پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : سالهاست که نامهايي همچون اماکن مذهبي بهاييان، در حيفا؛ صومعه گقارد و وادي ازات در ارمنستان؛ مجموعه معابد بوروبودور اندونزي؛ معبد بودايي سمپور بنگلادش؛ معبد ايتسوکوشيما ژاپن؛ کليساهاي باروک فيليپين؛ کليساهاي کوه کند در اتيوپي در فهرست ميراث فرهنگي يونسکو قرار گرفته است. در عين حال هنوز در ميان فهرست تمامي آثار ثبت شده جهاني که بيش از 754 اثر را در بر مي گيرد، نامي از کعبه قبله گاه مسلمانان جهان نيست و تنها بنايي که از عربستان سعودي در اين فهرست ثبت به چشم مي خورد، مداين صالح است.
به گزارش انتخاب؛ دليل اين مهم را شايد بتوان در دو عامل داخلي و خارجي جستجو کرد؛ نخست سياستهاي توسعه اي مديران حريم بنا و ديگر سياستهاي در نظر گرفته شده از سوي يونسکو براي ثبت آثار در فهرست جهاني. از منظر يونسکو ارزيابي و تشخيص اينکه آثار پيشنهادي از سوي کشورهاي مختلف واجد معيارها و شرايط اصالت براي ثبت در فهرست ميراث جهاني هستند، با شوراي بين المللي آثار و محوطه هاي فرهنگي- تاريخي ICOMOS است. در مورد چشماندازهاي فرهنگي علاوه بر ICOMOS ، اتحاديه هاي حفاظت IUCN نيز بر ارزيابي اثر پيشنهاد شده نظارت خواهد کرد.
اين دو مجموعه پس از دريافت اطلاعات اضافي که احتمالاً براي رفع نواقص پرونده پيشنهادي لازم است تا کشور عضو ارسال دارد، گزارش نهايي ارزيابي خود را تسليم کميته ميراث جهاني مي کند.
هر اثر پيشنهادي بايد حداقل يکي از اين شاخصها را داشته باشد؛ يا نمايانگر دستاوردي بي بديل از نبوع هنري بشر باشند. يا نمايانگر تبادل مهمي از ارزشهاي بشري در يک محدوده زماني در درون يک حيطه فرهنگي جهان از لحاظ پيشرفت در معماري يا فناوري، هنرهاي يادماني، برنامه ريزي شهري يا طراحي چشم انداز باشد. يا اينکه اين اثر گواهي بي همتا يا دست کم استثنايي بر يک سنت فرهنگي يا تمدن زنده يا از ميان رفته باشد.
از ديگر معيارهاي در نظر گرفته شده اين است که اثر نمونه اي برجسته از نوعي بنا يا مجموعه معماري يا فناوري يا منظره که نمايانگر مرحله يا مراحلي در سرگذشت انسان باشد.
ملاک ديگر اينکه اثر نمونه اي برجسته از يک سکونت گاه سنتي بشري يا استفاده از زمين، که معرف يک يا چند فرهنگ است، باشد و خلاصه آنکه به طرزي مستقيم يا ملموس مرتبط با رويدادها يا سنن زندگي افکار و عقايد يا آثار هنري يا ادبي واجد اهميت والاي جهاني باشد.
طبق دستورالعمل اجرايي کنوانسيون ميراث جهاني، کشورهاي عضو اين کنوانسيون مي توانند آثار شاخص موجود در کشورشان را نامزد ثبت در فهرست ميراث جهاني کنند، اما اين فرصت امروزه با قد برافراشتن ساختمانهاي پيراموني کعبه همچون «برج هتل» با ارتفاع 601 متر که يکي از برجهاي هفتگانه ابراج البيت به شمار مي رود و با هزينه اي بيش از 3 ميليارد دلار قد برافراشته است، يا ساعتي که شش برابر ساعت «بيگ بِن» لندن است از کعبه گرفته شده است.
تا چند سال پيش بلندترين بناي مُشرف به صحن مسجدالحرام، قصر ملک فهد پادشاه پيشين مملکت عربي سعودي بود که بر بلنداي ابوقُبيس، صدها متر فراتر از کعبه نشسته بود. اما امروزه ديگر اين بنا در برابر برج در دست ساخت «ابراج البيت» کوچک مي نمايد.سازندگان اين مجموعه عظيم شرکت مجموعه بن لادن السعوديه و معمار آن شرکت دار الهنداسه است. در حوزه ميراث فرهنگي و بناهاي تاريخي معمول است که بناي ديگري نبايد ارتفاعي بالاتر از بناي مشخص شده داشته باشد، زيرا به فضاي معماري محوطه لطمه زده و خط افق شکسته مي شود.
به هر حال به نظر مي رسد وظيفه حفظ ثبت کعبه و صيانت از حريم آن بيش از همه بر عهده کساني است که سالهاست عنوان خادم الحرمين الشريفين را يدک مي کشند.
