در صفحات رشد، تكثير سلولي استخوان ها رخ مي دهد و به طول آن اضافه مي شود. ولي پس از اينكه هر شخص به ميزان رشدي كه در برنامه ريزي ژنتيكي اش موجود است برسد، اين صفحات رشد، خود نيز استخواني شده و اصطلاحا بسته مي شوند. پس از بسته شدن صفحات رشد، ديگر به طول استخوان هاي بدن افزوده نمي شود و بنابراين رشد قدي متوقف مي شود. اين امر براي هر شخص در قدي متفاوت و در سن خاصي رخ مي دهد اما معمولانهايتا تا 21سالگي تمام صفحات رشد بسته شده و ديگر قد فرد بلند نمي شود.
    
    چرا صفحات رشد بسته مي شوند؟
    بسته شدن صفحات رشد يك فرآيند فيزيولوژيك و قسمتي از روند تكميل بلوغ فرد است. در هر فردي با آغاز و پيشرفت روند بلوغ (در دختران در سنين 13-12 سالگي و در پسران در سنين 15-14 سالگي)، يك جهش در ميزان رشد قدي رخ مي دهد. اين امر تحت تاثير هورمون هاي مختلفي قرار دارد و تغييرات هورموني دوران بلوغ شروع كننده اين جهش رشد است. با افزايش سن و پيشرفت فرآيند بلوغ، اين رشد نيز ادامه مي يابد و در همين دوران است كه عوامل محيطي روي اندازه قد تاثير مي گذارند. با به پايان رسيدن روند بلوغ، صفحات رشد استخواني نيز بسته شده و رشد قدي متوقف مي شود. از اين زمان به بعد استخوان ها ديگر بلندتر نمي شوند ولي به حيات پوياي خود ادامه مي دهند.
    
    آيا روشي وجود دارد كه به كمك آن قد را بلندتر كرد؟
    عوامل محيطي كه در بالاذكر شد عبارتند از تغذيه مناسب، ورزش، سلامت جسمي و سلامت رواني. رسيدن ميزان كافي مواد معدني و ويتامين ها به بدن براي رشد كلي بدن لازم است. موادي مثل كلسيم، منيزيم، فسفر و ويتامين D بويژه براي رشد استخواني لازمند.

ورزش هاي مختلف نيز در همين مرحله مي توانند به بيشتر شدن قد كمك كنند، ورزش هايي مثل واليبال، بسكتبال، شنا و دوميداني، همگي براي سلامت و رشد مناسبند. اما همه اين كارها و روش ها زماني مفيدند و مي توانند باعث بلندقد شدن بشوند كه در زماني انجام شوند كه صفحات رشد باز هستند.

 ممكن است با استفاده از اين روش ها و روش هاي ديگر بتوان زمان بسته شدن صفحات رشد استخواني را چند صباحي عقب انداخت ولي دير يا زود اين اتفاق رخ خواهد داد و امري اجتناب ناپذير است: با بسته شدن صفحات رشد ديگر با هيچ روشي نمي توان قد فرد را بلندتر كرد. در اين زمان ديگر نه دمپايي هاي تحريك كننده رشد قدي و نه هيچگونه دارو يا مكملي نمي تواند باعث رشد مجدد استخوان ها شده و قد فرد را تغيير دهد.

    برخي روش هاي تحقيقاتي وجود دارند كه با كمك آنها شايد بتوان تا 3 يا 4 سانتيمتر قد را افزايش داد، ولي معمولانياز به جراحي هاي متعدد و صرف زمان طولاني (2 تا 5 سال) و هزينه هاي بسيار زياد دارد و البته ميزان پاسخ افراد نيز غيرقابل پيش بيني و متغير است.