خیانت تصاویر

کمیل سهیلی: این نگاره یک پیپ را نشان می دهد که در نگاه اول، تصویری به ظاهر ساده تبلیغاتی برای دخانیات به نظر می آید، اما در واقع اثری است که جایگاه ویژه ای در تاریخ نقاشی جهان دارد. اهمیت این اثر تنها به دلیل متن کوتاهی است که هنرمند با زیرکی در پایین نقاشی خود نوشته است.

ماگریت در پایین تصویر متنی (به فرانسوی: Ceci n'est pas une pipe) را کار کرده است که معنای «این یک پیپ نیست» می دهد و این جمله در ظاهر با محتوای اثر در تناقض به سر می برد اما به واقع، کاملاً صحیح است. این نقاشی، یک «پیپ» نیست، بلکه «تصویری از یک پیپ» را نشان می دهد. این اثر آغازی بود بر تأثیر زنجیره وار آثار و الگوهای هنری سوررئال بر هنرمندان اروپایی و آمریکایی، تأثیری که خود نشات گرفته از فرهنگ رایج بود و همزمان در مقابل آن ایستاد.

این اثر سراسر چالش است، نه فقط برای کسانی که آن را می بینند، بلکه برای تمام ساختار هنری که برای قرن ها محافظه کارانه حفظ شده بود. ماگریت برای کسانی که این کار را می بینند، حق انتخاب قائل شده است؛ شما به چشمان خود اعتماد می کنید یا به چیزی که من به شما می گویم؟ در واقع نقاش با خلق اثری رئال و جمله ای که تمام خصوصیات ظاهری موجود در کار را نقض می کند، بینندگان را در برزخی هنری رها می کند.

ماگریت خود در مورد این اثر می گوید: «پیپ معروف، چگونه مردم مرا برای این سرزنش خواهند کرد! و هنوز، آیا می توانی پیپ مرا پر کنی؟ نه، این فقط یک نمایش است. اینطور نیست؟ پس اگر من روی تصویر نوشته بودم، این یک پیپ است، دروغگو بودم.»

ماگریت بعد از این آثار مشابه بسیاری را ترسیم نمود که در آن این مفهوم را با سیب و چوب و غیره هم به کار برده بود. میشکل فوکو کتابی را در مورد این اثر نوشته است که ترجمه نیز شده است.