arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۳۷۲۱۴
تاریخ انتشار: ۱۵ : ۱۰ - ۱۴ شهريور ۱۳۹۰

كاسه صبر درياچه لبريز شد

خالي شدن كاسه درياچه اروميه از آب در حالي روزبه روز ابعاد تازه تري به خود گرفته و با اعتراض هاي مردمي به خواست ملي براي كشور بدل مي شود و هرگونه امنيتي و سياسي شدن آن به زيان منافع كشور است. از سوي ديگر دستگاه هاي مرتبط با حوضه آبخيز اروميه، هيچ طرح كارآمدي براي نجات نگين فيروزه يي غرب ايران ارايه نداده اند.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
    خالي شدن كاسه درياچه اروميه از آب در حالي روزبه روز ابعاد تازه تري به خود گرفته و با اعتراض هاي مردمي به خواست ملي براي كشور بدل مي شود و هرگونه امنيتي و سياسي شدن آن به زيان منافع كشور است. از سوي ديگر دستگاه هاي مرتبط با حوضه آبخيز اروميه، هيچ طرح كارآمدي براي نجات نگين فيروزه يي غرب ايران ارايه نداده اند.

به گزارش انتخاب به نقل از اعتماد، درياچه اروميه كه متوسط ورودي آب آن چهار ميليارد و 500 ميليون مترمكعب در بلندمدت بوده، بعد از سال 76 تا امروز 1/3 ميليارد متر مكعب از ذخيره آبي خود را به دلايل متعدد كه غالب كارشناسان آن را تابعي از سوءمديريت منابع آبي مي نامند از دست داده و هر روز 3 ميليمتر از عمقش كاسته مي شود. مشكل درياچه اروميه به طرز باور نكردني اي حادثه غم انگيز مرگ درياچه بزرگ آرال در شوروي چهل سال پيش را تداعي مي كند، درياچه يي كه با وعده سر خرمن انتقال آب از سيبري مورد سوءاستفاده بهره برداران آب و مزارع پنبه قرار گرفت و براي هميشه نابود شد و توده هاي نمك هزاران انسان را آواره و ميليون ها تن خاك را شوره زار كرد. بزرگ ترين درياچه آب شور ايران، در 15 سال گذشته رفته رفته به تشت نمك بدل شد و بيم بياباني شدن هزاران هكتار زمين مرغوب در حاشيه و حتي دوردست تر از ساحل آن، حواس بسياري از كارشناسان منابع حياتي را به خود مشغول كرده است. با اين حال هيچگاه مشكل درياچه اروميه در اين سال ها به عنوان فاجعه يي زيست محيطي با ابعاد شديد اجتماعي، در نظر مديران جدي گرفته نشد و تا همين امروز بدون برنامه در حال قرباني گرفتن است. به گفته مسوولان سازمان محيط زيست، درياچه اروميه در سال هاي اخير تنها يك ميليارد متر مكعب در سال ورودي آب دارد كه اين مقدار به دليل تبخير بالاو وضع اقليمي منطقه در لايه هاي نمك پيش از رسيدن به بستر درياچه تبخير مي شود. بنا به استناد نظر كارشناسان اكولوژي، آبي به كاسه درياچه در سال هاي اخير ريخته نشده و گرما از ذخيره آبي درياچه براي تبخير بذل و بخشش مي كند. خشكسالي و كاهش بارش سالانه در حوضه آبخيز اروميه اگر چه يكي از علل كاسته شدن از ورودي آب درياچه عنوان مي شود اما بهره برداري بي اندازه از آب و هدايت آب رودخانه ها به مزارع و باغات در حال توسعه حاشيه درياچه و همين طور بهره برداري 36 سد كوچك و بزرگ در ورودي اين حوضه آبريز در كنار تخريب هاي ناشيانه مانند ساخت ميانگذر اروميه، قلب اين نگين رنگ باخته غرب ايران را شكست و مرگ زود هنگامش را رقم زده است. مدير ملي طرح نجات تالاب هاي ايران در گفت وگو با «اعتماد» معتقد است: اگر فرض را بر وقوع خشكسالي و كاهش بارش بگيريم كه نقش مهمي نيز در مرگ اكولوژيك اين تالاب بزرگ داشته هيچگاه سطح زير كشت زراعت و باغ هاي منطقه به نسبت كم شدن آب كم نشده و در اين سال ها افزايش نيز يافته است.
    
    ... به گفته علي نظري دوست، طبق مطالعات دقيق انجام شده، بيش از دو ميليارد مترمكعب آب در اين حوضه آبخيز وجود دارد كه معلوم نيست توسط چه كسي مديريت و صرف مي شود و اين در حالي است كه درياچه اروميه نيازي بيش از سه ميليارد و صد ميليون متر مكعب دارد ولي هيچ وقت اين آب تخصيص پيدا نكرد و بودجه يي براي اجرايي شدن طرح ها نيز اختصاص نيافت.
    
