کودکان بی‌شناسنامه، حاصل ازدواجهای غیرقانونی

بسیاری از اتباع کشورهای افغانستان، عراق و پاکستان، ایران را هدف اصلی و مقصد اول خود قرار داده‌اند و با استفاده از عوامل گوناگون از جمله میهمان نوازی ایرانیان، وجود مشترکاتی مانند نزدیک بودن خط و زبان، وحدت دینی و در برخی موارد اشتراک مذهب، از مرزهای مختلف به کشور سرازیر شده‌اند.
سالها طول کشید تا مسؤولان متوجه شدند، دامنه حضور و آزادی عمل این اتباع حتی به ازدواج با دختران ایرانی هم گسترده شده، دختران کم سن و سال و کم‌سواد یا بی‌سوادی که خانواده‌های فقیر و کم‌درآمدی داشتند. اغلب این ازدواجها جنبه غیرقانونی داشته و بدون کسب اجازه از وزارت کشور انجام شده که یا به ثبت نرسیده و یا فقط به صورت یک ازدواج شرعی بوده است.
در این میان افرادی نیز هستند که با وجود اینکه از ابتدا قصد ازدواج به صورت رسمی و قانونی و ثبت آن در دفتر ازدواج را داشته‌اند و برای کسب مجوز از سوی وزارت کشور نیز اقدام کرده‌اند، راه به جایی نبرده‌اند و حتی برای دریافت شناسنامه به منظور تثبیت هویت فرزندان خود سردرگم هستند.

روز خوش ندیدیم
می‌گوید: 22 ساله بودم که به عقد همسرم که تبعه کشور افغانستان بود، درآمدم. خانواده‌ام به دلیل این انتخاب قیدم را برای همیشه زدند، اما من به دلیل دلسوزی برای وضعیت سلامتی همسرم که به بیماری عروقی دچار بود، حاضر شدم با او ازدواج کنم. همسرم 10 سال پیش فوت کرد و با هزار بدبختی توانستم به نام خودم برای سه فرزندم شناسنامه بگیرم. با مشکلات مالی زیادی دست و پنجه نرم می‌کنم، به خاطر بیماری شوهرم از همان ابتدا هم مرد خانه بودم و هم زن خانه و در مجموع چه پیش از فوتش و چه پس از آن روز خوش ندیدم.
سی ساله است و در 14 سالگی به اجبار پدرش با فردی که تبعه کشور عراق بوده، ازدواج می‌کند دو فرزند 13 و 11 ساله دارد که به سختی مخارج مدرسه آنها را تأمین می‌کند. می‌گوید: عقدمان ثبت نشده و همین موضوع مشکلات زیادی را برای دریافت شناسنامه بچه‌ها، ثبت‌نام آنها در مدرسه و دریافت یارانه به وجود آورده است. به دلیل اعتیاد و بیکاری همسرم برای پرداخت کرایه اتاق کوچکی که حکم خانه‌مان را دارد، ناچارم در خانه‌های مردم کارگری کنم.
دیگری می‌گوید: منزلت انسانها به تقوا و ایمانشان مربوط است و ارتباطی با نژاد و ملیت ندارد، شوهر من یک افغانی بود که از نظر اخلاق و رفتار زبانزد همسایه‌ها بود. 26 ساله بودم که به عقدش درآمدم و یک پسر و سه دختر دارم، شوهرم دو سال پیش بر اثر سکته قلبی فوت کرد و امروز بزرگترین مشکل من این است که هنوز برای دریافت شناسنامه بچه‌هایم مشکل دارم و هنوز نیاز به دوندگی دارد.معاون سیاسی اجتماعی فرمانداری شیراز در این زمینه گفت: ازدواج با اتباع بیگانه باید در چارچوب قانون باشد.وحید رجایی با اشاره به مشکلاتی که ازدواج با اتباع خارجی برای زنان ایرانی ایجاد کرده است، گفت: بسیاری از این زنان پس از ازدواج با اتباع خارجی رها می‌شوند و نه تنها خودشان، بلکه کودکانشان نیز تا مدتها بی‌هویت خواهند بود و این زنگ خطری است که نسل آینده را تهدید می‌کند.
ارتکاب جرم
مدیرکل اتباع و مهاجرین خارجی فارس عنوان کرد: مشکلات مجرد ماندن به مراتب از ازدواج با اتباع بیگانه کمتر است.
غلامرضا غلامی ناآگاهی خانواده‌ها از عواقب این ازدواجها و قصور مسؤولان ذی‌ربط در آگاهی بخشی در این زمینه را از دلایل ازدواج برخی دختران ایرانی با اتباع خارجی ذکر کرد و گفت: باید قوانین و پیامدهای ازدواج با اتباع بیگانه به مردم اطلاع رسانی شود.
وی محرومیت از داشتن شناسنامه و هویت و حقوق ایرانی را از عمده پیامدهای ازدواج زنان ایرانی با اتباع بیگانه به صورت غیرقانونی و بدون دریافت مجوز از اداره کل اتباع و مهاجران خارجی استان عنوان کرد و افزود: دفاتر ازدواج مجاز نیستند بدون هماهنگی با این اداره کل چنین ازدواجهایی را به ثبت برسانند و در صورت انجام این کار دفتر ثبت متخلف محسوب شده و پلمب می‌گردد.غلامی همچنین در خصوص آن دسته از ازدواجهایی که با اتباع بیگانه انجام می‌شود اما ثبت نمی‌گردد، تصریح کرد: این موضوع جرم است و برای افراد خارجی محکومیت حبس از یک تا سه سال در نظر گرفته شده است.
غلامی ادامه داد: افرادی که تمایل داشته باشند با اتباع خارجی ازدواج کنند باید ابتدا با دفتر مشاوره حقوقی اداره کل اتباع و مهاجرین خارجی تماس حاصل نمایند تا این مرجع پس از انجام تحقیقات لازم در مورد فرد خارجی از نظر سلامت، سوء سابقه و... در مورد ارایه مجوز ازدواج تصمیم گیری کند.
اما اظهارات یک استاد دانشگاه در خصوص ازدواج با اتباع بیگانه قابل تأمل است.وی می‌گوید: هر ازدواجی که با برنامه‌ریزی و تحقیق کافی و در زمان و شرایط مناسب انجام شود، می‌تواند با موفقیت همراه باشد.