امروز(یکشنبه) انتخابات سراسری مجلس لبنان انجام میشود. شاکله نظام سیاسی لبنان سه رکن (ریاست جمهوری، نخستوزیری و مجلس) دارد. رئیس جمهور که فرماندهی عالی ارتش را بر عهده دارد، سمبل ملی کشور دیده شده است و در مدیریت اجرایی دولت دخالت و مسئولیت مستقیم ندارد. در سنت طایفهای در لبنان رئیس جمهور از طایفه مسیحیان مارونی انتخاب و با رأی مجلس منصوب میشود.
نخستوزیر که رئیس اجرایی در مدیریت و اداره کشور است، هیئت وزیران و وزارتخانهها را در اختیار دارد و براساس سنت طایفهای ـ مذهبی در لبنان، نخست وزیر از میان مسلمانان سنی انتخاب و با رأی موافق اکثریت نمایندگان مجلس منصوب میشود.
مجلس لبنان که در قانون اساسی این کشور بالاترین نهاد به شمار میرود و قدرت قانونی آن از رئیس جمهوری و دولت (نخستوزیر) بالاتر و قویتر دیده شده است، از نمایندگان همه طوایف در سراسر لبنان از طریق انتخابات عمومی تشکیل میشود.
براساس سنت و روال انتخابات گذشته، مجلس لبنان دارای ۱۲۸ کرسی و نماینده از سراسر کشور است. رئیس مجلس براساس سنت طوایف در لبنان، از میان مسلمانان شیعه انتخاب میشود. مجلس لبنان هم وظیفه و مسئولیت قانونگذاری دارد و هم دارای وظایف نظارتی است. گفته میشود در آئیننامه جدید انتخاباتی، فضای بازتر و فاصله گرفتن از نظام طایفهای بسته دیده شده است و تعداد نمایندگان مجلس از ۱۲۸ به ۱۳۵ کرسی خواهد رسید.
انتخابات در لبنان همواره برتری دمکراسی در این کشور را نسبت به دیگر کشورهای عربی نشان داده است و چرخش قدرت براساس انتخابات هر چهارسال یک بار در مقایسه با بسیاری از کشورهای عربی، به خصوص کشورهایی که حاکمیت موروثی (قبیلهای ـ خانوادگی) دارند، شاکله مردمی دارد. اگر چه اینبار به لحاظ مشکلات جنگ و بحران در سوریه و درگیریهای لبنان با داعش و دیگر گروههای تکفیری ـ تروریستی، انتخابات بعد از ۵سال انجام میپذیرد، اما در این انتخابات ویژگیهای نو و جدیدی را میتوان دید.
۱ـ حضور و نامزدی جوانان، بخصوص زنان لبنانی در مبارزات انتخاباتی برای ورود به مجلس بسیار اهمیت دارد. این حضور موجب شده است تا شعارهای کلیشهای و سنتی گذشته شکسته شود و از نمادهای طایفهای اندکی فاصله پیدا کند. مشکلات کلان کشور و درخواستهای جامعه لبنانی برای توسعه نیز، اولویت پیدا کرده است.
۲ـ همچنان وحدت ملی در صدر و موتور اصلی انتخابات است. آن هم در شرایطی که از یک سو بحران و جنگ در همسایگی دیوار به دیوار لبنان، سوریه ادامه دارد و از سوی دیگر اسرائیل لحظهای از تهدید لبنان دست بر نمیدارد. مشکلات زندگی فلسطینان که در لبنان زندگی میکنند به لحاظ سیاستهای حمایتی ترامپ از رژیم صهیونیستی، مضاعف شدهاند و سنگینی هزینههای آن بر دوش لبنانیها و دولت مستقر افزونتر شده است. از مشکلات عمده لبنانیها، به هم خوردن تعادل درآمد و هزینه است که به صورت مستقیم از بحرانهای سیاسی ـ نظامی خارج از مرزهای لبنان شکل گرفته است. در این انتخابات مشکلات معیشتی عموم مردم لبنان و بحران مالی دولت اولویت اول دارد و در کنار آن «امنیت» از شاخصترین محورها در این انتخابات است.
۳ـ پدیدهای بعد از جنگ در بخشهای مرزی لبنان با سوریه و آزادسازی خاک لبنان از هجوم تشکلهای تروریستی وابسته به اسرائیل سر برآورده است. این پدیده اتصال و پیوستگی حفظ استقلال با مقاومت است. حزبالله لبنان(مقاومت) همراه ارتش ملی این کشور، گام به گام در آزادسازی مناطق مرزی لبنان و شکست تروریستها حضور فعال داشت. صدها شهید و مجروح برای آزادسازی دهکدههای مسیحینشین و مسلمان(سنی) در کناره مرزهای کشور و در عمق خاک لبنان داده شده است. پدیده جنگ و دفاع مقاومت از استقلال لبنان، امروز در انتخابات مجلس در پیوستگی استقلال و مقاومت خود را نشان میدهد. بسیاری از شخصیتهای طایفهای سیاسی مسیحی یا سنی مسلمان با عبور از نگاه سنتی گذشته و حمایت از مقاومت، فصل جدیدی در تاریخ سیاسی لبنان باز کردهاند. اسامی تعیین کننده گروه ۱۴ مارس یا ۸ مارس که مرکزیت تحول سیاسی و نقطه عطف در انتخابات گذشته بودند، اکنون متحول شدهاند و اصل استقلال و مقاومت، مرکزیت تبیین سیاسی آنها ازکشورشان شده است. این انتخابات نقطه عطف تحول در سیر سیاسی، اجتماعی جامعه لبنان است.
۴ـ تضاد سعودیها با قطریها و ایران، با حمایت اسرائیل همچنان اهرم فشار در لبنان است. دلارهای نفتی سعودیها همچنان در لبنان نفوذ دارد و بستر را برای اجرای طرحهای امنیتی ـ نظامی رژیم صهیونیستی فراهم میسازد. اگر چه بسیاری از کارشناسان سیاسی در این انتخابات موقعیت سعودیها را چندان قوی نمیدانند، اما لبنان همواره صحنه تلاطم سیاسی و نفوذی از خارج از کشور بوده است.
۵ـ به نظر میرسد، اگر انتخابات امروز در لبنان بدون تنش و سالم و آرام انجام پذیرد، لبنان در دو محور گامی به جلو خواهد داشت. محور اول تحول در مفهوم انتخابات و فاصله گرفتن آن از سنت حاکم طایفهای، مذهبی، ورود چهرههای جدید جوان در رقابتهای انتخاباتی و اداره کشور است. محور دوم، اتصال مفهوم استقلال با مقاومت پس از تجربه بیش از یکسال جنگ و فداکاری است که به فربه شدن مفهوم «وحدت ملی» لبنان انجامید.
منبع: روزنامه اطلاعات