    از سوي ديگر رييس گروه ارزياب كيفي منابع آب و محيط زيست وزارت نيرو به «اعتماد» مي گويد: بيش از 70درصد علت خشكي درياچه اروميه تغيير وضع اقليمي و تشديد خشكسالي است بطوري كه در سه سال اخير يك قطره آب وارد درياچه نشده است. به گفته صديقه براتي، آبي در حوضه آبخيز اروميه وجود ندارد كه بتوان به درياچه اختصاص داد و اگر واقعا حيات مردم و مشكلات ناشي از خشكي درياچه براي مسوولان مهم است بايد راهكارهاي دقيق را مورد بررسي قرار دهند چرا كه تنها دو ميليارد متر مكعب آب در اين حوضه وجود دارد و با وجود تعهد وزارت نيرو براي تخصيص حقابه 1/3 ميليارد متر مكعب آب به درياچه، آبي وجود ندارد كه تخصيص يابد.
    
    وي اظهار كرد: اينكه سد سازي را به عنوان علت اصلي خشكي درياچه اروميه عنوان مي كنند اشتباه است چرا كه متوسط بارش در 15 سال گذشته در منطقه (حتي بخش هاي از كشور تركيه) به اندازه يي كم شده كه امروز ديگر آبي در اين حوضه وجود ندارد و پشت سدها آبي وجود ندارد و بايد پذيرفت حتي مشكلاتي در تامين آب شرب وجود دارد. براتي تاكيد كرد اگر آبي در پشت سدها وجود داشته باشد بي شك به سمت درياچه رهاسازي مي شود اما وضع درياچه اروميه و بطور كلي منابع آبي در اين منطقه به اندازه يي است كه بايد راهكاري فراتر از درخواست هاي معمول در دستور كار دولت و مجلس قرار گيرد. با اين حال بهترين زمان درياچه اروميه به سال هاي 1376- 1375 بر مي گردد: دوراني كه تراز آبي درياچه 1278 ثبت شده در حالي كه امروز اين تراز 16/1271 ثبت شده كه نشان مي دهد حداقل شش متر آب پايين رفته است. اگر تبخير آب درياچه را سالانه هزار ميليمتر در نظر بگيريم هر روز تقريبا سه ميليمتر آب درياچه كاهش مي يابد.
    
    نظري دوست با اشاره به تدوين 24 طرح در هيات دولت براي نجات درياچه اروميه، مي گويد: اختصاص 13 هزار ميليارد تومان اعتبار مي تواند منجر به شروع برنامه هاي نجات از بحران شود اما اين مبلغ هرگز تصويب نشد و طرح هايي كه با تاييد مشاوران بين المللي و متخصصان داخلي تدوين شده مسكوت مانده و طرح هايي كه قابليت كمتري براي اجرا دارند و در خوشبينانه ترين حالت ممكن و صرف هزينه هاي بالاو تقبل ريسك زياد، تنها 500 ميليون متر مكعب آب (يك ششم نياز درياچه) را از ارس به اروميه منتقل مي كنند در دستور كار قرار گرفت.اگرچه ممكن است فشارهاي وارده بر دولت و مجلس منجر به اولويت دار شدن مشكل درياچه اروميه شود اما مدير ملي طرح نجات تالاب هاي ايران معتقد است نبايد طرح هاي مجوز دوفوريتي بگيرند كه عملاغيرقابل اجرا و ناكارآمد است، بلكه با تامين مبلغ مورد نياز طرح هاي 24گانه شوراي عالي مديريت درياچه اروميه مي توان از ابتداي زمستان زيرساخت هاي مديريت منابع آبي را آغاز كرد و با آغاز فصل بارش ها و كم شدن مصرف آب در منطقه قدمي براي نجات درياچه برداشت.
    
    با اين حال اين سوال مطرح مي شود كه چرا دولت طرح هاي كارشناسي و تاييد شده براي گرفتن بودجه، لايحه نمي كند و به مجلس نمي فرستد كه اين پرسش با وجود تلاش هاي بسيار «اعتماد»، از سوي مسوولان سازمان محيط زيست بي جواب مانده است.
    
    صديقه براتي مسوول محيط زيست وزارت نيرو معتقد است «اگر آب تمام سدهاي منطقه اروميه رها شود و كسي آب نخورد و برداشت كشاورزي به صفر هم برسد آبي براي ورود به درياچه اروميه و بازگشت به روزهاي درخشان سال هاي 1376 وجود ندارد!»
نظرات بینندگان