سه عملیاتی که سرنوشت ساز شد

 خراسان نوشت: در طول جنگ تحمیلی، عملیات‌های زیادی توسط رزمندگان اسلام طراحی و اجرا شد که برخی از آن ها، تأثیر فراوانی بر سرنوشت جنگ گذاشت؛ عملیات‌هایی که می‌توان از آنها به «عملیات‌های سرنوشت‌ساز» تعبیر کرد. آنچه در پی می‌آید، نگاهی گذرا به دستاوردهای سه عملیات سرنوشت‌ساز «ثامن‌الائمه(ع)»، «بیت‌المقدس» و «والفجر8» است که پیروزی در هر کدام از آن ها ثمرات فراوانی برای ایران در پی داشت.

عملیات ثامن‌الائمه(ع) و شکست حصر آبادان

عملیات ثامن‌الائمه(ع)، ساعت یک بامداد، روز پنجم مهرماه سال 1360 آغاز شد؛ عملیاتی که هدف آن، تصرف پل‌های دشمن بر روی رود کارون، برقراری امنیت جاده آبادان به ماهشهر و اهواز و در نهایت، شکست حصر آبادان بود. با فرار بنی صدر و کنترل غائله‌ای که منافقین برپا کرده‌بودند، میان نیروهای سپاه و ارتش، انسجام بیشتری ایجاد شد. حال، زمان آن فرا رسیده بود تا با حمله‌ای برق‌‌آسا، خاک پاک میهن از لوث وجود دشمن بعثی پاک شود. رزمندگان اسلام در عملیات ثامن‌الائمه(ع) از اصل غافلگیری، به بهترین شکل، استفاده کردند. این کار با رعایت قواعد حفاظت اطلاعات و بهره‌گیری از تجربه عملیات‌های قبلی در این زمینه، ممکن شد. جان‌برکفان ارتش و سپاه، به سرعت موانع ایذایی و میدان‌های مین را پشت سر گذاشتند و خاکریزهای مقدماتی دشمن را، یکی پس از دیگری، به تصرف درآوردند. عملیات ثامن‌الائمه(ع) در 2 محور انجام شد. در محور نخست، رزمندگان ایرانی در پی انهدام پل‌های تدارکاتی دشمن بودند. این هدف به سرعت محقق شد و دشمن با دادن تلفات سنگین، پا به فرار گذاشت. اما در محور دوم که هدف آن، عقب راندن نیروهای عراقی از جاده‌های راهبردی منتهی به آبادان بود، دشمن به شدت مقاومت می‌کرد. این امر باعث زمین‌گیر شدن نیروهای ایرانی در برخی نقاط شد. با این حال، نیروهای محور اول، در حرکتی شجاعانه و تحسین‌برانگیز، پس از رسیدن به اهداف تعیین شده، به یاری نیروهای محور دوم آمدند و با حملات برق‌آسا، دو تیپ زرهی عراق را به کلی نابود کردند. نیروهای دشمن که توان مقابله با رزمندگان شجاع ایرانی را نداشتند، با برجای گذاشتن غنایم فراوان و دادن تلفات سنگین، به غرب رود کارون گریختند. پیروزی عملیات ثامن‌الائمه(ع)، موجی از شادی و شعف را در سراسر میهن اسلامی برانگیخت و باعث بالا رفتن روحیه نیروهای ایرانی در سایر جبهه‌ها شد. در این عملیات پیروزمندانه، 2 هزار نفر از نیروهای دشمن متجاوز کشته و زخمی شدند و 1800 نفر از آن ها، به اسارت نیروهای ایرانی درآمدند. همچنین، در عملیات ثامن‌الائمه(ع)، 16 دستگاه تانک و نفربر، 150 دستگاه خودرو، 30 دستگاه بولدوزر و تعداد قابل توجهی سلاح انفرادی و قبضه‌های خمپاره دشمن، توسط رزمندگان اسلام به غنیمت گرفته شد.

