مسجد جامعی: این دوره شورای شهرهستیم نه شورای شهرداری

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : خبر: ییس 57 ساله شورای شهر تهران کارشناسی ارشد جغرافیای انسانی از دانشگاه تهران دارد و بنیانگذار بسیاری از فعالیتهای فرهنگی مثل نمایشگاه بین‌المللی کتاب درتهران بوده است وشاید به دلیل سابقه فرهنگی او همه منتظرند تا چهره فرهنگی و روح حاکم بر شهر در دوران مدیریت او متفاوت شود

 مسجد جامعی که 6 سال هم وزیر فرهنگ و ارشاد دولت سید محمد خاتمی هم بوده است این روزها دغدغه اش شهر آبا و اجدادی اش شده است.او چند روز قبل مهمان کافه خبر بود:

آقای مسجدجامعی، اجازه بدهید گفت‌وگو را با انتخاب آقای قالیباف شروع کنیم. بعد از انتخاب ایشان شما گفتید که این کار قانونی بوده و انتخاب ایشان برای سومین بار در شهرداری مشکل قانونی ندارد، با این حال می‌بینیم که عده‌ای از حقوقدانان‌ها به این معترضند و نامه‌ای هم به دیوان عالی کشور داده و می‌گویند حکم شهرداری برای ایشان غیرقانونی است.
بحث قانونی بودن انتخاب شهردار بیش از دو دوره یک بحث علمی و دانشگاهی است که باید ابعاد آن دقیق بررسی شود این بحث حدود یک ماه پیش از این که شورای چهارم به طور رسمی شروع به کار کند آغاز شد. اولین بار مشاور حقوقی شورای عالی استان ها چنین موضوعی را مطرح کرد و به او گفتم ابعاد این قضیه را بیشتر بررسی کند، همان زمان عده‌ای از اعضای شورای شهر و عده‌ای از اشخاص حقوقی هم به آن جواب دادند. در روز انتخاب شهردار هم قبل از این که از نامزدها برنامه‌هایشان را بخواهیم این موضوع مطرح شد ودر همان زمان هم آقای چمران مکاتباتی با مجلس کرده بود و رییس مجلس جواب داده بود بلا اشکال است ؛ البته آن جواب هم به چالش کشیده شد چراکه گفته می‌شد آیا رییس‌ مجلس می‌تواند از طرف مجلس جواب دهد یا این سوالی است که مجلس باید به آن جواب بدهد.
دیدیم که اگر بخواهیم وارد این بحث‌ها شویم انتخاب شهردار بیشتر از اینها طول می‌کشد در حالی که تهران مشکلات زیادی دارد که باید هر چه زودتر به آنها رسیدگی شود. بنابراین به این تفاهم رسیدیم که ما انتخاب خودمان را انجام بدهیم و دستگاه‌های ذیربط اگر مشکل قانونی بود خودشان به موضوع رسیدگی کنند.

یعنی شما هنوز معتقدید این که انتخاب شهردار برای دور سوم قانونی هست یا نیست یا باید توسط وزارت کشور مورد بررسی قرار بگیرد؟
بله این یک بحث حقوقی است که در جایگاه خودش باید بررسی شود.در همان مصاحبه ای که دراین مورد از من نقل شد جمله ای بود که نمی دانم چرا حذف شد گفته بودم این یک بحث قانونی است ، این بحث را درباره شوراها هم داریم به طوری که وقتی بحث حقوقی می‌کنیم اختیارات شوراها را بسیار بیش از این می‌دانیم که الان وجود دارد و کاملا از این نظر دفاع می‌کنیم.اما در اجرا تابع سلسه مراتب و قواعد اعلام شده هستیم یا مثلا بحث مدیریت یکپارچه شهری که بسیار مهم است و قوانین آن هم وجود دارد اما در اجرا می‌بینیم که چنین نیست همه اینها قانون است، همین مدیریت یکپارچه شهری هم در قانون برنامه سوم و هم چهارم بوده ولی در عمل این اتفاق نمی‌افتد.

