arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۴۱۱۷۹۷
تاریخ انتشار: ۲۷ : ۱۶ - ۱۲ خرداد ۱۳۹۷

ایران؛ محور اتحاد تل آویو، واشنگتن، ریاض

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

دولت ها به عنوان کنشگران اصلی نظام بین الملل با توجه به موقعیت ژئوپلتیک خود در ساختار نظام بین الملل ؛ برای تامین و دستیابی به اهداف و منافع خود راهبردهای خاصی را اتخاذ می کنند. راهبرد اتحاد و ائتلاف یکی از مهم ترین راهبردهاست که به دلیل وابستگی به ایدئولوژی، ایجاد بازدارندگی یا بر اساس منافع استراتژیک مشترک شکل می گیرد. نظریه رئالیسم تدافعی بهترین چارچوب تئوریک برای تبیین اتحاد و ائتلاف است که مبدع آن استفان والت است. وی بر این عقیده است که دولت ها به منظور توازن علیه تهدیدها، اتحادها را شکل می دهند. به تعبیر دیگر کشورها در مقابل افزایش قدرت سایرین دست به موازنه نمی زنند بلکه آنچه باعث حرکت کشورها به سوی توازن می گردد میزان تهدیدی است که درک می کنند.

ساختار نظام امنیتی خاورمیانه ساختاری تهدیدزا بوده است و همین مسئله سبب شده است تا بازیگران منطقه برای دستیابی به منافع خود به ائتلاف سازی روی بیاورند. امروزه در منطقه خاورمیانه شاهد تقابل و صف آرایی دو ائتلاف محور مقاومت و محور اعتدال عربی هستیم که هر کدام درصدد هستند تا موازنه قدرت را به سود خود تغییر دهند. جناح اعتدال عربی از کشورهای شورای همکاری خلیج فارس به رهبری عربستان سعودی و حمایت آمریکا و اسرائیل تشکیل شده است که مهم ترین هدف آن تضعیف و مهار جمهوری اسلامی ایران به عنوان رهبر محور مقاومت است.

پس از قدرت یابی دونالد ترامپ و تقویت نقش و جایگاه نئوکان های جنگ طلب ضد ایرانی مانند مایک پمپئو و جان بولتون مواضع تند و رادیکال تری نسبت به ایران اتخاذ کردند که در نهایت زمینه خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها را فراهم کردند. آن ها درصدد هستند تا با شکل گیری تحریم های بین المللی علیه تهران زمینه فشار حداکثری برای تغییر رژیم ایران را فراهم کنند. راهبرد محوری ایالات متحده آمریکا، بهره گیری از دو کشور اسرائیل و عربستان سعودی برای مهار ایران بوده است.

عربستان سعودی مهم ترین رقیب منطقه ای ایران؛ نقطه ثقل بازیگری منطقه ای خود را در افزایش سطح تنش و بحران با جمهوری اسلامی قرار داده است و در همین مسیر استراتژی چندلایه ای را در دستور کار قرار داده است که به شدت تابع الگوهای رفتاری اسرائیل قرار دارد. سفر مئیرداگان رئیس وقت موساد به عربستان و دیدار با مقامات ارشد سعودی، دیدار ژنرال موشه یعلون وزیر دفاع وقت با امیر ترکی الفیصل رییس دستگاه اطلاعاتی سعودی در اجلاس امنیتی مونیخ در سال 2016، سفر انور عشقی نظامی پیشین و رییس یک اندیشکده سعودی به تل‌آویو و بیت‌المقدس و دیدار با دوری گولد معاون مدیر کل وزارت خارجه رژیم صهیونیستی و صاحبه ژنرال آیزنکات با روزنامه ایلاف عربستان در مورد توافق دو کشور در مهار ایران در همین راستاست.

از جمله اقدامات دیگر عربستان سعودی برای مقابله با نفوذ فزاینده ایران در منطقه به اجبار سعدحریری به استعفاء و دخالت آشکار در امور لبنان با هدف ضربه زدن به موقعیت حزب الله، برقراری روابط با گروه های شیعه عراق و همچنین حمایت علنی از خروج آمریکا از برجام و پشتیبانی از بازگشت مجدد تحریم ها علیه جمهوری اسلامی ایران می توان اشاره کرد.

یکی از استراتژی‌های طراحی شده از سوی تل آویو، ایجاد فضای ترس و وحشت درمورد ایران در افکار عمومی جهان است. اقدام اسرائیل در بمباران کردن مواضع ایران در سوریه و فضاسازی رسانه ای علیه ایران در مورد توافق هسته ای برای زمینه سازی خروج آمریکا از ترامپ هم اقدام دیگر عضو ائتلاف برای مقابله با نفوذ ایران است.

جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر دو بال سیاسی (تلاش دیپلماتیک وزارت امور خارجه به رهبری محمد جواد ظریف) و نظامی ( اقدامات راهبردی نیروی قدس به رهبری سردار قاسم سلیمانی) توانسته است نفوذ خود را در عرصه منطقه ای و بین الملل افزایش دهد. نقطه شروع افزایش نفوذ ایران در منطقه خاورمیانه پس از تهاجم آمریکا به عراق در سال 2003 بر می گردد و با سرنگونی صدام حسین و قدرت یابی شیعیان در ساختار سیاسی عراق زمینه قدرت یابی گسترده ایران در منطقه فراهم شد. از تحولات عراق در سال 2003 تا امروز جمهوری اسلامی ایران با بهره گیری از گروه های شیعی مبارز دوست مانند حزب الله ، حوثی ها و حشد الشعبی و همچنین نقش فعال دیپلماسی در عرصه مذاکرات سیاسی سوریه و همکاری مشترک با کشورهای روسیه و ترکیه توانسته نقش تعیین کننده ای در بحران های عراق، یمن و سوریه ایفا کند.

از جمله مصادیق موفقیت ایران در بحران های منطقه ای می توان به خنثی سازی رفراندوم استقلال کردستان و شکست نظامی داعش در عراق و سوریه اشاره کرد. بنابراین بر اساس موفقیت های محور مقاومت به رهبری ایران در منطقه و کاهش نفوذ عربستان سعودی و اسرائیل ؛ مبارزه و مهار ایران به مهم ترین هدف مشترک آن ها تبدیل شده است. بنابراین هر سه عضو مثلث به طور مشترک، سازمان یافته و مستمر درصدد این است تا از همکاری‌های اقتصادی و سیاسی و امنیتی دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی جامعه جهانی با ایران جلوگیری کرده، ایران را درسطح منطقه‌ای و جهانی منزوی کنند، اوضاع اقتصادی داخلی ایران را به‌هم ریخته تا از طریق فشارهای بین‌المللی، منطقه‌ای و داخلی زمینه فروپاشی از داخل را درایران فراهم کنند. به این ترتیب بر اساس موازنه تهدید کشورها بر اساس وجود تهدید و دشمن مشترک ؛ استراتژی موازنه سازی را اتخاذ می کنند که ایجاد ائتلاف ضد ایرانی مشترک بین آمریکا – اسرائیل و عربستان علیه ایران در همین راستا است. در پایان بهترین راهبرد برای جمهوری اسلامی ایران در مقابله با اقدامات ائتلاف ضد ایران ممانعت از گسترش تنش ها و تقویت نیروهای دوست در منطقه و همکاری با کشورهای اروپایی، روسیه و چین برای حفظ توافق هسته ای ایران باشد تا از این طریق از هرگونه اجماع سازی بین المللی علیه ایران جلوگیری شود.

نویسنده: علیرضا علیپور

نظرات بینندگان