آيا چين به خريد اوراق خزانه داري آمريکا ادامه خواهد داد؟

ویلیام شکسپیر نویسنده سرشناس انگلیسی گفته است نه بدهکار باش نه طلبکار ؛ ولی وقتی مسئله به روابط بین چین و آمریکا مربوط می شود آیا باز هم عبارت شکسپیر درست است؟ انتقاد چین از آمریکا به علت انباشته شدن بدهیهایش، به آمریکا شوک وارد کرد.

آمریکا تا ده سال قبل حتی چین را شریکی برابر برای خود نمی دانست چه رسد به این که این کشور بخواهد به آمریکا توصیه مالی کند.

ولی شاید این اقدام چین از روی احساس ضرورت صورت گرفته باشد نه چیز دیگری. جمعه گذشته موسسه بین المللی استاندارد اند پورز که مسئول رتبه بندی اعتبار کشورها است رتبه اعتباری آمریکا را که بالاترین رتبه جهانی بود برای نخستین بار در تاریخ این کشور از رتبه AAA تنزل داد.

چنین اقدامی به چین به عنوان بزرگترین طلبکار آمریکا حق می دهد که دیدگاهش هنگام سخن گفتن درباره بحران مالی آمریکا شنیده شود.

به فرض این که رویدادی غیرممکن اتفاق بیفتد و آمریکا اعلام کند نمی تواند بدهیهایش را بپردازد، در این صورت پولهایی که چین داده است همه بر باد خواهد رفت. بیتس گیل مدیر موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم و پژوهشگر امور چین می گوید مشکل چین در شرایط کنون این است که صرفا حاشیه تنگی برای مانور دادن دارد.

در واقع حتی پیش از اعلام کاهش رتبه اعتباری آمریکا، بحران انباشت بدهیهای این کشور نابسامانی های آشکاری در بازار در تابستان امسال ایجاد کرده بود. توافق دولت آمریکا و کنگره برای افزایش سقف بدهیهای عمومی دولت آمریکا در روز سه شنبه نتوانست بازارها را آرام کند به ویژه آن که مشخص شد این توافقنامه کمک چندانی به حل بحران انباشت بدهیهای عمومی آمریکا که هم اکنون به چهارده تریلیون و سیصد میلیارد دلار رسیده است نخواهد کرد. به همین علت چین که بیش از یک تریلیون دلار به صورت خرید اوراق قرضه به آمریکا وام داده است با انتشار بیانیه ای رسمی از واشنگتن خواست برای کنترل اوضاع مالی اش اقدام کند. در این بیانیه چین اعلام کرد اکنون زمان برای درخواست کردن از آمریکا برای حل مشکل بدهیهایش و تضمین دارای های دلاری چین کاملا مناسب است.

چین در این بیانیه از هزینه سنگین نظامی آمریکا و هزینه سنگین نظام بیمه اجتماعی این کشور انتقاد کرد.

ولی آیا چینی ها درباره مسئله بدهیهای آمریکا نگران شده اند؟ بیتس گیل می گوید: از نظر چین پرداختن آشکار به این مسئله امری غیرعادی محسوب می شود.

این مسئله نشان دهنده عمق نگرانی چین و در عین حال اعتماد به نفس این کشور و جایگاهش در صحنه جهانی است.

چنین وضعی آمریکا را در موضع دفاعی قرار می دهد.

از زمان فروپاشی اتحاد شوروی در اوایل دهه 1990 آمریکا تنها ابرقدرت جهان بوده است.

از آن زمان آمریکا خود را از توصیه و نصیحت در خصوص هر چیز از اوضاع مالی گرفته تا امور نظامی و حکومت خردمندانه بی نیاز دانسته است.

ولی به نظر می رسد آمریکا اکنون بعد از بحران مالی جهانی که در پائیز 2008 از خاک آمریکا آغاز شد و سپس کاهش رتبه اعتباری اش برای نخستین بار در تاریخ این کشور، با بحران اعتماد خطرناکی در جهان مواجه شده است.

در همان وقت چین به رغم بحران مالی جهانی به رشد خود ادامه می دهد و بسیاری از شرکتهای چینی به کمک شرکتهای غربی شتافته اند.

حضور چین در صحنه جهانی زمانی افزایش پیدا کرد که رهبران اروپایی به منظور قول گرفتن از چین برای کمک به اروپا در بحران مالی کنونی به پکن رفتند نه واشنگتن.

چین الگوی اقتصادی و سیاسی متفاوتی از الگوی غربی در پیش گرفت و همزمان با برنامه ریزی مرکزی برای اقتصاد خود، به محدود کردن آز ادی های سیاسی ادامه داد و به رشد اقتصادی بالایی دست پیدا کرد.

اوضاع اکنون با اوضاع پس از جنگ سرد تفاوت دارد که هیچ کس در جهان حاضر نبود الگوی برنامه ریزی مرکزی را بپذیرد و همه تاکید می کردند اقتصاد آزاد و دموکراسی، تنها راه توسعه محسوب می شود. از سوی دیگر همانطور که محمد العریان اقتصاددان سرشناس و مدیر شرکت بیمکو یکی از بزرگترین شرکتهای سرمایه گذاری در جهان می گوید، کاهش رتبه اعبتاری آمریکا نشانه روشنی است مبنی بر این که قدرت اقتصادی و جایگاه جهانی آمریکا در حال تحلیل رفتن است.

وی افزود، اکنون سیاستمداران آمریکایی باید تلاش کنند بار دیگر زمام ابتکار عمل را از طریق اتخاذ سیاستهای اقتصادی بهتر و سیستم نظارتی کارآمدتر، به دست گیرند.

به رغم این مسئله، هر راهی که آمریکا در پیش بگیرد خواهد دید که چین همچنان مراقبش است و درباره اقتصاد آمریکا اظهارنظر می کند و خواستار بازپرداخت شدن دارایی هایش است.