بحث دیگری که در انتخاب شهردار مطرح شد، بحث رای جنجال‌برانگیز خانم راستگو بود. خانم راستگو عضوی از فراکسیون اصلاح‌طلب‌ها هستند، الان با این اتفاقی که افتاد و با ترکیب شورای شهر، فراکسیون اصلاح طلبان باز هم روی رای ایشان حساب می‌کند و در تصمیمات رای ایشان را دخیل می‌داند؟
ایشان عضو شورا هستند و به هر کسی که میخواهند حق دارند رای بدهند و در هیات رییسه جایگاه خودشان را دارند، بحثی که درباره ایشان پیش آمد ربطی به شورا نداشت و بحث هایی بود که از بیرون به شورا کشیده شد و برخی رسانه های سراسرس هم به آن دامن زدند آن مباحث هم ناشی از نظرات حزبی بود که آن ها را نامزد کردند درباره تشکیلات حزبی بود که از ایشان حمایت میکرد. حرف‌هایی که از قول من زده اندشد هم من گفتم دروغ است و هم خود ایشان

مدیریت این دوره شورای شهر چند تفاوت عمده با دوره‌های قبلی دارد. یکی این که شما احتمالا نگاه منتقدانه‌تری روی شهرداری آقای قالیباف خواهید داشت و مورد دیگر این که شاید آن تک‌صدایی که در دوره قبل وجود داشته وجود نداشته باشد و شورا از گروه‌های فکری مختلفی تشکیل شده است.
به نظرم این تفاوت نگاه‌ها می‌تواند یک فرصت باشد. دوره قبل نه آیین‌نامه‌ای رعایت می شد، نه هیات رییسه‌ای تشکیل می‌شد، نه کسی ایراد آیین‌نامه‌ای می‌گرفت و از این قبیل موارد. مثلا با سه امضا می توانستیم طرح های یک فوریتی و دو فوریتی بدهیم در حالی که مطابق آیین نامه اولی 13 و دومی امضای بیش ار نیمی از اعضا را احتیاج دارد و الان این موارد رعایت می شود.
مساله دیگر این است که خود شورا اهمیت بیشتری پیدا کرده است. در این دوره برای خود نظام هم خیلی خوب بود و در این رقابت جدی و فشرده مردم برنده بودند. ما در دوره قبل شورای شهرداری بودیم اما الان این فضای گفت‌وگو با دولت خیلی افزایش پیدا کرده و بسیاری از دوستان ما در دولت فهم بی‌واسطه‌ای از مسائل شهری و شهرداری دارند مثل خانم ابتکار، آقای نجفی، آقای آخوندی و نسبت دولت هم با فضای جامعه و مردم بی‌واسطه‌تر شده است. از این جهت می‌توانیم در این دوره تجربه این را داشته باشیم که ما و دولت کار مشترکی انجام بدهیم. تصورم این است که خود آقای قالیباف هم دیدشان در دوره سوم متفاوت خواهد بود. و حضورشان در جلسات هیات دولت می تواند به این تفاهم کمک کند.

اتفاقا آقای قالیباف در خطبه‌های نماز جمعه هفته گذشته صحبت کردند. یکی از مواردی که در حرف‌هایشان بود مساله‌ای بود که من در حرف‌های شما هم شنیده بودم و ایرادی بود که به ایشان گرفته می‌شد مخصوصا بحث روح حاکم بر شهر، گفتند کار من فقط جهادی و پل ساختن نیست بلکه به روح و معنویت شهر هم اهمیت می‌دهم و قرار است در این دوره بیشتر هم به این مساله پرداخته شود.
این نکته بسیار خوبی است. ویترین شهرداری بیشتر همان ساخت و سازها بوده است، اما ویترین شهرداری به معنای شهررویکردشهر انسان مدارو توجه به روح شهر بحث خوبی است که امیدوارم در این دوره شاهد پرداخت بیشتر به آن باشیم و این تجربه نویی برای تهران خواهد بود.

