بازی پوکر ایران؛ فایده مذاکره مستقيم آمریکا با ايران چیست؟

هفته نامه تایم در گزارشی با اشاره به اخبار منتشر شده در مورد مذاکرات مستقیم ایران و آمریکا، به بررسی سوابق مذاکرات این دو کشور طی سالهای اخیر پرداخته است.

به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب» ؛ «تايم» که برای این گزارش از تصویر علی لاریجانی استفاده کرده، در مقدمه مطلب به نقل از نویسنده خود يادآوری می کند که در جريان ده مسافرت به ايران در فاصله سال های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ فقط يک بار به دفتر يکی از نهادهای مهم حکومتی دعوت شده است.

ديدار در ساختمانی انجام شد که سابقا قصر يکی از برادران شاه سابق ايران بوده و از قرار، وی از اين محل به عنوان کازينو استفاده می کرده است. حکايت می شود که به خصوص بازی پوکر در اين محل رواج و محبوبيت فراوانی داشته است.

در اين ديدار برای مصاحبه، علی لاريجانی که در آن سال ها دبير شورای عالی امنيت ملی ايران بود برای تشريح مواضع حکومت ايران حاضر شد و چکيده سخنان وی اين بود که ايران برای مذاکره مستقيم با آمريکا آمادگی دارد. در زمان اين ملاقات، يعنی بهار سال ۲۰۰۶ وضعيت عراق به شدت بحرانی بود و برای هر دو کشور ايران و آمريکا سرنوشت عراق يک مسئله کليدی بود.

اما علی لاريجانی با صراحت کامل اعلام کرد که ايران تمايل دارد در مورد تمام موضوعاتی که روابط دو کشور را نزديک به سه دهه خصم آلود کرده مذاکره کند. وی گفت: «اگر آمريکا مشکل آفرينی در منطقه را متوقف کرده و به اعمال خود دقت کند خيلی چيزها ممکن است اتفاق بيافتد.»

نويسنده «تايم» يادآوری می کند که در آن زمان نيز اتفاق خاصی نيافتاد ولی با توجه به گزارش هفته گذشته روزنامه «نيويورک تايمز» به نظر می رسد که باری ديگر پيشنهاد ايران مذاکره بر سر يک معامله و توافق بزرگ و همه جانبه با آمريکا است. مذاکره ای که از نگاه غرب فقط به برنامه های هسته ای مربوط می شود ولی ايران خواستار آن است که تمام مسائل مهم منطقه، از بحران سوريه و اوضاع بحرين گرفته تا مسائل ديگری که روابط دو کشور را طی بيش از سه دهه بحرانی کرده است شامل شود.

گزارش «نيويورک تايمز» مدعی می شود که اين بار نيز پيشنهاد دهنده مذاکرات مستقيم علی لاريجانی بوده که کاملا قابل فهم است. آقای لاريجانی با وجود عهده داری سمت های مهم در نهادهای گوناگون حکومت ايران، از زمان آغاز رهبری آيت الله خامنه ای هميشه يکی از افراد بسيار نزديک به رهبر جمهوری اسلامی بوده است. ديدگاه های ايدئولوژيک وی و يا جايگاه وی در دعواهای جناح های حکومتی هرچه باشد بايد او را يک سياستمدار عمل گرا تلقی کرد.

علی لاريجانی ماه گذشته در مصاحبه ای با روزنامه «فايننشال تايمز» چاپ لندن گفت که سياستمداران ايرانی می توانند و بايد ضمن حفظ معيارهای اصولی و انقلابی نظام آنها را با عمل گرايی توام کنند.

نويسنده هفته نامه «تايم» به دوران رياست جمهوری سید محمد خاتمی می پردازد و با استناد به پژوهش هايی که در مورد مناسبات ايران و آمريکا در آن دوران صورت گرفته می نويسد که دستگاه ديپلماسی ايران تلاش کرد محورهای مهم برای زمينه سازی يک مذاکره گسترده با آمريکا را تعيين کند. اما دولت جورج بوش تمايل ايران به تجديد مناسبات با آمريکا را رد کرد.

به نوشته تایم، در آغاز رياست جمهوری باراک اوباما نيز يک بار ديگر تلاش برای تجديد مناسبات و اين بار در قالب پيام های باراک اوباما به ملت ايران و نامه مستقيم وی خطاب به رهبر جمهوری اسلامی ايران صورت گرفت. اما اين اقدام نيز نتوانست اعتماد متقابل را فراهم کرده و يا ديدگاه های بسيار متضاد دو طرف در مورد وضعيت منطقه را تا حدی کاهش دهد ... اما باراک اوباما از بی توجهی رهبران ايران به پيام دوستی به عنوان توجيهی برای اعمال فشار شديدتر و حتی تهديد به حمله نظامی استفاده کرد.

اکثر کارشناسان معتقدند که هر دو طرف ترجيح می دهند بحران هسته ای را از طريق مذاکره حل و فصل کنند. ولی با توجه به فراز و نشيب های مناسبات دوطرف طی سی و چند سال گذشته نمی توان به يک چنين توافقی اميدوار بود.

با گذشت سال ها و دهه ها هر يک از دو طرف عادت کرده اند که بر نقطه ضعف طرف مقابل تکيه کرده و هرگونه اقدام مثبت و يا ژست حسن نيت طرف مقابل را نوعی توطئه و فريب قلمداد کنند. در يک چنين فضای خصم آلودی به ندرت می توان جايی برای يک اقدام بی طرفانه و عمل گرايانه به نفع هر دو طرف باشد پيدا کرد.

نويسنده هفته نامه «تايم» در پايان مطلب خود يادآوری می کند که وضعيت عراق نيز نتوانست شرايط مناسب برای نزديکی دو کشور را فراهم کند. با وجودی که توافق بر سر مشارکت در آينده سياسی عراق می توانست زمينه خوبی برای همکاری دو طرف و زدودن برخی عدم اطمينان ها باشد نتيجه عملی سال های بحرانی در عراق شاخ و شانه کشيدن دو طرف و بدل نمودن عراق به صحنه جديدی برای رقابت و دشمنی بود.

در ديدار ديگری با علی لاريجانی در تهران وی گفت: «آمريکا منافع خود را در منطقه با تحقير و تضعيف ديگران تعقيب می کند.» اين مقام عالی رتبه ايرانی مدعی شد که سربازان آمريکايی در مناطق شيعه نشين عراق مردم عادی را شکنجه و آزار می دهند. وی بر ادعای خود تاکيد کرده و مدعی بود که مدارک کاملی برای اثبات حرف خود در دست دارد.

اتهام ها، ادعاها و سوء ظن های دو طرف نسبت به يکديگر کهنه تر و عميق تر شده اند. فارغ از اينکه دو طرف برای گفت و گوی مستقيم چه موضوعات و يا محورهايی را پيشنهاد کنند بعيد است که کمی اختلال، چانه زنی و يا فراز و نشيب در چنين مذاکره ای به کسی لطمه بزند.

نور خورشيد بهترين راهی است که طبيعت برای زدودن عفونت زخم های کهنه دارد. و انعکاس دادن حتی کهنه ترين و تيره ترين ديدگاه ها را بايد بخشی از زدودن آلودگی و رسيدن به هوای تازه تلقی کرد.