عربستان بالاخره به موضع ایران احترام گذاشت

اگرچه هیچ‌کس انتظار نداشت مواضع ایران و عربستان درخصوص فریز نفتی به یکدیگر نزدیک شود اما نظر به جلسات محرمانه قبلی و هماهنگی‌هایی که از سوی برخی کشورها نظیر روسیه صورت گرفت، مواضع این دو کشور در نهایت با این توافق و مستثنی شدن ایران از کاهش تولید، همگرایی را در بازار نفت و بین همه اعضا پدید آورد.

به گزارش ایسنا، سیدحمید حسینی کارشناس ارشد بازار انرژی در روزنامه «ایران» نوشته است: توافق کاهش تولید اعضای اوپک از چند منظر قابل بررسی است. اول اینکه ایران و عربستان نشان داده‌اند که می‌توانند همچنان به عنوان دو بازیگر اصلی اوپک نقش محوری و جایگاه تعیین‌کننده در تصمیمات اعضا داشته باشند. عربستان در جریان این توافق بالاخره به موضع ایران احترام گذاشت و برای تثبیت بازاری که در حالت آشفته‌ای به سر می‌برد، به همراه سایر اعضای اوپک سه عضو این سازمان و از جمله ایران را از کاهش تولید نفت معاف کردند.

اگرچه هیچ‌کس انتظار نداشت که مواضع دو کشور در خصوص فریز نفتی به یکدیگر نزدیک شود اما نظر به جلسات محرمانه قبلی و هماهنگی‌هایی که از سوی برخی کشورها نظیر روسیه صورت گرفت، مواضع این دو کشور در نهایت با این توافق و مستثنی شدن ایران از کاهش تولید، همگرایی را در بازار نفت و بین همه اعضا پدید آورد.

بُعد دوم به تأثیر این توافق بر کلیت سازمان اوپک برمی‌گردد. بعد از سال‌ها همگرایی اعضای اوپک این امید را به وجود آورده است که نظام سهمیه‌بندی احیا شود، دبیرخانه از یک نماد مطالعاتی و تحقیقاتی به نهادی پویا برای تأثیرگذاری بر بازار انرژی دنیا تبدیل شود و زمینه برای نقش‌آفرینی اوپک در تحولات جهانی پدیدار شود. ایران در چارچوب نظام سهمیه‌بندی طبق مواضع همیشگی خود قائل به سهم 14.5 درصدی از کل تولید اوپک است. تحقق این سهم به معنای تولید افزون بر 4 میلیون و دویست هزار بشکه‌ای در روز از سوی ایران است که بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان نیز بر آن تأکید ورزیده است. زمانی که تولید کل اوپک 8 میلیون بشکه بود، این میزان سهمیه در اختیار ایران بود و از این پس هم با تکیه بر این موضع می‌توان به احقاق حق خود امیدوار بود.

بُعد سوم این توافق فارغ از نتیجه، به دیپلماسی فعال انرژی ایران مربوط است. طی چند ماه پس از اجرای برجام، فشردگی کار حوزه نفتی در دو حیطه دنبال می‌شد. اول در حوزه افزایش تولید و تلاش برای دستیابی به میزان تولید قبل از اعمال تحریم‌ها که این مأموریت به خوبی انجام شد و طبق گفته مسئولان وزارت نفت کشورمان بیش از 80 درصد سهمیه تولید پیش از اعمال تحریم‌ها توسط ایران احیا شده است. همزمان هم بازاریابی برای نفت تولید شده اهمیت بیشتری داشت که به نحو خوبی توسط کارشناسان و مسئولان صنعت نفت در بازارهای بین‌المللی به نتیجه رسید. صادرات نفت ایران به ژاپن، کره جنوبی، کشورهای اروپایی و... به بیش از دو برابر رسید و با رایزنی‌های انجام شده توانستیم بازارهای نوظهوری برای نفت تولیدی خود در دنیا پیدا کنیم. از این منظر، توافق نفتی اعضای اوپک کاملاً همراستا با دیپلماسی انرژی ایران در چند ماه گذشته و بویژه در چند ماه اخیر در جریان مباحث مربوط به فریز نفتی نمود پیدا کرد.

بُعد چهارم این توافق فرصت‌های ایجاد شده برای ایران است. ایران در پرتو این توافق و با مشروعیت یافتن عملی موضعش مبنی بر دستیابی به سهمیه قبل از تحریم‌ها می‌تواند به افزایش بیش از پیش صادرات نفت خود پرداخته و ضمن دستیابی به تولید افزون بر 4 میلیون بشکه‌ای، با رایزنی به بازارهای جدید صادراتی بیندیشد. همچنین با افزایش قیمت نفت که به تبع این توافق صورت می‌گیرد، شاهد این خواهیم بود که در میزان درآمدهای نفتی نیز منافعی عاید کشور شود. این منافع هم ناشی از افزایش قیمت خواهد بود و هم از وجه دیگر با افزایش تولید به سطح بیش از 4 میلیون بشکه به خلق منابع درآمدی جدید منجر خواهد شد.

بُعد پنجم این توافق به همگرایی اعضای اوپک و غیر اوپک برمی‌گردد. از منظر بازار تأثیر این توافق وقتی بیشتر ملموس خواهد شد و به تثبیت اوضاع کمک می‌کند که تولیدکنندگان بزرگ غیر اوپکی نیز به آن بپیوندند و با کاهش تولید نفت خود زمینه را برای یک بازار تثبیت شده و مؤثر فراهم آورند. کشورهایی مانند روسیه که خود از حامیان اصلی ایده فریز نفتی به حساب می‌آید، با حمایت از این توافق می‌توانند زمینه عملی همگرایی تولیدکنندگان نفت دنیا را فراهم سازند. البته باید منتظر روزها و تحولات آتی ماند تا ببینیم که به چه مقدار می‌توان این توافق حاصل شده را در همراهی تولیدکنندگان غیر اوپکی و همچنین تأثیر بر قیمت نفت ارزیابی کرد.