پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : طرح کاهش و بازیافت بخارات بنزین که پنج‌سال پیش با مصوبه دولت وقت اجرای آن در وزارت نفت آغاز شد تا پایان امسال باید در تمام جایگاه‌ها، تانکرهای سوخت‌رسانی و مخازن سوخت اجرا می‌شد اما پنج‌سال گذشته و این طرح پیشرفتی نداشته است آن هم در شرایطی که به گفته کارشناسان محیط‌زیست، روزانه ۳۶میلیون لیتر بخار بنزین تنها در هوای تهران منتشر می‌شود.
سال ۱۳۸۶ زمانی که هشدار‌ها درباره خطر ناشی از تبخیر بنزین در هوای تهران بالا گرفت، گزارش‌هایی منتشر شد که نشان می‌داد میزان «بنزن» و تعداد دیگری از آلاینده‌های هوا در تهران چند برابر استانداردهاست. همان زمان رئیسِ وقتِ شرکت کنترل کیفیت هوا اعلام کرد که غلظت آلاينده بنزن در جايگاه‌هاي بنزين ۴۳۸ برابر حد مجاز است. کارشناسان محیط زیست می‌گفتند، آلاینده‌هایی که به دلیل تبخیر بنزین وارد هوای تهران می‌شود بسیار خطرناکند و تعدادی از این آلاینده‌ها ازجمله بنزن عامل قطعی ایجاد سرطانند. یکی از سرطان‌هایی که به گفته پزشکان به احتمال قوی با میزان بنزن موجود در هوا در ارتباط است، سرطان خون است.
در چهار سال دوم دولت احمدی‌نژاد، قرار بود طرح کاهش و بازیافت بخارات بنزین که اختصارا «کهاب»، خوانده می‌شد توسط وزارت نفت اجرا شود. هدف از اجرای این طرح، کنترل و کاهش و هدایت بخارات بنزین بود به گونه‌ای که انتشار این بخارات در هوا به حداقل برسد و امکان تبدیل دوباره آن به بنزین مایع وجود داشته باشد. بنزینی که در سه مرحله تبخیر می‌شود؛ یک بار هنگام سوخت‌گیری تانکرها از مخازن بنزین؛ یک بار هنگام تخلیه تانکرها در جایگاه‌ها و یک بار هم وقتی مردم بنزین می‌زنند. تبخیر بنزین و به هوا رفتن آن تنها پیامدهای اقتصادی ندارد، آنچه خطرناک‌تر و در مواردی حتی غیرقابل جبران است، کاری است که بخارات بنزین با سلامت مردم می‌کنند.
آنطور که دکتر «یوسف حجت»، از مشاوران سابق سازمان محیط‌زیست و استاد دانشگاه تربیت مدرس به «شهروند»، می‌گوید آلاینده‌هایی که از طریق تبخیر بنزین وارد هوا می‌شود چون نسوخته‌اند بسیار خطرناکند، او حرف‌هایش را اینطور ادامه می‌دهد: «مصوبه هیأت دولت درباره طرح کهاب که باید تا پایان سال ۹۲ اجرایی می‌شد، اجرا نشده و حالا مجوز گرفته‌اند که تا سه سال دیگر این طرح را اجرا کنند درحالی‌که اجرای این طرح به سه سال زمان نیاز ندارد و در ارتباط با طرح‌هایی از این دست که با سلامت مردم در ارتباط است نباید وقت بخرند.»
او به آمارهایی اشاره می‌کند که نشان می‌دهد هر روز در تهران میلیون‌ها لیتر بنزین به آسمان می‌رود و بعد هم آلاینده‌های آن حتما در ریه‌های مردم این شهر ته‌نشین می‌شوند و چند‌سال بعد می‌شوند سرطان و ده‌ها درد و مرض ناشناخته دیگر.
«حجت» در ادامه با تاکید بر این‌که بنزین وقتی می‌سوزد، آلاینده‌هایی تولید می‌کند که بخشی از آنها آلایندگی در حد استاندارد و بی‌خطر دارند اما وقتی تبخیر می‌شود و به هوا می‌رود ده‌ها آلاینده بسیار خطرناک را در هوا پخش می‌کند، می‌گوید: «به ازای هر لیتر بنزین یک لیتر بخار بنزین به هوا می‌رود، یعنی اگر شما ۴۰ لیتر بنزین می‌زنید ۴۰ لیتر هم بخار بنزین تولید و در فضا منتشر می‌شود. به این ترتیب اگر معادل مصرف تهران در‌سال ۹۲ را ملاک قرار دهیم که گفته‌اند ۱۲میلیون لیتر بنزین روزانه در تهران مصرف شده با توجه به تولید بخارات بنزین در هر سه مرحله سوخت‌گیری تانکر، پر کردن مخزن جایگاه‌ها و بنزین زدن مردم در جایگاه‌ها عملا در تهران روزی ۳۶میلیون لیتر بخار بنزین در هوا منتشر می‌شود.»
