شروع فصل پاییز و زمستان ممنون شروع فصل آلودگی‌هوای تهران بود، اما حالا آمار کیفیت هوای تهران در تابستان امسال نشان می‌دهد که با تاثیر نور خورشید و البته و افزایش استفاده از خودرو تابستان‌های پایتخت هم مثل زمستان‌ها آلوده می‌شوند.
در چند سال‌های گذشته تعداد روزهایی که هوای تهران با آلاینده «اوزون» آلوده شده به سرعت افزایش پیدا کرده و ان قضیه امسال به اوج خودش رسیده است.
اطلاعات شرکت کنترل کیفیت‌هوا نشان می‌دهد تعداد روزهایی که هوای تهران توسط اُزن آلوده بوده امسال نسبت به سال پیش به شکل عجیبی افزایش پیدا کرده و در حالی که پارسال هوای پایتخت فقط برای 7 روز درگیر آلایندگی اُزن بوده، از ابتدای امسال تاکنون تعداد روزهای آلوده اُزن به 15 روز رسیده است.
مطالعات دانشگاه شریف برای سازمان حفاظت از محیط‌زیست وضعیت آلاینده اُزن را در هوای تهران این گونه نشان می‌دهد:
در همین رابطه در یادداشت تحقیقی دانشگاه شریف نوشته شده است: «بر اساس اطلاعات ایستگاههای پایش کیفی هوای شهر تهران در سال 1397 نیز تاکنون در 11 روز کیفیت هوای کلانشهر تهران از نظر آلاینده ازن در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس و در برخی مناطق شهر تهران در شرایط ناسالم برای همگی شهروندان قرار گرفت و در یازدهم تیر ماه به بیسابقه‌ترین میزان خود یعنی شاخص 150 رسید.»
تمام عوامل آلودگی‌هوای پایتخت در فصل تابستان
این موضوع دلایل مختلفی دارد، به گفته وحید حسینی دبیر کارگروه کاهش آلودگی هوا افزایش روزهای آلوده به اوزون 3 دلیل مختلفی دارد؛ سوخت‌های نسوخته، اکسیدهای نیتروژن و نور خورشید.
او در این رابطه به در مصاحبه‌ای با خبرآنلاین گفته بود: «اینکه بگوییم گرما عامل ایجاد اُزن در هوای تهران بوده قابل قبول است، اما یادمان نرود ما هم ماده‌های اولیه تولید اُزن را در تهران داریم. چرا در بیابان لوت اُزن وجود ندارد؟ خیلی خورشید را مقصر نکنیم و یک نگاهی هم به محصولات اولیه خودمان بکنیم.»
در همین رابطه در یادداشت دانشگاه شریف آمده است: «ازن از آلایندههای ثانویه هوا بوده و مستقیما از منابع متحرک یا ساکن نظیر خودروها و صنایع منتشر نمیشود بلکه با واکنش برخی گازها مانند اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرّار ایجاد می‌شود و میزان غلظت این آلاینده با شدت گرفتن نور خورشید و افزایش درجه حرارت در ماههای گرم سال افزایش می یابد، از این رومشروط بر حضور پیش سازنده‌های اُزن، کم بودن شرایط ابری، تشدید تابش خورشید و بالا رفتن دما، غلظت آلاینده ازن در هوا را افزایش می‌دهد.»
این گزارش منابع تولیدکننده اُزن در هوای پایتخت را اینگونه معرفی کرده است:
در همین رابطه در گزارش آمده است: «موتورسیکلت‌های کاربراتوری با انتشار ترکیبات آلی فرّار و خودروهای دیزلی با تولید اکسیدهای نیتروژن سهم قابل ملاحظه ای در ایجاد شرایط لازم برای آنکه گاز ازن بتواند در روزهای گرم و آفتابی سال، مقام نخست را در بین پارامترهای آلاینده هوا از آن خود کند، دارند.»
اُزن با سلامت و محیط‌زیست ما چه کار می‌کند؟
اما اگر روند تولید منابع ایجاد اُزن در تهران ادامه پیدا کند امکان دارد که آلاینده‌ای جدید اینبار در گرمای تابستان سلامت شهروندان تهرانی را به خطر بیاندازد.
براساس تحقیق دانشگاه استکهلم در سال 2017، آلاینده اُزن منجر به مرگ زودرس سالانه 1میلیون نفر می‌شود. 79 درصد از جمعیت این یک میلیون نفر در آسیا زندگی می‌کنند 400هزار نفر از آن‌ها از هند و 270هزار نفر آن‌ها از چین هستند.
دانشگاه شریف در یادداشت تحقیقی خود در این رابطه نوشته است: «اگرچه ازن موجود در لایه استراتوسفر برای حیات موجودات زنده ضروری میباشد، ولی ازن موجود در نزدیکی سطح زمین زیانبار میباشد. ازن یک اکسیدان بسیارقوی است و میتواند سبب بروز مشکلات تنفسی متعدد نظیر حملات آسمی، کاهش عملکرد ریه و بیماری های جدی تنفسی شود.»
در ادامه این تحقیق در این رابطه نوشته شده است: «از طرف دیگر، ازن توانایی گیاهان در جذب دی‌اکسید کربن و فتوسنتز را کاهش داده و باعث تغییر در رشد و تنوع گیاهی می‌شود. این آلاینده میتواند با اثرگذاری بر چرخه اکوسیستم باعث آسیب رساندن به سلامت و بهرهوری گیاه شده و تولید محصولات غذایی را به خطر اندازد.»
برای جلوگیری از آسیب‌های اُزن چه کار بکنیم؟
هماننند آلودگی‌های فصل سرما راهکارهایی وجود دارند که با انجام آن‌ها می‌توان آسیب‌های آلاینده اُزن را بر سلامت بدن کاهش دهیم. این راهکارها از این قرار است:
* اطلاع رسانی مناسب و آگاهی یافتن مردم از میزان ازن در محل زندگی
* کاهش زمان قرار گرفتن و فعالیت هر فرد در هوای آزاد
* تغییر در برنامه زمانی فعالیت یا ورزش در هوای آزاد و موکول کردن آن به صبح یا عصر که میزان غلظت ازن کاهش پیدا می‌کند
* کاهش شدت فعالیت بدنی در هوای آزاد تا حد امکان