یعنی شما فکر می‌کنید نگاه آقای قالیباف متفاوت شده است؟
بله من تصور می‌کنم این تعامل به وجود آمده است. اصلا در برنامه‌ای هم که ایشان اعلام کردند از ادبیاتی استفاده کرده بودند تحت عنوان شهر انسان‌گرا و در برنامه‌های دیگر هم ادبیاتشان پرداختن به حوزه نرم‌افزاری بوده است. تجربه شهری در حال ورود به مرحله جدیدی است و این را به فال نیک می‌گیریم و فکر می‌کنیم تهران نیاز به این مباحث دارد. الان همین مساله آلودگی هوا یا گزارش‌هایی که درباره سلامت داده می‌شود از موارد مهمی است که به کیفیت زندگی در شهر مربوط می‌شود و باید بیشتر به آن پرداخت.

شما فکر می‌کنید غیر از بحث روح حاکم بر شهر انتقادها یا پیشنهاد دیگری نسبت به عملکرد آقای قالیباف در این دوره و با مقایسه دوره قبل دارید؟
من مکررا گفته‌ام که در شورا سندهای متناسب با اصلاح رویکرد تهیه شود. واقعیت این است که بعضی از این انتقادها به شورای سوم هم برمی‌گردد که نقش فعال خوش را نداشته است. امیدوارم این دوره بتواند آن نقش را داشته باشد. اگر ما به موقع اقدام کنیم میتوانیم بسیاری از مسائل را حل کنیم مثلا الان فکر میکنم مساله سلامت در تهران مساله مهمی است .وقتی شهری داشته باشیم که همه چیز هم داشته باشد اما فقط دو روز هوای پاک داشته باشد چه فایده‌ای دارد؟ یا به عنوان مثال آب آلوده، سبزیجات آلوده، پارازیت‌ها و سایر موارد. سلامت در فرهنگ و حتی دعاها و ضرب‌المثل‌های ما حرف اول را می‌زند. سلامت می‌تواند شامل سلامت روانی هم باشد یا مثلا عدالت در شهر، دسترسی برابر به امکانات از فضای سبز گرفته تا آموزشی وفراغتی رفت وآمد سایر مسائل. یا مثلا امن بودن فقط به مدیریت شهری برنمی‌گردد بلکه فرهنگ هم می‌تواند امنیت بیاورد یا مثلا ساخت و سازدر مناطق بی دفاع شهری هم می‌تواند به امنیت منجر شود. البته همه اینها هم در اختیار شهرداری نیست مثلا جغرافیای تاریکی و جغرافیای ناامنی با همدیگر همپوشانی دارند و جایی باید دستگاه‌هایی مثل وزارت نیرو ورود پیدا کنند
از اینرو از همان جلسه نخستین شورای شهربحث سلامت و عدالت و مشارکت مورد بحث قرار گرفت تا نشان دهیم برای شورا مهم است که به این مسائل توجه کنند.

