پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : كميسيون اصل 44 با انتشار گزارشي اعلام كرد كه در صورت عدم وجود خريدار، سهام شركت هواپيمايي هما را بابت رد ديون دولت به شركت سرمايهگذاري حمل و نقل تأمين وابسته به سازمان تأمين اجتماعي واگذار ميشود ولي اين امر تاكنون محقق نشده است.
به گزارش انتخاب به نقل از فارس، كميسيون اصل 44 مجلس شوراي اسلامي با تهيه گزارشي، عملكرد وزارتخانهها و دستگاهها در حوزه اصل 44 را بررسي كرده است، متن بخش سوم و پاياني اين گزارش به شرح ذيل توسط گروه مجلس فارس منتشر ميشود:
6- اجراي سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي در وزارت راه و ترابري
وزارت راه و ترابري با توجه به ساختار فعاليت خود داراي بنگاهها و شركتهاي فعال در چهار بخش: حمل و نقل جادهاي، حمل و نقل ريلي، حمل و نقل دريايي و حمل و نقل هوايي است.
6-1- واگذاري سهام شركتهاي دولتي: ابتدا عملكرد واگذاري سهام شركتهاي دولتي در شركتهاي مادرتخصصي زيرمجموعه، مورد بررسي قرار ميگيرد.
الف- شركت مادرتخصصي راهداري و حمل و نقل جادهاي (بخش حمل و نقل جادهاي)
طبق گزارش اراه شده در خصوص واگذاري بنگاهها و شركتهاي دولتي به بخش غيردولتي، شركت مادر تخصصي راهداري و حمل و نقل جادهاي با توجه به قانون بودجه سال 1389، واگذاري 50 درصد سهام شركت سهامي خاص مختلط امور حمل و نقل ايران و روسيه (ايرسوتو) را در برنامه داشته است كه در حال حاضر صورتهاي مالي اين شركت جهت ارزيابي سهام توسط كارشناسان، به سازمان خصوصي سازي ارائه شده است.
ب- شركت مادرتخصصي راهآهن جمهوري اسلامي ايران (بخش حمل ونقل ريلي)
طبق گزارش ارائه شده در خصوص واگذاري بنگاهها و شركتهاي دولتي، شركت مادر تخصصي راهآهن جمهوري اسلامي ايران با توجه به قانون بودجه سال 1389، واگذاري تعداد چهارده شركت زيرمجموعه را در برنامه داشته است. اين شركتها عبارتند از شركت خدمات مهندسي ساختمان و تاسيسات بالاست، شركت خدمات خط و ابنيه راهآهن، شركت سايپا ريل، شركت ريل ابريشم پارس، شركت حمل و نقل ريلي نيرو، شركت توكا ريل، شركت حمل و نقل ريلي سمند ريل، شركت فولاد ريل جنوب، شركت حمل و نقل تركيبي كشتيراني جمهوري اسلامي ايران، شركت قطارهاي مسافري رجا، شركت حمل و نقل و صنايع ريلي مپنا، موسسه فرهنگي ورزشي راهآهن، شركت صنايع وابسته متوفر و شركت پارس واگن.
طبق گزارش عملكرد ارائه شده، صرفاً سهام هشت شركت مزبور به بخش غيردولتي واگذار شده است. البته سهام شركت سايپا ريل از طريق آگهي فروش سهام به ارزش شصت و هفت ميليارد و هفتصد و هجده ميليون ريال از طريق مزايده در تاريخ 3/ 6/ 1389 منتشر شد اما به علت عدم وجود پيشنهاد خريد، به فروش نرسيد و مقرر شد در سال 1390 مجددا آگهي شود. سهام موسسه فرهنگي ورزشي راهآهن و سهام موسسه تحقيقات ريلي نيز در مرحله كارشناسي توسط سازمان خصوصي سازي است.
ج- شركت مادر تخصصي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران (بخش حمل و نقل هوايي)
طبق گزارش ارائه شده در خصوص واگذاري بنگاهها و شركتهاي دولتي، شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران (هما) با توجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري دو شركت زير مجموعه خود را در برنامه داشته است. اين شركتها عبارتند از گروه هتلهاي هما و شركت ايران ايرتور.
طبق گزارش عملكرد ارائه شده، صرفاً سهام شركت هواپيمايي ايران ايرتور به بخش غيردولتي واگذار شده است. اما سهام شركت گروه هتلهاي هما هنوز واگذار نشده است.
شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران (هما) نيز عليرغم وجود موضوع اساسي در واگذاري اين شركت، سازمان خصوصيسازي و مسئولين هما در تلاشند تا نسبت به رفع موانع واگذاري از جمله زياندهي اين شركت و تحريمهاي جهاني عليه اين شركت اقدام نمايند و در صورت عدم وجود خريدار، سهام اين شركت را بابت رد ديون دولت به شركت سرمايهگذاري حمل و نقل تأمين وابسته به سازمان تامين اجتماعي واگذار مينمايد ولي اين امر تاكنون محقق نشده است.
علاوه بر واگذاري شركتها و بنگاههاي دولتي تابعه وزارت راه و شهرسازي، وضعيت شركتها و سازمانهاي زيرمجموعه اين وزارتخانه كه بر اساس قانون داراي وظايف حاكميتي و يا تصديهاي غيرقابل واگذاري است به شرح ذيل ميباشد:
- سازمان بنادر و دريانوردي
- سازمان هواپيمايي كشوري
- سازمان هواشناسي
- سازمان راهداري و حمل و نقل جادهاي
- شركت ساخت و توسعه زيربناهاي حمل و نقل
- راهآهن جمهوري اسلامي ايران
- شركت فرودگاههاي كشور
با توجه به ماهيت فعاليت و قوانين حاكميتي، نشست و برخاست هواپيماها و در نظر گرفتن ملاحظات استفاده مشترك ناوگان هواپيماهاي نظامي و جنگنده پيشنهاد انتقال اين شركت به گروه شركتهاي غيرقابل واگذاري توسط وزارت امور اقتصادي و دارايي در حال بررسي است.
6-2- اقدامات حمايتي در جهت توانمدسازي و توسعه سرمايهگذاري بخشهاي خصوصي و تعاوني
- تمامي فعاليتها و امور تصديگري جهت جابجايي كالا و مسافر در كشور به بخش خصوصي واگذار شده است و عمليات راهداري نيز به جز راهداري زمستاني و مديريت بحران از طريق پيمانكاران بخش غيردولتي و با عقد قرارداد صورت ميپذيرد.
- كليه امور طراحي و عمليات اجرايي ساخت و توسعه زيربناها (احداث آزاد راه، راه و راهآهن) توسط شركتهاي مشاور و پيمانكاران بخش خصوصي انجام ميشود.
- شركتها جهت اخذ تسهيلات اعم از ارزي و ريالي از بانكها براي خريد ناوگان اعم از لكوموتيو، واگن مسافري و باري به بانكها معرفي ميشوند.
- به شركتها جهت احداث كارگاه، تعميرات واگنهاي باري زمين اجاره داده ميشود.
- طرحهاي توجيهي شركتها جهت آغاز فعاليت در زمينه صنعت حمل و نقل ريلي ضمن ارائه مجوز به آنها بررسي و تائيد ميشود.
- به شركتهاي موضوع اين بخش در قالب وجوه اداره شده تسهيلات ارائه ميشود.
- زمينهاي فرودگاه جهت انجام پروژههاي فرودگاهي و هوانوردي به بخش خصوصي واگذار ميشود.
- دفاتر خدمات الكترونيك حمل و نقل جهت رقابتي شدن عرصه خدمات حمل و نقل توسط بخش غيردولتي تأسيس شدهاند.
- مراكز پيشرفته معاينه فني خودروهاي سنگين از طريق بخش غيردولتي توسعه يافتهاند.
- شركت تعاوني گهر ريل ايثار در زمينه حمل و نقل كالا توسط ايثارگران راهآهن به عنوان بخش تعاوني مستقل از راهآهن تشكيل شده است.
7-اجراي سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي در وزارت صنايع و دفاع؛
وزارت صنايع و معادن باتوجه به ساختار سازماني خود، داراي چهار شركت مادر تخصصي زيرمجموعه ذيل است:
الف- سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران
ب- سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران
ج- سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي
د- سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني
7-1- واگذاري سهام شركتهاي دولتي: در ابتدا عملكرد واگذاري سهام شركتهاي دولتي در شركتهاي مادرتخصصي زيرمجموعه مورد بررسي قرار ميگيرد.
الف- شركت مادرتخصصي سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران
شركت مادرتخصصي سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران باتوجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري تعداد يكصد و بيست و نه شركت زيرمجموعه خود را در برنامه داشته است كه يكصد و بيست و هشت شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) و يك شركت مشمول فعاليتهاي گروه (دو) ميباشند.
عملكرد واگذاري سهام شركتهاي دولتي حاكي از آن است كه از شركتهاي زيرمجموعه سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران، صرفاً بيست و شش شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) واگذار شده است. با اين ترتيب تعداد يكصد و دو شركت از شركتهاي مشمول گروه (يك) زيرمجموعه سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران، هنوز واگذار نشده است.
