پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : اندیشکده آمریکایی «مرکز نشنال اینترست» در گزارشی نوشت: وضعیت کنونی روابط
میان ایران و روسیه پیچیده‌تر از چیزی است که بیشتر ناظران گمان می‌کنند.
به
گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir، «پل ساندرز»، مدیر اجرایی
نشنال اینترست چنین استدلال می‌کند که این رابطه «همکارانه» است اما
«نزدیک» نیست. روسیه، ایران را یک «همسایه خوب» می‌داند، چرا که ایران برای
ایجاد بی‌ثباتی در آسیای مرکزی تلاش نمی‌کند. این دو کشور هر دو دیدگاه
مشترکی در مورد سوریه و افغانستان دارند، و برای مبارزه با تجارت مواد مخدر
در منطقه با یکدیگر همکاری می‌کنند.
از سوی دیگر، به گفته «ساندرز»
، «درجه‌ای قطعی از ناامیدی و بی‌اعتمادی» رابطه میان ایران و روسیه را
شکل داده است. بعد از آن که روسیه خود را به عنوان محافظ دیپلماتیک ایران
نشان داد، از افشای این که برنامه هسته‌ای ایران شامل یک جزء غنی‌سازی
اورانیوم مخفی بوده است، خجالت‌زده شد!
ایران نیز بی‌توجهی روسیه به قرارداد خود برای تهیه سیستم‌های دفاع موشکی S-300 برای تهران را به دادگاه بین‌المللی برده است.
علاوه
بر آن، «ساندرز» اظهار داشته که در میزان روابط اقتصادی میان دو کشور
اغراق شده است، و این پیوندهای اقتصادی «آنقدرها هم بزرگ نیست»؛ به عنوان
مثال صادرات روسیه به ایران تنها یک دهم میزان صادرات روسیه به امریکاست.
دلایلی
برای هم خوش‌بینی و هم شک و تردید وجود دارد، که چشم‌انداز حل و فصل
دیپلماتیک معضل هسته‌ای ایران را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. «کلیف کوپچان»،
مدیر برنامه اوراسیا، خاورمیانه، و آفریقای شمالی در گروه اوراسیا، چنین
استدلال کرده که اگر پیشرفتی در مذاکرات هسته‌ای صورت گیرد، با وجود
تلاش‌های کنگره برای «سخت‌تر کردن شرایط» انجام خواهد گرفت و ایران این را
می‌داند. او به ویژه به اچ. آر. 850، قانون 2013 جلوگیری از هسته‌ای شدن
ایران اشاره کرد، و خاطر نشان شد که اگر این لایحه تصویب گردد، به منزله
«حکم اعدام» خواهد بود و واقعاً شانس موفقیت مذاکرات را از بین خواهد برد.
«کوپچان» همچنین اعلام کرد که ایران تأسیسات هسته‌ای خود در فردو را تعطیل نخواهد کرد.
«کوپچان»
همچنین خاطرنشان شد که اقتصاد ایران در وضعیت ناگواری است: ایران از فشار
مالی جدی رنج می‌برد، بخش صنفی و شرکت‌ها ضربه خورده‌اند، و نرخ تورم و
بیکاری جوانان سر به آسمان گذاشته است. این دغدغه‌ها و مشکلات دیگر، باعث
شده که لغو تحریم‌ها (به ویژه لغو تحریم‌های نفتی و مالی) در صدر فهرست
اولویت‌های تهران قرار گیرد. در واقع «روحانی» در مبارزات انتخاباتی خود
نیز بر احیای اقتصاد ایران و رهایی از تحریم‌ها تأکید داشته است.
ایالات
متحده به شیوه‌هایی مختلف می‌تواند به تمایل تهران برای کاستن از تحریم‌ها
رسیدگی کرده، و در نتیجه احتمال موفقیت‌آمیز بودن مذاکرات را افزایش دهد.
«کوپچان» که معتقد است احتمالاً بدون لغو چشمگیر تحریم‌های نفتی رسیدن به
قرارداد میسر نیست، خاطرنشان کرد که رئیس جمهور «اوباما» می‌تواند از
اقتدار و اختیارات خود استفاده کند تا حداکثر تا 180 روز از تحریم‌ها
صرف‌نظر کرده و در مذاکرات قول دهد که به شکل مداوم در آن‌ها تجدید نظر
خواهد کرد. واشنگتن می‌تواند برخی از بانک‌های ایرانی را از لیست خارج کند
تا تحریم‌ها بیش از این آن‌ها را تحت تأثیر قرار ندهند، و همچنین می‌تواند
اجازه دهد که برخی از سرمایه‌های بی‌حرکت مانده ایران در دیگر کشورها، به
کشور بازگردند. بنا بر استدلال «کوپچان» همه این اقدامات برای رسیدن به یک
قرارداد کافی است؛ و نکته مهم این است که علاوه بر حل و فصل معضل غنی‌سازی،
تهران مایل به پذیرش چه شرایطی است.
«ساندرز» اظهار داشت که تلاش
برای حل یکباره تمامی معضلات موجود میان ایران و امریکا بیش از حد
جاه‌طلبانه است. با این حال حل و فصل معضل هسته‌ای می‌تواند نقطه آغازی
برای رسیدگی به دیگر نگرانی‌های موجود باشد. یک معاهده هسته‌ای موفق چه
پیامدهای دیگری خواهد داشت؟
به گفته «ساندرز» روسیه از یک راه حل
دیپلماتیک استقبال خواهد کرد، چون روسیه نیز نمی‌خواهد شاهد هسته‌ای شدن
ایران باشد، و معتقد است که حل این بحران می‌تواند خطر حمله نظامی امریکا
یا اسرائیل علیه ایران را از بین ببرد. این اتفاق به ایجاد ثبات در
منطقه‌ای که برای مسکو حیاتی است، کمک خواهد کرد.
«کوپچان» خاطرنشان
کرد که روسیه مدت‌ها ایران را به عنوان رقیب منطقه‌ای خود در زمینه انرژی
می‌دانسته است، و دیگران نیز موافق بودند که این رقابت بر سر انرژی میان هر
دو کشور، احتمالاً در هر صورت ادامه خواهد یافت. حذف تحریم‌های نفتی باعث
می‌شود ایران رقیب قدرتمندتری برای بخش انرژی روسیه، که تحت فشارهای زیادی
است، بشود.
افزایش زیاد در میزان گاز ایران، که با کاهش بعضی
تحریم‌های خاص میسر است، برای گازپروم، سازمان انرژی روسیه، «ویرانگر»
خواهد بود. از قضا «ساندرز» نیز افزود که چین (نه ایالات متحده یا روسیه)
ممکن است ذینفع اصلی آشتی و بهبود روابط میان ایران و امریکا که باعث
می‌شود نفت و گاز ایران به بازارهای بین‌المللی بازگردند، باشد.
