كالينگوود و تلقي جديد نسبت به فلسفه

* سپهر نيك گوهر
«رابين جورج كالينگوود»، فيلسوف و باستان شناس بريتانيايي بيشتر به جهت كارهايش در زيبايي شناسي و فلسفه تاريخ معروف است. در دهه هاي 1950  و  1960  تلقي وي در فلسفه تاريخ بسيار مورد توجه بود. در اين راستا وي تأكيد فراوان داشت كه تبيين در علوم اجتماعي با تبيين در علوم طبيعي متفاوت است. بدين جهت كارهاي وي را در تقابل با كارهاي «كارل همپل» قرار مي دهند كه شكافي جدي ميان تبيين در علوم طبيعي و علوم انساني نمي بيند. كالينگوود همچنين مقالات فلسفي زيادي نگاشته كه در اين مقالات سعي كرده نشان دهد چرا فلسفه حوزه اي مستقل از علوم طبيعي و انتزاعي قلمداد مي شود؟
از كالينگوود اغلب به عنوان ايده آليست بريتانيايي ياد مي شود؛ هر چند اين عنوان نمي تواند فعاليت فكري وي را به طور كامل نشان دهد، زيرا ايده آليسم وي بيش و پيش از آن كه مابعدالطبيعي باشد، مفهومي است. در مكاتباتي كه وي با «گيلبرت رايل» داشته، او ادعاي آيده آليست بودن خود را نفي كرده است؛ زيرا به نظر وي، با ايده آليستهاي بريتانيايي اختلافهاي فكري زيادي دارد و نبايد در دسته آنها جاي گيرد.
از اواسط دهه 30 قرن بيستم، كارهاي كالينگوود معطوف گفتگو با مكاتب موجود در فلسفه تحليلي شد. او در كتاب «درآمدي بر مابعدالطبيعه» بر فرضهاي تجربي اي كه در فلسفه تحليلي رواج داشتند، حمله برد و از گونه اي تبديل روش شناختي از هستي شناسي به روش شناسي و معرفت شناسي دفاع كرد.
با توجه به اين مواضع، كالينگوود فيلسوف مهمي در نيمه اول قرن بيستم به شمار مي آيد. او از يك طرف فرضهاي تجربي را كه فيلسوفان نسل اول تحليلي بدان قايل بودند رد مي كند و از سوي ديگر حوزه اي براي فلسفه قايل مي شود كه مستقل از حوزه هاي معرفتي ديگر مطرح هستند. در اين راستا، اين حوزه مستقل صرف تحليلهاي زباني نيستند و بدين وسيله وي از ويتگنشتاين و پيروان وي و همچنين فيلسوفان فلسفه اكسفورد هم جدا مي شود.
كالينگوود در سال 1889 در لنكاشير متولد شد. پدرش يك باستان شناس و بازيگر و مادرش هم موسيقي دان بود.
در سال 1908 او به دانشگاه اكسفورد رفت تا ادبيات و علوم انساني بخواند. در اوان تحصيل تحت تأثير رئاليستهاي اكسفورد قرار داشت. بيشتر كارهاي اوان زندگي فكري كالينگوود در الهيات و فلسفه دين بود و اين آثار تحت تأثير يك گروه مسيحي قرار داشتند. در سال  1916  او كتاب «دين و فلسفه» را منتشر كرد.
در همان زمان او بجد به كار باستان شناسي پرداخت و تابستانهايي را به شمال انگلستان مي رفت تا از طريق آثار به جاي مانده، به ويژگيهاي دوره امپراتوري روم پي ببرد. او در اين باب آثاري را روانه بازار طبع كرده كه هنوز مورد استفاده قرار مي گيرند.
در سال 1935، كالينگودد موفق شد كرسي استادي فلسفه مابعدالطبيعي را در كالج «مك دالن» كسب كند. او همچنين در سالهاي بعد، كتاب معروف «ايده تاريخ» و همچنين «اصول هنر» را نگاشت.
كالينگوود در سال 1943 در 54 سالگي درگذشت، اما تأثير وي بر انديشه جهان فلسفي انگليسي زبان با مرگش تمام نشد و انديشه هايش كه برخلاف مسير رايج فلسفه انگلوساكسون بود، هنوز هم ادامه دارد.