در توجيه بمباران اتمي ژاپن!

نوشیروان کیهانی زاده در اعتماد نوشت: دوشنبه 24 امرداد 1390 يكي از روزنامه ها در صفحه هفت خود مطلبي تحت عنوان «تسليم ژاپن در جنگ جهاني دوم» نوشته بود كه مرا به ياد ماجرايي انداخت كه در امرداد 1348 در تحريريه روزنامه اطلاعات ناظر آن بودم و لازم است كه به صورت يك تجربه به آن توجه شود، در ذهن بماند و درس شود. در آن زمان (42 سال پيش) در روزنامه اطلاعات دبير خبر و نيز مسوول صفحه 5 (صفحه گزارش روز) بودم.

از ديرزمان عادت بر اين بود كه سفارتخانه هاي برخي دولت ها، بولتن به روزنامه هاي تهران مي فرستادند و اين بولتن ها حاوي مطالب مورد علاقه دولت مربوطه بود و بر پايه منافع آن دولت تنظيم مي شد ولي روزنامه ها در نقل مطالب بولتن ها آزاد بودند. البته گاهي هم اصرار در كار بود. در امرداد 1348 به مناسبت سالروز تسليم بدون قيد و شرط ژاپن (در 15 آگوست 1945) و پايان جنگ جهاني دوم در هر دو جبهه (اروپا و خاور دور)، پيك يك سازمان خارجي ظاهرا فرهنگي يك نوشته تايپ شده با دو عكس براي چاپ در صفحه پنج آورده بود.

 «نوشته وارده» در توجيه بمباران اتمي ژاپن در ششم و نهم آگوست 1945 بود كه منجر به مرگ صدها هزار ژاپني، بيماري صدها هزار تن ديگر و ويراني بنادر هيروشيما و ناكازاكي شده بود. در «نوشته» بطور غيرمستقيم و به طرزي ماهرانه توجيه شده بود كه اگر بمباران اتمي صورت نمي گرفت صدها هزار و بلكه يك ميليون نظامي امريكايي كشته مي شدند و حالت جنگ در خاور دور تا مدتي نامعلوم ادامه مي يافت.

 با وجود اين، در نوشته ذكر شده بود كه مجمع الجزاير ژاپن در محاصره دريايي قرار داشت، فاقد دفاع دريايي، و دچار كمبود مواد غذايي و سوخت بود. چون «نوشته» در توجيه بمباران اتمي بود و يكطرفه تنظيم شده بود، انتشار آن را مغاير بي طرفي روزنامه ديدم كه باعث انتقاد و احيانا ريزش مخاطبان مي شد و لذا، پيك را به ميز سردبيري روزنامه فرستادم تا وي درباره آن تصميم بگيرد.

 بعد از ظهر آن روز، سردبير وقت موضوع «نوشته وارده» را در جلسه شوراي دبيران مطرح كرد و خواست كه تسليم فشار نشويم و ذهن مخاطبان را خراب نكنيم. او گفت كه نوشته يي به آن صورت (توجيه غيرمستقيم بمباران اتمي) در صورتي قابل چاپ شدن است كه نام نويسنده اش ذكر شود و نشان دهد كه نظر تنها يك فرد است و درست و نادرست بودنش به ما (روزنامه) مربوط نيست.

 سردبير در توجيه مخالفت خود با چاپ آن نوشته وارده گفت: ژاپن مركب از شش هزار و 852 جزيره ميان دريا قرار دارد و از جولاي 1945 در محاصره صدها ناو بود و راه ورود و خروج به آن مسدود، و اگر 10 ميليون نظامي هم در اين جزاير داشت قادر به تعرض نبود و دير يا زود بر اثر قحط و غلاء ناچار به تسليم شدن بود و راه ديگري جز اين نداشت و بنابراين بمباران اتمي ضرورت نداشت.

 بمباران هيروشيما و ناكازاكي صرفا با هدف سياسي و ترسانيدن روس ها صورت گرفت. مطالب وارده از اين قبيل يا دريافت شده از خبرگزاري ها را بدون بررسي و دوباره نويسي به دست چاپ ندهيد. اگر خودتان درباره موضوعي و سابقه كار اطلاع كافي نداريد با ارباب اطلاع و استادان مربوط تماس بگيريد. ما روزنامه نگار هستيم، هموطنان به ما اعتماد دارند، ما نبايد آنان را فريب و ذهن شان را تغيير بدهيم.

افراد اگر اصرار به چاپ مطالب خود دارند، بروند در آن باره كتاب بنويسند و در اين صورت مردم آزاد خواهند بود كتاب شان را بخرند يا نخرند. مطلب صفحه هفت روزنامه مورد اشاره بي شباهت به «نوشته وارده» امرداد 1348 نبود. قطعا سوء نظر در ميان نبوده ولي بهتر است كه چنين مطالبي قبل از چاپ در جلسه دبيران مطرح و با اصحاب نظر و اطلاع و استادان مربوطه در ميان گذاشته شوند.