در رابطه با واگذاري شركتهاي زيرمجموعه وزارت صنايع و معادن، يكي از موضوعات بسيار مهم كه اخيرا در خصوص واگذاري سهام شركتهاي خودروسازي مطرح شد، واگذاري سهام خودروسازي سايپا و شركتهاي اقماري زيرمجموعه آن بود كه مورد توجه بسياري از دستگاهها و نهادهاي نظارتي قرار گرفت و در نهايت معاملات سهام اين شركت توسط شوراي رقابت باطل اعلام گرديد.
به اين ترتيب كه شركت خودروسازي سايپا اقدام به خريد سهام خود از طريق شركتهاي اقماري زير مجموعه خود كرده بود. نتايج بررسي حاكي از آن است كه از بيست و نه و شانزده صدم درصد سهام عرصه شده شركت خودروسازي سايپا در بورس، حدود بيست درصد آن توسط شركتهاي اقماري زيرمجموعه خودروسازي سايپا(شركت ايمن جوش سايپا، شركت پيشگامان بازرگاني ستاره تابان، شركت تجارت الكترونيك خودرو تابان) و حدود 9 درصد آن نيز توسط شركت گروه صنعتي رنا خريداري شده است.
اين در حالي است كه حدود سي درصد سهام شركت گروه صنعتي رنا نيز به طور مستقيم متعلق به شركت خودروسازي سايپا است. در واقع عمده خريداران سهام شركت گروه صنعتي رنا نيز شركتهاي اقماري زير مجموعه شركت خودروسازي سايپا بودهاند.
زيرا از هفده درصد سهام واگذار شده اين شركت توسط سازمان خصوصي سازي، حدود يازده درصد آن توسط شركتهاي زيرمجموعه خودروسازي سايپا خريداري شده و بيست و سه و بيست و پنج صدم درصد سهام عرضه شده اين شركت در بورس نيز تماما توسط شركتهاي زيرمجموعه خودروسازي سايپا خريداري شده است.
بنابر اين اينگونه واگذاريهاي متقاطع سهام شركتهاي خودروسازي و به نوعي ادغام آنها باعث ايجاد فضاي غيررقابتي در صنعت خودرو كشور ميشود و اين موضوع با روح حاكم بر سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي مغاير است. ضمن آنكه منبع تامين مالي خريد سهام شركت خودروسازي سايپا نيز محل ابهام است كه اين موضوع جهت شفافتر شدن بايد از طريق نهادهاي ذيربط مورد بررسي و تحقيق وتفحص قرار گيرد.
ب- شركت مادرتخصصي سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران
شركت مادرتخصصي سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران با توجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري تعداد چهل و هشت شركت زيرمجموعه خود را در برنامه داشته است كه چهل و پنج شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) و سه شركت مشمول فعاليتهاي گروه (دو) ميباشند.
عملكرد واگذاري حاكي از آن است كه از چهل و پنج شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) زيرمجموعه سازمان توسعه و نوسازي معادن و صنايع معدني ايران، صرفا هفده شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) واگذار شده است و بيست و هشت شركت هنوز واگذار نشدهاند.
ج- شركت مادرتخصصي سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران
شركت مادرتخصصي سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران با توجه ب قانون بودجه سال 1389 واگذاري تعداد بيست و نه شركت زيرمجموعه خود را در برنامه داشته است كه همگي اين شركتها مشمول فعاليتهاي گروه (يك) ميباشد. عملكرد واگذاري حاكي از آن است كه از شركتهاي زيرمجموعه سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران هيچكدام واگذار نشدهاند. البته فقط سازمان مذكور با اصلاح قانون به عنوان يك سازمان توسعهاي واگذار نخواهد شد.
د- شركت مادر تخصصي سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني كشور
شركت مادرتخصصي سازمان زمينشناسي و اكتشافات معدني كشور باتوجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري شركت زيرمجموعه خود (شركت توسعه علوم زمين) را در برنامه داشته است كه اين شركت نيز مشمول فعاليتهاي گروه (يك) ميباشد. عملكرد واگذاري حاكي از آن است كه اين شركت واگذار نشده است.
8- اجراي سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي در وزارت نفت
وزارت نفت باتوجه به ساختار سازماني خود داراي چهار شركت مادرتخصصي زيرمجموعه ميباشد:
الف- شركت ملي نفت ايران
ب- شركت ملي صنايع پتروشيمي
پ-شركت ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران
ت-شركت ملي گاز ايران
8-1- واگذاري سهام شركتهاي دولتي: در ابتدا عملكرد واگذاري سهام شركتهاي دولتي در شركتهاي مادرتخصصي زيرمجموعه مورد بررسي قرار ميگيرد.
