«گرمازدگي»را غافلگير كنيم!

روزنامه رسالت نوشت: اين روزها بسياري از عابرين پياده و كارمندان ادارات از گرمي هوا سخن مي گويند.اين در حالي است كه هنوز وارد فصل تابستان نشده ايم و پيش بيني مي شود با توجه به علائم موجود،تابستاني گرم را پيش رو داشته باشيم.

يكي از مواردي كه در ماههاي گرم سال با آن مواجه هستيم،مسئله گرمازدگي است.در اين ميان افرادي كه بيش از ديگران در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند بيشتر در معرض ابتلابه گرمازدگي قرار دارند.

در اين خصوص لازم است به مواردي توجه داشته باشيم.گرمازدگي حالتي است كه در آن سيستم تنظيم گرماي بدن به علت قرارگرفتن در دماي بالا، از كار مي افتد و گرمازدگي معمولادر محيط بسيار گرم و مرطوب و يا در صورت فعاليت بدني سنگين رخ مي دهد كه در اين حالت بدن قادر به تعديل دما نخواهد بود و دماي بدن بسيار بالارفته و به ارگانهاي حياتي آسيب مي رساند.

 در هنگام گرمازدگي مقدار زيادي آب و نمك همراه عرق دفع شده و ايجاد ضعف مي كند و در مواردي كه بدن فرد مي تواند دماي طبيعي را به مدت طولاني حفظ كند، خستگي گرمايي منجر به گرمازدگي مي شود. علائم گرمازدگي شامل افزايش دماي بدن، پوست خشك، گشاد شدن مردمك چشم، افزايش تنفس، سردرد، گيجي و در نهايت عدم هوشياري است.
    
گرمازدگي مي تواند با علائمي مانند پوست خشك و داغ، تهوع يا استفراغ، تشنج، اختلالات ريتم قلب، اختلال تكلم، افت فشار خون، نبض ضعيف، هذيان وكاهش حجم ادرار بروز كند كه در صورت عدم رسيدگي به بيمار مي تواند كشنده نيز باشد.

اگر اين حالت در فرد بيمار ادامه داشته باشد كم كم به مرحله اي مي رسد كه بدن خشك مي شود و ديگر عرق نمي كند. چشمهاي بيمار سياهي مي رود و به رغم اينكه هوا گرم است اما ممكن است احساس سردي كند. در چنين حالتي درجه حرارت بدن او به مرز 41 درجه و يا بيشتر مي رسد كه به اصطلاح مي گوييم گرمازده شده است.

 درجه حرارت 41 درجه و بالاتر بسيار خطرناك است و مي تواند باعث آسيب و يا مرگ سلولهاي بدن شود.بيمار در اين حالت كم كم دچار افت هوشياري شده و در صورتي كه به موقع درمان نشود، منجر به بروز كما و مرگ بيمار خواهد شد.

پزشكان توصيه مي كنند براي تامين آب و املاح مورد نياز بدن و جلوگيري از گرمازدگي در فصل تابستان مصرف آب، آب ميوه طبيعي و افزودن اندكي آب ليمو به آب بيشتر شود. چرا كه بدن در شرايط عادي به 8 ليوان آب در شبانه روز احتياج دارد ولي افرادي كه در طول روز در معرض تابش مستقيم آفتاب و هواي گرم قرار دارند بايد آب بيشتري مصرف كنند.
    
كودكان كمتر از دو سال و افراد مسن در برابر گرماي هوا و كاهش آب و املاح بدن مقاومت كمتري دارند و در فصل تابستان بايد آب و املاح بدن آنان تامين شود. در هواي گرم تابستان، تبخير آب بدن افزايش مي يابد و در صورتي كه آب از دست رفته تامين نشود، بدن دچار تشنج شده و حتي خطر مرگ وجود دارد.