این استاد دانشگاه تربیت مدرس، با تاکید بر این‌که در صورت اجرای طرح کاهش، هدایت، انتقال و بازیافت بخارات بنزین می‌توانستیم ۳۶میلیون لیتر بخار بنزین را دوباره به بنزین مایع تبدیل کنیم، ادامه داد: «۳۶میلیون لیتر بخار بنزین در روز معادل ۵۴هزار لیتر بنزین مایع است که در سال می‌شود حدود ۲۰میلیون لیتر بنزین که آن هم فقط در تهران تبخیر می‌شود و با احتساب قیمت بنزین حدود ۱۶میلیون دلار یا ۵۰میلیارد تومان در‌سال فقط در تهران به هدر می‌رود.»
به گفته «حجت» بنزینی در کل جایگاه‌های کشور در هر‌سال بنزین معادل ۳۰۰میلیارد تومان تبخیر می‌شود و به هوا می‌رود. چنانکه حجت می‌گوید هدر رفت این سرمایه‌ها درحالی است که وزارت نفت می‌توانسته تنها با هزینه‌ای معادل ۶۰۰میلیارد تومان طرح کهاب را اجرا کند. «حجت»، می‌گوید: « کل این هزینه برای وزارت نفت رقمی نیست و برای یک بار هم هزینه می‌شود و این مشکل حل می‌شود.» میزان هزینه موردنیاز اجرای طرح کهاب در کشور پیش از‌سال ٨٨، ١٨٣میلیارد تومان بود، گفت: این هزینه در‌سال ٨٨ به ٢٣٠میلیارد تومان و هم اکنون با رشد چند برابری قیمت ارز به ٦٧٣میلیارد تومان افزایش یافته است.
آنطور که «ناصر رئیسی‌فر»، رئیس کانون انجمن‌های صنفی جایگاه‌های اختصاصی سوخت می‌گوید اما میزان تبخیر بنزین در کل جایگاه‌های سوخت در کشور بیش از اینهاست، به گفته او در کشور سالانه دست کم ۲۰۰میلیون لیتر بنزین سوپر و معمولی در جایگاه‌های کشور تبخیر می‌شود. او با بیان این‌که در سال‌های اخیر و با تغییر کیفیت بنزین و افزایش بخار آن، تبخیر بنزین افزایش پیدا کرده است، به «شهروند» گفت: «طرح کهاب را ناقص اجرا کردند و همین موضوع هم باعث شد که جایگاه داران به‌رغم صرف هزینه‌های سنگین عملا به نتیجه نرسند و مشکلاتشان هم بیشتر شود متاسفانه طرح کهاب، طرح ناقصی بود که درست هم اجرا نشد.
قرار بود انبارهای شرکت نفت، تانکرها و جایگاه‌ها تجهیز شوند که از تبخیر بنزین در این سه مرحله جلوگیری کنند اما آنها عملا از آخر شروع کردند یعنی آمدند و جایگاه‌ها را ملزم کردند که تجهیزات نصب کنند، جایگاه‌ها هم همین کار را کردند. لوله‌های جمع آوری بخارات را نصب کردند و شیرهای گران قیمتی را در مخازن نصب کردند و تجهیزات مخصوص گذاشتند و این کار انجام شد اما هیچ اثری در جمع‌آوری بخارات بنزین نداشت بلکه مشکل تازه هم ایجاد کرد چون تبخیر بنزین افزایش پیدا کرد به دلیل لوله‌هایی که در مخزن‌ها گذاشتند میزان تبخیر بنزین افزایش پیدا کرد.»
به گفته او در سال‌های اخیر با توجه به تغییرات فرآورده ایجادشده، گاز بنزین بیشتر شده و به همان نسبت تبخیر بنزین بالا رفته است. او می‌گوید: «میزان تبخیر واقعی بنزین سوپر در جایگاه‌های عرضه بنزین، ۸ لیتر در هر هزار لیتر است درحالی‌که شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، نرخ مجاز را ۴ و نیم لیتر در هر هزار لیتر اعلام کرده است. میزان واقعی تبخیر بنزین نوع معمولی در جایگاه‌های عرضه بنزین در مناطق گرمسیر ۸ و نیم تا ۹ لیتر در هر هزار لیتر است.»
منبع: روزنامه شهروند
