نزول شاخصهاي بورس و چند نکته

حسين خزلي خرازي
دبيرکل سابق کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
شاخصهاي بورس در هفته گذشته و پس از اعلام برخي اخبار در حوزه سياست رو به نزول گراييد و پس از هفت ماه صعود تند و با توجه به اينکه در ماه هاي اسفند 89 و فروردين 90 شتاب اين صعود نيز خيلي تند شده بود، با رقمهاي خيره کننده 450 يا 640 واحدي در روز گذشته منفي شد.درخصوص نزول شاخصهاي بورس در اين گونه موارد نکات زير قابل ذکر است:
1 ) بورس سالم بورسي است که از تمامي تحولات سياسي، اجتماعي، اقتصادي و امنيتي چه در بعد داخلي و چه در بعد خارجي تأثير پذيرفته و بازتاب دهنده رفتار سرمايه گذاران درخصوص تحولات فوق باشد. بورس 120 ميليارد دلاري تهران نيز از اين امر مستثنا نيست.
2 ) نکته مهم در اين فرآيند آن است که معمولاً هنگام انتشار اخبار منفي لايه اول فروشندگان شامل سرمايه گذاران حقيقي ريسک گريز هستند. سرمايه گذاراني که از اخبار منفي تأثير بيشتري گرفته و به سرعت مايل به خروج از بازار هستند. اما لايه هاي بعدي فروشندگان لزوماً اشخاص حقيقي و حقوقي نيستند که از ترس و براي فرار مي فروشند. لايه هاي بعدي فروشندگان، سهامداران حقيقي و حقوقي هستند که به دليل پايين آمدن قيمت سهم شان و صرفاً براي خريد همين سهام در قيمتهاي پايين تر و کسب سود از اين فرآيند، اقدام به فروش مي کنند.
3 ) در اين مواقع آنچه مهم است، آن است که مديران بازار و مديران ارشد اقتصادي کشور با درک درست از عمق نزول و تشخيص لايه هاي فروشنده و انگيزه آنها نسبت به ايجاد تقاضاي واقعي در طرف ديگر اقدام کنند. در بازارهاي پيشرفته مالي مانند آمريکا نيز شاهد بوديم با دادن وام به بانکها و شرکتهاي سرمايه گذاري توسط بانک مرکزي و دولت به سرعت نزول شاخصها را کنترل کردند.
4 ) اگر در روزهاي اول انتشار اخبار منفي نسبت به تحريک طرف تقاضا توسط سرمايه گذاران نهادي و عمومي اقدام نشود، به دليل سيل آسا بودن صفهاي فروش و حجم زياد عرضه سهام در روزها و ساعات بعدي امکان بالا بردن طرف تقاضا و غلبه صفهاي خريد بر صفهاي فروش بسيار سخت مي شود.
5 ) در همين مورد اخير در دوشنبه هفته گذشته با 50 ميليارد تومان مي شد کل صفهاي فروش را جمع کرده و بازار را مثبت کرد. اما با گذشت زمان براي جمع کردن و مثبت کردن کل بازار رقمهاي چند صد ميليارد توماني نياز بود.
6 ) هر چه بورسي از لحاظ ارزش بازار بزرگتر ميشود و هرچه تعداد سهام شناور آزاد در آن بورس بيشتر شده و تعداد سرمايه گذاران نهادي و فردي نيز بيشتر مي شود و دسترسي اين سرمايه گذاران به بازار نيز سريعتر و بهتر مي شود، در مواقع انتشار اخبار منفي يا مثبت هجوم آنها براي فروش يا خريد نيز بيشتر مي شود. در اين حالت اصطلاحاً مي گويم بازار مبتني بر سفارش ( order driven market ) شده است. بديهي است در بازارهاي مبتني بر سفارش هاي لحظه اي نوسانهاي بيشتر و وسيع تر خواهد بود.
7 ) وجود بازارگردانها، متخصصان سهام، تامين کنندگان نقدينگي که معمولاً سعي مي کنند بر خلاف جريان بازار عمل کرده و بازار را مبتني بر مظنه ( quote driven market ) کرده و همچنين تدبير مديران ارشد اقتصادي براي تحريک به موقع طرف تقاضا يا عرضه تنها راه کنترل بازار در هنگام هيجانهاي اين چنيني خواهد بود.
8 ) تجربه اينجانب حکايت مي کند: سرمايه گذاران فردي و نهادي که در اين گونه مواقع خويشتن داده بود و در قيمتهاي کاهش يافته اقدام به خريد مي کنند و بلند مدت تر و صبورانه تر از لايه هاي اوليه فکر مي کنند، برنده بازار بوده و پس از اتمام بحران و کنترل بازار برنده اين ميدان خواهند بود. نکته اي که در روزهاي اخير نيز به عينه مجدداً شاهد آن بوديم و تکرار شد.
9 ) بهترين ابزاري که در سالهاي اخير براي سرمايه گذاري در بورسهاي موجود در کشور براي مردم عادي و سهامداران خرد تعريف و راه اندازي شده است، صندوقهاي سرمايه گذاري مشترک هستند. سرمايه گذاري در اين صندوقها و وجود تعداد معتنابهي از اين صندوقها در بورس باعث رونق مضاعف و مديريت تخصصي تر داراييهاي مردم در بازارهاي مالي خواهد بود.