این افزایش کمیسیون‌ها از سه عدد به شش عدد واقعا به دلیل احساس نیاز بود یا به دلیل افزایش اعضای شورا و افزایش تخصص‌ها احساس کردید که باید این کار صورت بگیرد؟
بعضی از آنها واقعا ضروری بود مثلا سلامت و محیط زیست از مسائل مهم شهری است. مثلا بحث رفت و آمد یا معماری در شهر یا زیبایی آن از مسائل مهم است. در نقاط مختلف تهران باغ‌های گوناگون وجود داشته و حالا آسیب دیده و باید با رویکرد تنوع به احیای آنها اقدام کرد نظریات توسعه پایدار این است که طبیعت را در همان قامت آراسته خودش ببینیم و درست است که در دنیا حرف جدیدی است اما با فضای ذهنی و فرهنگی شهرسازی قدیم ایران همخوانی دارد. باید برنامه‌هایمان طوری باشد که در تقابل با طبیعت نباشد و به طبیعت احترام بگذاریم. بحث دومی که وجود دارد این است که این کارها را بدون کمک دولت نمی‌شود انجام داد. الان در دولت سه دستگاه داریم یکی وزارت بهداشت یکی وزارت جهاد کشاورزی و دیگری سازمان محیط زیست که مساله سلامت گوشت ومرغ و سبزیجات و ... به آنها مربوط می‌شود یا حتی وزارت بازرگانی سابق یا به تعبیر دولت پیشین وزارت صنعت و معدن و تجارت که مواد غذایی را که وارد می‌کند باید سالم باشد.

در حال حاضر بحث سلامت شهروندان در شورای شهر به یکی محورها ی اصلی کار تبدیل شده است و گزارش جنجال برانگیزی هم در شورای شهر در مورد آلودگی برخی مواد غذایی از جمله سبزیجات آلوده به سرب و مرغ ها داده شده است .
این گزارش‌ها داده شده و کاری است که بر عهده دستگاه های که در چرخه تولید و توزیع و مصرف مواد غذایی نقش دارند به ویژه وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست،سازمان استاندارد و وزارت جهاد کشاورزی است اما این گزارش که در شورا داده شد باتوجه به حساسیتی که شورا نسبت به سلامت شهروندان دارد جلسه‌ای با حضورنمایندگانی از دستگاه‌های از جمله وزارت بازرگانی، جهاد کشاورزی و بهداشت و درمان و سازمان محیط زیست برگزارشد و قرار شد اطلاعات تهیه شده در یک گروه مشترک مورد بررسی قرار گیرد و این جلسات ادامه داشته باشد و با توجه به این که تنها 20 درصد محصولات میوه و تره بار در میادین و حوزه های تحت پوشش شهرداری توزیع می‌شود و بقیه در سطح کشورپخش می شود از این رو باید به این مشکل در سطح ملی توجه شود.علاوه بر این در بررسی‌ها آلودگی چهار محصول پرمصرف دردستور کار قرا رگرفت.

این 4 محصول کدام است؟
سیب‌زمینی، پیاز، گوجه، خیار و میوه‌ها

آقای مسجد جامعی خب شهرداری دراین میان چه نقشی دارد؟
شهرداری جز توزیع نقش دیگری ندارد اما ما امیدواریم شورای شهر به سمت جایگاه واقعی اش پیش برود و نه این که فقط شورای شهرداری باشد و اگر بتوانیم این هدف و خواست را محقق کنیم همه دستگاه‌ها موظف‌اند در چارچوب وظایف شورا وحقوق شهروندی با شورای شهر همکاری کنند .

چرا پیش از این چنین اتفاقی نیافتاده است؟
چون چنین زمینه‌ای فراهم نبود و شورای شهر نمی‌توانست از دستگاه های دولتی انتظار همکاری جدی داشته باشد به واقع دولت با شهرداری رقابت داشت و زمینه همکاری را فراهم نمی کرد در دولت قبل یک بار شهرداری و جهاد کشاورزی در باب آلودگی مواد غذایی تبادل اطلاعات کردند وبابخش مربوط درجهاد کشاورزی برخورد شد.