الف- شركت مادرتخصصي ملي نفت ايران
شركت مادرتخصصي ملي نفت ايران با توجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري تعداد بيست و شش شركت زيرمجموعه خود را در برنامه داشته است كه بيست شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) و شش شركت مشمول فعاليتهاي گروه (دو) ميباشند.
عملكرد واگذاري نيز حاكي از آن است كه از شركتهاي زيرمجموعه شركت ملي نفت ايران فقط دو شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) واگذار شده است و تعداد هجده شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) هنوز واگذار نشدهاند.
ب- شركت مادرتخصصي ملي صنايع پتروشيمي
شركت مادرتخصصي ملي صنايع پتروشيمي با توجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري تعداد سي و دو شركت زيرمجموعه خود را در برنامه داشته است كه سي و دو شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) و يك شركت مشمول فعاليتهاي گروه (دو) ميباشند.
عملكرد واگذاري سهام حاكي از آن است كه از شركتهاي زيرمجموعه شركت ملي صنايع پتروشيمي، صرفا سيزده شركت مشمول فعاليتهاي گروه (يك) واگذار شده است و تعداد هجده شركت هنوز واگذار نشدهاند.
ج- شركت مادرتخصصي ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران
شركت مادرتخصصي ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران با توجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري تعداد دوازده شركت زيرمجموعه خود را در برنامه داشته است كه همگي اين شركتها مشمول فعاليتهاي گروه (دو) ميباشند.
عملكرد واگذاري سهام حاكي از آن است كه از شركتهاي زيرمجموعه شركت ملي پالايش و پخش فرآوردههاي نفتي ايران، صرفاً سهام شركت پالايش نفت تبريز به بخش غيردولتي واگذار شده است.
د- شركت مادر تخصصي ملي گاز ايران
شركت مادر تخصصي ملي گاز ايران با توجه به قانون بودجه سال 1389 واگذاري شركت زيرمجموعه خود (هلدينگ گاز) را در برنامه داشته است كه اين شركت نيز مشمول فعاليتهاي گروه (دو) ميباشد.
عملكرد واگذاري سهام شركتهاي دولتي حاكي از آن است كه اين شركت به بخش غيردولتي واگذر نشده است.
به اين ترتيب چالشها و موانع پيش روي اجراي سياستهاي كلي اصل 44 در مجموعه وزارت نفت به طور خلاصه عبارتند از:
- ايجاد گسستگي در زنجيره ارزش انرژي به دليل واگذاري بدون كارشناسي شركتهايي زيرمجموعه وزارت نفت
- تقليل داراييها و عدم امكان تسويه بدهي شركتهاي زيرمجموعه در وزارت نفت، به دليل عدم تخصيص بخشي از منابع حاصل از واگذاري به شركتهاي مادرتخصصي اصلي
- عدم يكپارچگي مديريتي بنگاهها پس از واگذاري و نبود امكانات مديريتي براي اعمال حاكميت دولت ناشي از سهم بيست درصدي آن
- مشكلات و آسيبهاي ناشي از عدم بررسي دقيق اهليت خريداران شركتهاي دانش محور
9- اجراي سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي در وزارت تعاون
9-1- اقدامات حمايتي در جهت توانمندسازي و توسعه سرمايهگذاري بخش تعاوني
در راستاي حمايت از تعاونيها و شركتهاي تعاوني از طريق كمك بلاعوض و پرداخت تسهيلات قرضالحسنه براي تامين تمام يا بخشي از فرآوردههاي شركتهاي تعاوني در سال 1389 مبلغ نود ميليارد ريال براي امر ساماندهي اشتغال تعاونيها و كمك به برگزاري نمايشگاهها توسط تعاونيها در استانها در نظر گرفته شد.
همچنين از رديف اعتبارات مذكور براي توسعه تجارت الكترونيك به تعاونيها مبلغ دوازده ميليارد و هشتصد ميليون ريال كمك بلاعوض پرداخت شده است. در اين زمينه تعاونيها با اخذ ايران كد و استانداردسازي محيط كسب و كار خود توانستهاند در عرصه تجارت، فرصتهاي جديدي بدست آورند.
- در راستاي حمايت از تعاونيها و شركتهاي تعاوني از طريق پرداخت يارانه سود تسهيلات بانكي و ساير هزينههاي سرمايهگذاري اوليه براي راهاندازي شركتهاي تعاوني در سال 89 در قانون بودجه مبلغ سيزده هزار و پانصد ميليارد ريال اعتبار اختصاص يافته است.