فتح خرمشهر؛ روز مقاومت و پیروزی

خرمشهر، روز 4 آبان ماه سال 1359، به دست اشغالگرانِ بعثی افتاد. مهاجمان گمان می کردند با اشغال شهر، راه تهاجم باز شده است؛ اما پایداری کم نظیر ایرانیان و سلحشوری جوانان مؤمن و شجاع این مرز و بوم، خیلی زود دشمن را از توهم پیروزی بیرون آورد. ساعت 22 و 30 دقیقه روز اول خردادماه سال 1361، تلاش برای بیرون راندن مهاجمانِ بعثی از خرمشهر و برخی نواحی اشغال شده خوزستان، آغاز شد. نام این عملیات، «بیت‌المقدس» بود. حمله سریع و غافلگیرانه نیروهای ایرانی، اشغالگران را دچار وحشت و سردرگمی کرد. رشادت و شجاعتِ مدافعانِ مؤمن و جان برکف ایران، امکان هرگونه واکنشی را از دشمن سلب کرده بود. طولی نکشید که با سرعت عمل نیروهای ایرانی، ارتباط میان یگان های اشغالگران قطع شد. نیروهای دشمن که توان ایستادگی در برابر غیورمردان ایرانی را نداشتند، پا به فرار گذاشتند. روز دوم خردادماه، نیروهای ایرانی توانستند خرمشهر را به محاصره کامل خود درآورند. طی چند ساعت اولیه روز، تعداد نیروهای اشغالگری که به اسارت نیروهای ایرانی درآمده بودند، از مرز 2800 نفر گذشت. همزمان، حمله مقتدرانه ایرانیان به یگان های دشمنِ متجاوز، بین نهر عرایض و شلمچه، باعث نابودی کامل نیروهای اشغالگر در این منطقه شد. با تنگ تر شدن حلقه محاصره دشمن، نیروی هوایی ایران، پل های تدارکاتی عقبه دشمن را از بین برد و محاصره متجاوزان بعثی را کامل تر کرد. ساعت ۳ و ۵۰ دقیقه بامداد روز سوم خرداد، عملیات اصلی آزادسازی خرمشهر با در هم کوبیدن پاتک دشمن، توسط نیروهای ایرانی، آغاز شد. تکاوران سلحشور نیروی دریایی، قایق های مهاجمی را که در پی دور زدن نیروهای ایران و تدارک هجوم دیگری بودند، در هم شکستند. ساعت 11 روز سوم خردادماه سال 1361، نیروهای ایرانی توانستند از سمت غربی وارد خرمشهر شوند. این اتفاق در ساعت 12 همان روز از سمت شمال و شرق نیز به وقوع پیوست. به این ترتیب مهاجمان، پس از 578 روز اشغالگری، از خرمشهر عقب رانده شدند. کار پاکسازی شهر چند روزی ادامه داشت. در عملیات آزادسازی خرمشهر 5 هزار و 553 نفر از مدافعان شجاع ایرانی به شهادت رسیدند. تلفات دشمنِ متجاوز به مراتب بیشتر بود؛ آن ها با 16 هزار کشته و 19 هزار اسیر، فرار را بر قرار ترجیح دادند. ده ها تیپ ارتش متجاوز بعثی منهدم شد. هزاران دستگاه اَدَواتِ نظامی توسط نیروهای ایرانی به غنیمت گرفته شد. طی این عملیات پیروزمندانه، افزون بر شهر خرمشهر، هویزه و بخش های وسیعی از مناطقی که به اشغال دشمن درآمده بود، آزاد شد. دفاع جانانه ایرانیان، دشمن را به پشت مرزها عقب راند و حماسه بزرگ آن روز در یاد و خاطره ایرانیان با نام «روز مقاومت، ایثار و پیروزی» ماندگار شد.

