پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : دیلی تلگراف نوشت: سرنگونی جت جنگنده روسی از سوی ترکیه که آنکارا مدعی است با وجود ١٠ بار
هشدار حریم هوایی این کشور را نقض کرده، لحظه‌ای بی نهایت خطرناک در جنگ
چهارساله سوریه است. اما در شرایط گرم‌شدن روابط دیپلماتیک با مسکو و خطرات
فوق‌العاده تشدید تنش، تمایل متحدان غربی ترکیه پیش‌رفتن با حداکثر احتیاط
است. بحرانی نظیر این تقریبا اجتناب‌ناپذیر بود. ترکیه اوایل ماه اکتبر از
نقض حریم هوایی مکرر هواپیماهای روسی شکوه کرده بود؛ امری که ناتو را به
اعتراض واداشت؛ بعدتر در همان ماه، ترکیه در لحظه‌ای به غایت شوک‌آور به
آنچه به نظر می‌رسید هواپیمای جنگنده روسی بوده، شلیک کرد اما مشخص شد که
احتمالا هواپیمای بدون سرنشین روسی بوده است.
نخستین‌بار نیست که هواپیماهای ساخت آمریکا، هواپیماهای روسیه را سرنگون
کرده‌اند اما از زمان پایان جنگ سرد، برای اولین بار است که یکی از کشورهای
عضو ناتو هواپیمای روسی را سرنگون کرده است. گرچه ترکیه اصرار می‌کند در
چارچوب حقوق خود به هوایپمای روسی که وارد حریم هوایی‌اش شد، شلیک کرده اما
پس از اتفاقات مکرر ماه گذشته، اکنون هم‌پیمانانش در ناتو می‌خواهند بیشتر
بر کاستن تنش‌ها متمرکز شوند، چراکه یخ روابط بین غرب و روسیه اندکی آب
شده است.
در پی حملات پاریس «فرانسوا اولاند»، رئیس‌جمهور فرانسه از قصد خود برای
دیدار با «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهوری روسیه با هدف تشکیل «ائتلافی بزرگ»
خبر داد. «باراک اوباما»، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده هم با زبان بدنی که به
طرز محسوسی گرم‌تر بود با پوتین دیدار کرد و شورای امنیت سازمان ملل هم
قطع‌نامه‌ای را تصویب کرد که براساس آن همه کشورها باید از تمام ابزارهای
لازم برای از‌بین‌بردن داعش استفاده کنند؛ هرچند این اقدام بر اساس فصل
هفتم منشور سازمان ملل نبود و تا حدود زیادی ژستی سیاسی بود.
از سویی، مذاکرات وین هم به پیشرفت معقولی در توافق صلح سوریه رسيده است.
در حالی که ناتو قطعا بیانیه اعتراضی دیگری درباره نفوذ آشکار به حریم
هوایی ترکیه منتشر خواهد کرد اما متحدان غربی ترکیه مواظب به‌خطرافتادن
دستاوردهای دیپلماتیکی هستند که با فشار شدید بر روسیه رسيدن به آن محتمل
است.
حالا روسیه چه خواهد کرد؟ پوتین هم مثل هر رهبر دیگری برای واکنش نشان‌دادن
تحت فشار قرار می‌گیرد. اما ممکن است اصرار مسکو بر این ادعا که
هواپیمایش در حریم هوایی سوریه بوده- با وجود بیانیه ترکیه که خلاف این را
می‌گوید و شواهد رادار- موجب مصالحه شود و با استناد به آن، پوتین بیش از
آنکه از ترکیه خشمگین شود، خشم خود را متوجه شورشیان سوری کند.
مسکو و آنکارا به احتمال زیاد از افزایش مناقشه بر سر این حادثه اجتناب
خواهند کرد، هرچند علل بنیادین همچنان دست‌نخورده باقی می‌مانند و این
حوادث تکرار می‌شوند؛ مگر آنکه مسکو متوجه شود، چنین مخاطره‌ای در مرزهای
ناتو بازی بی‌پروایانه خطرناکی است.
خاورمیانه، قدرت‌های بزرگ جهان را به نزدیک‌ترین قرابت خود از زمان جنگ
کوزوو در سال ١٩٩٩ رسانده اما در مسیری بس خطرناک‌تر؛ جنگ سوریه نه تنها
موج وسیعی از پناهندگان و در کنار آن قوی‌ترین گروه تروریستی جهان را به
وجود آورده؛ بلکه رزمگاه رقابت‌های سنتی بین‌المللی بین کشورها نیز شده
است.
*شرق