مصرف ميوه هاي تابستاني در فصل گرما كه بدن به مايعات و املاح معدني بيش از ساير فصل ها نياز دارد، نقش اساسي در ايجاد تعادل سيستم بدن انسان ايفا مي كند. نوشيدن آب نيز در اين خصوص اهميت ويژه اي دارد.براي پيشگيري از گرمازدگي در فصل تابستان نبايد منتظر شد تا تشنه بشويم و در مواقع تعريق شديد بدن، نوشيدن آب بيش از حد نياز توصيه مي شود.

 افراد براي پيشگيري از گرمازدگي و هنگامي كه براي مدت طولاني در محيط گرم قرار مي گيرند، بهتر است مايعات كافي بنوشند و قبل، حين و بعد از ورزش مايعات را فراموش نكنند.به عبارت بهتر،بايد مصرف مايعات در دستور كار روزانه ما قرار گيرد ،نه اينكه آب ميوه و مخصوصا آب را صرفا در واكنش به تشنگي بدن بنوشيم.
    
 همچنين استراحت در ساعات گرم روز و محدود كردن ساعات قرارگيري در معرض آفتاب بهترين راهكار براي جلوگيري از گرمازدگي است.نوع پوشش نيز در فصل گرما مي تواند نقش مهمي در پيشگيري از گرمازدگي داشته باشد.

افراد زماني كه در بيرون منزل هستند از كلاه هاي نقاب دار با لبه پهن استفاده كنند و در هواي گرم لباسهاي نازك، نرم و روشن بپوشند. همچنين لباسهاي پنبه اي براي فصل گرما بهترين نوع لباس هستند چون هم هوا از بين منافذ آن مي گذرد و هم عرق بدن مي تواند تبخير شود.در منزل نيز بايد به نكاتي توجه داشت .بر اين اساس لازم است افراد در منزل پنجره ها را باز و يا از تهويه هوا استفاده كنند و بهتر است در هواي گرم غذاي كم و سبك بخورند.
    
    همچنين افرادي كه دارو مصرف مي كنند بايد با پزشك خود در مورد داروهاي مصرفي مشورت كنند تا مصرف اين داروها درتنظيم دماي بدن اختلال ايجاد نكند. داروهاي آتروپين، داروهاي ضد افسردگي، آنتي هيستامين ها، داروهاي قلبي و داروهاي مربوط به پاركينسون در دماي بدن اختلال ايجاد كرده و منجر به گرمازدگي مي شوند.

كودكان، سالمندان و افرادي كه سابقه انجام ورزش نداشته و به يكباره در محيط گرم فعاليت شديد بدني انجام مي دهند ممكن است دچار گرمازدگي شوند. همچنين توجه داشته باشيم كه دويدن و دوچرخه سواري در مسافت طولاني در اماكني كه رطوبت هوا بالااست نيز، احتمال بروز گرمازدگي را بيشتر خواهد كرد.
    
همچنين در صورت برخورد با بيمار گرمازده بايد كليه لباس و پوشش هاي اضافي او را خارج كرده و حتما شخص را به منطقه سايه و خنك منتقل كرده، به علاوه بايد به وي آب خنك رساند تا بنوشد در ضمن مي توان از اسپري آب خنك نيز براي وي استفاده كرد.

 همچنين مي توان فرد را در آب خنك قرار داد البته بايد توجه شود كه شخص را در يخ و يا آب يخ قرار ندهيد، چون سرماي شديد باعث انقباض عروق مي شود و مشكلات خاص خود را به وجود مي آورد.

براي پيشگيري از گرمازدگي بايد از انجام فعاليت در محيط هاي گرم و مرطوب و بويژه در تابش شديد آفتاب خودداري كرد. حال اگر مجبور به اين كار باشيد، ترجيحا از سايبان استفاده شود. همچنين مقدار مصرف آب بايد به اندازه كافي (حدود 4 تا 6 ليتر مايع) باشد. اضافه بر اين، در صورت گرماي شديد چند دقيقه يا مدتي بايد دست از كار كشيد و در صورت امكان از دوش استفاده كرد. در ضمن در هنگام كار در زير نور مستقيم آفتاب لازم است از كلاه محافظ و لباس رنگ روشن استفاده شود.