-در راستاي حمايت از تعاونيها و شركتهاي تعاوني از طريق پرداخت سود تسهيلات بانكي و ساير هزينههاي سرمايهگذاري اوليه براي راهاندازي شركتهاي تعاوني، در سال 1389 در قانون بودجه مبلغ سيزده هزار و پانصد ميليارد ريال اعتبار اختصاص يافته است.
- در راستاي حمايت از تعاونيها و شركتهاي تعاوني از طريق كمك به انجام مطالعات، تهيه طرح، راهاندازي بانك اطلاعاتي و تملك و آماده سازي اراضي، سامانه ثبت تعاونيها به صورت اينترنتي راهاندازي و بانك اطلاعاتي تعاونيها برقرار شده است. اين بانك در پورتال وزارت تعاون قابل بهرهبرداري است .
همچنين براي تهيه طرحهاي اشتغالزا و خوشههاي كسب و كار از طريق بنيادهاي توسعه كارآفريني، كمكهاي لازم پرداخت و يكهزار و هشتصد و نود و هشت طرح در يازده ماهه 1389 تهيه شده و در اختيار تعاونيها قرار گرفته است. البته براي تملك و آماده سازي اراضي، اعتباري اختصاص نيافته است.
- در راستاي كمك به تشكيل شركتهاي تعاوني سهام عام و تعاونيهاي فراگير ملي براي فقرزدايي و ايجاد گسترش اتحاديه تعاوني تخصصي، اساسنامه شركتهاي تعاوني سهامي عام آماده و امكان تاسيس اين شركتها فراهم شده است.
در دوره مورد گزارش تعداد چهار موافقتنامه تشكيل شركت تعاوني سهامي عام صادر شده است و پيگيري براي تشكيل سي و هشت تعاوني فراگير ملي انجام شده و اقداماتي به منظور شناسايي مزيت نسبي اقتصادي استانها در زمينه كشمش، پسته، زعفران و فرش براي تشكيل تعاونيهاي فراگير ملي صورت گرفته است.
- در راستاي حمايت مالي براي توانمندسازي اتاقهاي تعاون، در قانون بودجه سال 89 مبلغ پنج ميليارد ريال اعتبار اختصاص يافته است.
- درراستاي در نظر گرفتن رديف مستقلي تحت عنوان "شكلگيري و توانمندسازي تعاونيها" در بودجه سالانه رديف مستقلي با عنوان فوق در قوانين بودجه سالهاي 1388 1389 و 1390 گنجانده شده و تاكنون جمعا هفتصد و چهل وهشت ميليارد ريال در اين رديف به بخش تعاون اختصاص يافته است.
-با اصلاح اساسنامه صندوق تعاون بانك توسعه تعاون تاسيس شده است.
10- اجراي سياستهاي كلي اصل 44 قانون اساسي در وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات
10-1- اقدامات حمايتي در جهت توانمندسازي و توسعه سرمايهگذاري بخش خصوصي و تعاوني
- پرداخت وام با تسهيلات مناسب از محل وجوه اداره شده
- همكاري سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي با هيئت نظارت بر مقرراتزدايي درباره مطالعات مربوط به بحث مقررات زدايي از طريق بازنگري و اصلاح در فرآيند صدور مجوز نهايتا ارائه پيشنهادهاي لازم به منظور تقليل هزينهها
- همكاري و ارائه اطلاعات مورد نياز سازمان سرمايهگذاري و كمكهاي اقتصادي و فني درباره شركتهاي خارجي ذي مدخل در IT
- ايجاد زمينههاي مورد نياز بخش صنفي رايانه و اتحاديه دفاتر خدمات ارتباطي و ارائه نقطه نظرات مشورتي به آنان
- تشكيل تعاوني حوزه فناوري اطلاعات توسط بازنشستگان متخصص وزارت متبوع،سازمانها و شركتهاي تابعه
10-2 ارسال لايحه تشكيل سازمان دولتي پست ايران (براي امور حاكميتي پست) و ايجاد زمينه واگذاري امور غيرحاكميتي پست به بخشهاي غيردولتي
10-3- در خصوص واگذاري شركت پست بانك نيز با مذاكراتي كه در كميسيون ويژه اصل 44 قانون اساسي با حضور وزير محترم و هيئت مديره پست بانك و نيز مسئولين سازمان خصوصي سازي به عمل آمد مقرر گرديد همكاريهاي لازم در واگذاري تدريجي اين شركت تا پايان سال 1393 به عمل آيد.