شما جایی اشاره کردید که یک سوم بافت تاریخی تهران طی این سال‌ها از بین رفته است و دکتر حجت هم در نشستی به صحبت شما اشاره کردند و گفتند آماری نداریم اما طبق گفته آقای مسجدجامعی یک سوم بافت تاریخی تهران از بین رفته است. این آمار درست است؟ اگر درست است برای احیای این بافت تاریخی چه کاری را در نظر دارید؟
بله من در این رابطه یک نامه هم به رییس وقت شورا نوشتم ‌و گقتم این تخریب‌ها به صورت گسترده صورت می‌گیرد که در بعضی موارد توانستیم مقابله کنیم و بعضی موارد دیگر را نتوانستیم جلوی تخریب شدن آن را بگیریم. بسیاری از این کارها هم در حوزه سازمان میراث فرهنگی است و حالا که آقای دکترنجفی به آن سازمان‌ رفته‌اند که کارشناس و مدیر هستند می توان جلوی بسیاری از تخریب ها را گرفت البته بعضی از این مسائل به احکام قضایی برمی‌گردد که سازمان میراث فرهنگی باید به آنها رسیدگی کند مثلا خانه‌های تاریخی را که ثبت ملی هم شده بودند ولی از طریق قوه قضاییه اقدام می‌کردند و آن را از لیست میراث درمی‌آوردند این یک بحث جدی است،و کار شهرداری نیست و خود سازمان میراث فرهنگی باید در این زمینه اقدام کند. از طرف دیگر مالکین هم نباید دچارضررشوند و اینها در برنامه چهارم پیش‌بینی شده بود که چه امکانات و وام‌هایی در اختیار این مالکان قرار بگیرد. من خیلی امیدوارم که در این دوره با سازمان میراث فرهنگی بتوانیم یک برنامه مشترک داشته باشیم که با همدیگر تلاش کنیم برای یک شهر بهتر. مسائل تهران مسائل کلانشهرهای دیگر هم است و اگر بتوانیم در تهران به الگوهایی برسیم شهرهای ایران را نجات داده‌ایم. بسیاری از شهرها وضعیت نامناسب‌تری نسبت به تهران دارند چون در تهران رسانه‌ها و مطبوعات مسئولان را وادار می‌کنند که انتقادها را بشنوند اما در شهرهای دیگر وضع بدتر است.

شهردار ری و شمیران قرار نبود جدا از تهران انتخاب شوند؟ گویا قانونی وجود دارد که شهردار این دو منطقه جدا انتخاب شوند.
یک بحث در مساله جدایی ری از تهران مطرح شد و من آن زمان مطالبی را نوشتم که محور آنها به هم پیوستگی ری و تهران شمیران بود. بحثم این بود که اولین خط مترو یا راه‌آهن که کشیده شد ری را به تهران وصل کرد، اولین جاده شوسه ری را به تهران وصل کرد، اولین کارخانجات تهران در ری بود، می‌خواهم بگویم ری و تهران و شمیرانات یک به هم پیوستگی تاریخی کارکردی و عملکردی دارند. مثلا ییلاق تهران شمیران بوده و الان هم هست و به لواسان و فشم رفته است یا مثلا قشلاق تهران ری بوده است. بنابراین باید روندی را پیدا کنیم که این مدیریت یکپارچه باشد. اینها دائما با یکدیگر بده و بستان فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی داشته‌اند و به نوعی به همدیگر مرتبط هستند و منافعشان از همدیگر پشتیبانی می‌کند و این یکپارچگی و وحدت به نظرم به نفع همه آنهاست.

در این دوره نظارت بر عملکرد شهرداری چه تفاوتی با دوره‌های قبل دارد؟
کمیسیونی را به عنوان نظارت تشکیل دادیم. این گروه باید چهارچوبی را تعیین کند که همه کمیسیون‌ها نظارت بر حوزه های شهری در حوزه وظایف خود داشته باشند. وضع کردن قاعده یک بخش کار ماست و بخش دیگر کار شوراها، نظارت است. تفاوتی که پیش‌بینی می‌کنیم این دوره با دوره قبل داشته باشد این است که نظارت وظیفه همه اعضای شورا باشد، برای همین هم باید وظیفه همه کمیسیون‌ها باشد. در این راه پرسنل خدوم شهرداری مهمترین سرمایه ما هستند .