خسروپناه: مشکل اصلی در حوزه فرهنگ «فقر تئوری» است

 عبدالحسن خسرو پناه رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه در همایش اسلام و سکولاریسم که در دانشگاه تهران در حال برگزاری است، اظهار داشت: از دو رویکرد فقهی و کلامی و جامع‌شناسی می‌توان سکولاریسم را بررسی کرد.

وی با اشاره به رویکرد جامع‌شناسی سکولاریسم در ایران و تهدیدهای دنیای سکولار بر جامعه اسلامی گفت: حضرت امام با انقلابی که راه انداخت یک معادله مهم را در جامعه‌شناسی که آن هم سکولاریسم بود به هم ریخت و کارکرد دوباره دین در عصر امروز را به یکی از مباحث مهم جامعه شناختی تبدیل کرد.

وی گفت: در اسلام حکم اولیه قاضی باید مجتهد و عادل باشد و بعد از انقلاب ما قاضی مجتهد و عادل به اندازه کافی نداشتیم و ناگزیر شدیم حکم ثانوی صادر کنیم. البته این حکم جای اشکال نیست اگر حکم ثانوی را به حکم اولیه تبدیل نکنیم به سکولاریسم نزدیک شده‌ایم.

خسرو پناه ادامه داد: ما بعد از 33 سال انقلاب باید به سمت حکم اولیه در حرکت باشیم اگر این اتفاق در قوه قضائیه نیفتاده است دچار تهدید سکولاریسم شدیم.

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه گفت: در بانکداری سود بانکی مطرح است اگر سود بانکی در چارچوب قوانین شرعی مانند مضاربه باشد این سود حرام نیست.

وی ادامه داد: اما اهل اقتصاد می‌دانند سود بانکی منجر به توزیع نمی‌شود و به تولید و گردش ثروت آسیب می‌زند و یک مشکل شرعی دیگر دارد و آن کارکردی است که شریعت می‌خواهد نقش طبقاتی و عدالت است، اتفاق نمی‌افتد.

خسروپناه ادامه داد: اگر نظام بانکداری با قوانین شرعی برای تعبیر مدل بانکی تلاش نکند نتیجه نظام بانکی با نظام سکولار هماهنگی بیشتر خواهد داشت.

وی گفت: مخصوصا اگر این بانکداری با قوانین شرع همراه نباشد سکولاریسیون مانند خوره وارد جامعه اسلامی می‌شود.

خسروپناه افزود: مصلحت عنوان مؤلفه اصلی در اسلام است و امام با تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام مصلحت را در جامعه اسلامی نهادینه کرد. البته مصلحت در نظام اسلامی با مصلحت نظام سکولار فرق می‌کند.

وی گفت: تهدیدی که ممکن است گرفتار آن شویم این است که مصلحت ممکن به مصلحت دنیاگرایانه تغییر پیدا کند.
رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه گفت: در مقطعی مدل توسعه رایج مدل لیبرال بود که رهبری نیز منتقد این نوع مدل توسعه بودند. مصلحت اسلام و مسلمین نباید مانند مصلحت در نظام سکولار باشد.

این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: وظیفه قوه مجریه به این است که به مطالبات مردم پاسخ دهد. دولت باید مراقب باشد نگاه حداکثری با نگاه دنیاگرایی برای مردم ایجاد نکند تا اینکه بعدا نتواند این را تامین کند و به دولت ناکارآمد تبدیل شود.

وی افزود: منشأ ناکارآمدی ایجاد مطالبات حداکثری است که به نوعی سکولار شدن و تهدید است.

فرد محوری آموزش فقه در حوزه علمیه خطر سکورلاریته شدن را در پی دارد

رئیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه گفت: در بحث قوه مقننه سؤال این است که آیا انتخابات ما به سمت جوامع سکولار یا اسلامی شدن در حرکت است نماینده‌ای که صلاحیت پیدا کرد چقدر برنامه دولت را کارشناسی می‌کند که متناسب با مبانی اسلامی باشد.

وی افزود: سؤال این است که آیا تولید فرهنگ در عرصه موسیقی، رسانه و سینما مبتنی بر فلسفه و هنر ایرانی است؟ و آیا وزارت ارشاد تئوری دارد که بر اساس آن به آثار فرهنگی مجوز داده شود یا نه، البته مشکل جدی در عرصه فرهنگ فقر تئوری است.

وی گفت: اسلام از گهواره تا گور برایمان برنامه دارد و قرار است تا قیامت ما را اداره کند. نهادهای فرهنگی باید بر اساس آموزه‌های فرهنگی تولید فرهنگ کنند.

خسروپناه افزود: سؤال این است که آیا سازمان تبلیغات و وزارت ارشادسیر صعودی دارند اگر سیر صعودی داشته باشند می‌توانیم بگوییم که به سمت اسلامی شدن در حرکت است.

وی افزود: اگر هنوز آموزش فقه در حوزه علمیه فرد محور باشد و جامعه‌محور نباشد دچار تهدیدهای سکولارشدن قرار می‌گیرد. حوزه علمیه که عالمان در آن حضور دارند به سمت تدبیر جامعه نروند دچار تهدیدهای سکولاریستی شده‌ایم.

خسروپناه در پایان خاطرنشان کرد: اگر دانشگاه نتواند نیازهای جامعه را مبتنی بر مبانی اسلام برطرف کند، دچار گرفتاری‌هایی که گفته‌ایم شده‌ایم. حال سؤال این است چند درصد به جامعه اسلام نزدیک شده‌ایم و یا چند درصد به جامعه سکولاریسته شده‌ایم.