چرا دلار گران شد؟

یک کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «زمانی قیمت ارز کاهش می یابد که ایران درآمد ارزی مطمئن و باثباتی داشته باشد و واردات نیز محدود و کنترل شده باشد و از سوی دیگر نرخ تورم هم زیر 5 درصد باشد تا در این صورت پول ملی تقویت شود و قیمت ارز سیر نزولی پیدا کند.»

در حالی که طبق گفته سخنگوی دولت قرار نیست قیمت رسمی دلار در بودجه سال آینده افزایش یابد، اما قیمت دلار در روزهای اخیر با افزایش جزئی اما مداومی روبرو بود به طوری که در روز چهارشنبه به 3615 تومان رسید.

چرا قیمت دلار در حال افزایش است؟

فقدان فرصت های سرمایه گذاری و سیاست های انبساطی عامل افزایش نرخ دلار
دکتر سلمان خادم المله استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «افزایش قیمت ارز از یکسو ناشی از فقدان فرصت های سرمایه گذاری و از سوی دیگر ناشی از تصمیم دولت برای در پیش گرفتن سیاست های انبساطی است که منجر به افزایش قیمت ارز در بازار شده است.»

وی ادامه داد: «بازار هوشمند است و از آنجا که احتمال می رود این شرایط رقم بخورد منابع به سمت بازار ارز حرکت می کند که طبیعتا موجب افزایش قیمت ارز می شود، در حالی که دولت باید حتما قیمت ارز را کنترل کند.»

وی افزود: «قیمت ارز بر اساس برابری قدرت خرید، تابعی از قیمت نفت و نرخ تورم است؛ اما نرخ ارز روی اقلام مختلف مصرفی در جامعه اثر مستقیم دارد و اگر دولت نتواند نرخ ارز را کنترل کند به احتمال زیاد شاهد افزایش تورم خواهیم بود.»

این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: «دولت باید نرخ سود بانکی راکاهش دهد و بازار ارز را کنترل کند تا افزایش شدید تورم رخ ندهد.»

خام المله در پاسخ به این سوال که آیا این استدلال برخی کارشناسان مبنی بر اینکه دلار هرچه گرانتر شود به نفع ایران است چون صادرات ما ارزش بیشتری خواهد یافت، درست است؟، گفت: «خیر؛ در شرایط فعلی که هنوز بستر صادرات مهیا نشده است این استدلال صحیح نیست و در شرایط کنونی افزایش قیمت دلار صرفا منجر به افزایش نرخ تورم می شود.»

کمبود عرضه و افزایش تقاضا و نرخ تورم قیمت دلار را افزایش داد
اما دکتر هادی حق شناس کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «افزایش قیمت هر کالایی از جمله ارز یا ناشی از افزایش تقاضا و یا ناشی از کمبود عرضه است و در خصوص ارز نیز هم این مطلب می تواند صادق باشد و هم تاثیری که نرخ تورم بر آن دارد.»

وی ادامه داد: «نرخ تورم در ایران دو رقمی است که مفهوم آن این است که تورم ایران از میانگین تورم کشورهایی که با آنها مبادله کالا داریم بیشتر است و لذا مرتبا نرخ دلار باید مابه التفاوت تورم داخلی به تورم خارجی تعدیل شود و اگر نشود در واقع سرکوب مالی اتفاق افتاده است و این منجر به این می شود که ارز مانند یک فنر فشرده رها شود؛ یعنی اتفاقی که در سه دهه گذشته در اقتصاد ایران هر چند سال یکبار روی داده است.»

وی افزود: «لذا دلیل ساختاری افزایش قیمت ارز، وجود تورم در اقتصاد ایران است و این نوسانات ادامه خواهد داشت؛ منتهی شدت این نوسانات در برخی مقاطع زمانی بیشتر می شود. به طور مثال اکنون به دلیل اربعین برخی زائرین ممکن است به جای دینار، دلار با خود ببرند و دو میلیون زائر که به صورت رسمی اعلام شده اگر رقم اندکی هم بخواهند تهیه کنند بازهم می توانند بازار ارز را متاثر کنند.»

حق شناس گفت: «اما نکته مهمتر اینکه نقل و انتقال های ارزی ایران همچنان دچار مشکل است و از این مهم تر اینکه به لحاظ درآمدهای ارزی، امسال دچار مشکل هستیم و در حالی که منشاء عمده درآمدهای ارزی ایران فروش نفت است، قیمت نفت مرتبا سیر کاهشی داشته است.»

وی افزود: «لذا در جمع بندی کلی می توان درباره دلایل افزایش قیت ازر هم به کمبود عرضه و فشار تقاضا اشاره کرد و هم به بحث تورم که بر روی قیمت دلار تاثیرگذار است.»

حق شناس در پاسخ به این سوال که آیا با رفع برخی از این دلایل ممکن است قیمت ارز کاهش یابد؟، گفت: «در اقتصاد بحثی  به نام چسبندگی قیمت ها وجود دارد که در مورد قیمت ارز نیز این موضوع صادق است و لذا هیچگاه نمی توان تصور کرد قیمت ارز به شدت کاهش یابد.»

وی ادامه داد: «زمانی قیمت ارز کاهش می یابد که ایران درآمد ارزی مطمئن و باثباتی داشته باشد و واردات نیز محدود و کنترل شده باشد و از سوی دیگر نرخ تورم هم زیر 5 درصد باشد تا در این صورت پول ملی تقویت شود و قیمت ارز سیر نزولی پیدا کند.»

وی افزود: «اما اکنون که نرخ تورم دورقمی است و منابع ارزی نیز متزلل است و واردات قابل توجهی هم انجام می شود به طوری که همواره تراز بازرگانی خارجی ایران بدون نفت منفی بوده است نمی توان انتظار داشت قیمت دلار سیر نزولی پیدا کند.»

این کارشناس مسائل اقتصادی خاطرنشان کرد: «البته در صورت کنترل نرخ تورم و فروکش کردن سفرها نوسانات نرخ ارز محدود خواهد شد.»