بررسي رويکرد حرفه اي شبکه الجزيره در خيزشهاي مردمي منطقه؛ تغيير مسير

البته، هدف اصلي و نانوشته اين رسانه خبري درآغاز تأسيس، کاستن از نفوذ نرم افزاري عربستان سعودي و مقابله پنهان با آن به دليل برخي اختلافهاي مرزي دولت قطر و سعودي بود. بعدها اين شبکه توانست با پخش سخنان اسامه بن لادن رهبر القاعده، مخاطبان زيادي را به دست آورد که البته اين موضوع به ارائه تصويري خشن از اسلامگرايان در منطقه کمک کرد.

الجزيره و قيامهاي مردمي منطقه
خيزشهاي مردمي منطقه خاورميانه فرصتي بود تا بي طرفي رسانه هاي جهان و بويژه رسانه هاي عربي بار ديگر سنجيده شود.
اگر چه از آغاز مي شد به رويکرد بيشتر اين رسانه ها پي برد، اما کار دشوار و سختي نبود تا بتوان رويکرد رسانه هاي عربي را در برابر رخدادهاي منطقه درک کرد.بسياري از روزنامه ها و شبکه هاي تلويزيوني وابسته به سعوديها، از همان ابتدا به وارونه جلوه دادن خيزشهاي مردمي منطقه روي آوردند و جاي شگفتي هم نبود. اما درباره شبکه تلويزيوني الجزيره که توانسته بود با تمامي ترديدهايي که در ايجاد آن وجود داشت، تا حدي اعتماد مخاطبان عرب را بويژه پس از پوشش گسترده جنگ 22 روزه غزه به دست آورد، اين وضعيت بسيار شگفت آور بود، زيرا اين شبکه رويکرد دوگانه اي را در بازتاب رخدادهاي منطقه در برنامه کاري خود قرار داد. کارکرد اين شبکه خبري درباره انقلاب مردم تونس، مصر و نيز ليبي در حمايت از مردم انقلابي و آرمان آنها خلاصه شد. بايد گفت که اين شبکه نقش مهمي را در آگاهي افکار عمومي از خيزشهاي مردمي در اين چند کشور ايفا کرد.
اما حوادث بحرين و نيز بحران در سوريه سبب شد تا اين شبکه به طور کلي سياستهاي خود را تغيير دهد. درتحولات بحرين و حوادث خونين اين کشور در همسايگي قطر، شبکه الجزيره نه تنها به گزارش واقعيتها نپرداخت، که با سکوت خبري وسانسور حقايق، کوشيد بر اين حوادث سرپوش بگذارد.
در سوريه نيز اين شبکه عربي به همراهي با رسانه هايي چون «بي بي سي» و «سي ان ان» روي آورد و تلاش کرد تا وضعيت سوريه را بحراني نشان دهد. برخي براين باورند که الجزيره دربرابر رخدادهاي سوريه و بازتاب منفي حوادث آن، با سياست ترک ها همراه شد. برخي نيز معتقدند که نگراني مقامهاي قطري از گسترش موج بيداري اسلامي به اين کشور و نيز تضاد حرکت مخالفان در بحرين با اهداف آمريکا، سبب شد تا موضع اين شبکه به يک باره دچار تغيير و دگرگوني شود.
استعفاي خبرنگاران با سابقه الجزيره
همين موضوع هم سبب شد تا چند تن از حرفه ايهاي اين شبکه از سمت خود کناره گيري کنند. «غسان بن جدو» مدير منطقه اي الجزيره در لبنان که چند سالي را به عنوان مدير دفتر اين شبکه در تهران فعاليت مي کرد و نيز «عباس ناصر»، خبرنگار اين شبکه در لبنان و «فيصل القاسم» مجري معروف الجزيره در اعتراض به دوگانگي سياستهاي خبري الجزيره، از سمت خود کناره گيري کردند.«بن جدو» در توضيح دليل کناره گيري خود گفته بود که برخي جريانهاي خارجي در اين شبکه تلاش مي کنند تا رخدادها را به سود مخالفان مردم مديريت کنند و وي حاضر نيست تسليم اين فشارها شود.
سکوت در برابر خيزش مردمي بحرين
کمتر کسي گمان مي کرد که آن حرارت پرداختن به انقلابهاي مصر و تونس درباره بحرين به سکوتي دردناک بينجامد که بيش از هرچيز نشان دهنده فشار جريانهاي خارجي بر سياستهاي خبري اين شبکه بود.بديهي بود که بسياري از کارکنان اين شبکه تلويزيوني دراين باره انتقاد کردند. الجزيره تا همين امروز نه تنها از مخالفان و حرکت مردمي ايشان در بحرين حمايت نکرده است بلکه تلاش مي کند تا اين حرکت مردمي تخريب شود.در پايان بايد گفت، الجزيره با آغاز انقلابهاي مردمي درکشورهاي بحرين و يمن که ماهيت اصلي آنها در اسلامي ومردمي بودن است، دچار دگرکوني اساسي شد. شايد بتوان اصلي ترين عامل براي اين چرخش را درعاقبت انديشي گردانندگان قطري اين رسانه ديد.حاکمان قطرمي دانند که دير يا زود خيزشها وانقلابهاي مردمي باماهيت اسلامي وضد استبدادي دامن اين جزيره را نيز خواهد گرفت و سرانجام بدي چون بحرين مي تواند فراروي آنان باشد. بنابراين، کم رنگ نشان دادن ماهيت اسلامي، پررنگ کردن مشکلات اقتصادي وکاهش خواسته هاي مردم به پاره اي اصلاحات جزئي درعرصه سياسي واجتماعي درعلت يابي اين جنبشها، جزو اهداف نانوشته قرارگرفت واين مساله استقلال رسانه اي اين شبکه را به شدت خدشه دار کرد. اتخاذ مواضع دوگانه دردفاع از آزادي بيان و دموکراسي درسوريه وليبي وهمزمان دفاع از عملکرد حکومتهاي ديکتاتور ومستبد يا دست کم سکوت معنادار در برابر جنايتهاي اين حاکمان دريمن وبحرين، ازدلايل مهم براي نقض ادعاي مسؤولان اين رسانه درباره استقلال حرفه اي وبي طرفي رسانه اي است.