والفجر 8؛ تصرف بندر راهبردی فاو

رژیم بعث عراق، پس از شکست در عملیات بدر، بیش از پیش به ناتوانی خود در برابر رزمندگان سلحشور و جان‌برکف ایرانی پی برد. با درخواست صدام، عربستان سعودی و تعدادی از شیوخ حاشیه خلیج فارس، کمک‌های مالی معتنابهی را در اختیار او گذاشتند. صدام با این کمک‌ها، به ایجاد دیوار دفاعی در تمام خطوط عملیاتی اقدام کرد. عراقی‌ها، به ویژه در منطقه اروندرود، بیش از دیگر مناطق، به تجهیز دیوار دفاعی خود پرداختند. بسیاری از آبگیرها و نهرها، توسط نیروهای دشمن خشکانده شد تا مسیرهای مناسبی برای مانور یگان‌های زرهی ایجاد شود. به موازات این اقدامات، هواپیماهای اعطایی غرب به صدام، شبانه‌روز از استحکامات ایرانی‌ها در آن سوی اروندرود، عکسبرداری می‌کردند و به دقت تحرکات رزمندگان اسلام را زیر نظر داشتند. فرماندهان سپاه و ارتش، برای منحرف کردن ذهن دشمن و فراهم آوردن مقدمات عملیات سرنوشت‌ساز والفجر 8، عملیاتی ایذایی را در منطقه ام‌الرصاص طراحی کردند. این عملیات با موفقیت اجرا شد و افزون بر منحرف کردن ذهن دشمن از حاشیه اروندرود، تلفات سنگینی را به نیروهای بعثی وارد کرد. پس از عملیات ام‌الرصاص، همه چیز برای انجام عملیات والفجر8 مهیا بود. نیروهای ایرانی درصدد بودند با انجام این عملیات، بر دو سوی رودخانه اروند مسلط شوند و در نهایت، بندر راهبردی فاو را تصرف کنند و در واقع، راه ارتباطی عراق با خلیج فارس را ببندند. ساعت 22 روز 20 بهمن‌ماه سال 1364، غواصان بی‌باک و دلاور بسیجی، به آب‌های خروشان اروندرود زدند و از آن عبور کردند تا مسیری برای عبور نیروهای خودی باز کنند. این کار با موفقیت به پایان رسید. غواصان، افزون بر ایجاد مسیر، کار خنثی کردن تله‌های انفجاری را هم برعهده داشتند. مَدّ شبانه و بالا آمدن آب اروندرود، باعث شد شناورهای ایرانی بتوانند بدون برخورد با مین‌های خورشیدی، از میان آب‌های پر تلاطم این رودخانه بگذرند و خود را به آن سوی اروندرود برسانند. لشکر 5 نصر و لشکر عاشورا از سمت راست، لشکر 25 کربلا از محور میانی و لشکرهای ولی‌عصر(عج)، فجر و تیپ المهدی(عج)، پس از عبور از موانع آبی و نیز، موانع ایذایی و میدان‌های مین، خود را به نزدیکی شهر فاو رساندند.

در این میان، لشکر 5 نصر، نخلستان‌های غرب اروندرود را از لوث وجود دشمن پاکسازی کرد و خود را به جاده البهار رساند که فاصله چندانی تا فاو نداشت. لشکر عاشورا نیز، پس از انهدام کامل شناورهای دشمن در اروندرود، اسکله چهارچراغ در غرب رودخانه را فتح کرد و به سرعت خود را به نیروهای لشکر 5 نصر رساند. به این ترتیب، محاصره شمال فاو کامل شد. دیگر لشکرهای حاضر در عملیات نیز، با از میان برداشتن موانع ایذایی، حمله سنگینی را علیه دشمن در جنوب و غرب فاو آغاز کردند. این حملات کوبنده باعث فرار نیروهای عراقی به داخل شهر شد. عراقی‌ها ناامیدانه به جنگ خیابانی روی آوردند، اما این اقدام نیز فایده‌ای نداشت. ساعاتی بعد، رزمندگان اسلام شهر بندری فاو را به طور کامل به تصرف درآوردند و پرچم سه رنگ جمهوری اسلامی ایران را بر فراز مسجد جامع آن برافراشتند. به دنبال این فتح، پایگاه دوم موشکی عراق که از آن برای حمله به کشتی‌ها استفاده می‌کرد نیز، توسط نیروهای سلحشور ایرانی فتح شد. این پیروزی، ضربه سنگینی به رژیم بعثی عراق وارد کرد.