سرویس تاریخ «انتخاب»: حاجی میرزا سید احمد تمجیدالسلطان تفرشی حسینی پسر حاجی سید علیرضا معروف به حاجی امین دواب (درشکه‌چی مظفرالدین‌شاه) بود. حاجی میرزا احمد که خود یکی از شاهدان عینی جنبش مشروطیت است، مشاهده‌هایش را از آن روزگار به صورت روزنوشت از سالهای 1321 تا 1328 قمری به رشته تحریر درآورده است. به نوشته او فرمان اولیه که مظفرالدین شاه در بابت تاسیس مشورت‌خانه در 14 مرداد 1285 خورشیدی صادر کرد، باب طبع متحصنین در سفارتخانه انگلیس نبود و تازه فرمان واقعی تاسیس مشورت‌خانه بعد از کلی اره دادن و تیشه گرفتن میان مشروطه‌خواهان و دربار در شامگاه 18 مرداد توسط مظفرالدین‌شاه صادر شد و در پی آن متحصنین به تحصن خود پایان دادند.
به گزارش «انتخاب»؛ بخشی از یادداشت‌های میرزا احمد تمجیدالسلطان را در این باره می‌خوانید:
شب پانزدهم [شامگاه یکشنبه 14 جمادی‌الثانی 1324 قمری] عنوان دستخط اعلیحضرت همایونی را که متحصنین قبول نکرده بودند و ابدا هم اطلاع نداشته، چاپ کرده و در محلات تلصیق نمودند. صبح زود مردم دیدند و کندند. مفاد آن دستخط این بود که باید جمعی از شاهزادگان و قاجاریه و علما مجلس نمایند. هر حکم و رای دادند به نظر اقدس همایونی برسد، اگر امضا فرمودند مجری شود و الا فلا. و خطاب این دستخط به جناب اشرف صدراعظم بود که مشیرالدوله باشد...
روز سه‌شنبه 16 جمادی‌الثانی آقا سید علاءالدین، داماد آقا سید عبدالله و پسر حاج سید محمد، از قم به تهران آمده و به حضور مهر ظهور اعلیحضرت مشرف شده و دستخطی مرحمت شده بود. و روز چهارشنبه 17 در سفارتخانه آوردند. حضرات تجار قبول نکرده بودند و قدری فیمابین تجار و کسبه گفت‌و‌گو شده بود و نزدیک بود تفرقه مابین جماعت بیفتد. بعضی می‌گفتند که خدعه است و مقصود ما را مندرج نکرده‌اند و وانگهی باید دستخط به توسط شاژدفر [سفیر] به ما برسد و از او اطمینان حاصل نماییم و به اطلاع او از خانه او بیرون برویم. بالاخره باز متفق شده و مقیم گشتند.
عصر روز چهارشنبه شاگردان مدرسه دارالفنون دولتی در سفارت رفته ملحق به کسبه گشته. تقریبا تعداد آن‌ها سی چهل نفر می‌شود. شاگردان کامل و تربیت شده‌اند. نه بچه ساده امرد [بی‌ریش]. آن‌ها هم چادری مخصوص خود علم کرده‌اند و سکنی گرفته اند.
همان روز ورود آن‌ها در میان مردم صحبت بود که ما جمهور و حریت را می‌خواهیم. دیگر تا به کی در دست مالک‌الرقابی بوده باشیم. دستخطی را که به توسط آقا سید مطهر و آقا سید علاء در سفارت ارائه کردند، بعد از شورا و تحریک محرک قرار گذاشتند که یک سطر دستخط را بردارند و به جای او سطر دیگر بنویسند و به نظر مبارک برسانند و به این [شکل] در ثانی دستخط صادر نمایند. شب پنجشنبه که دستخطی نیامد.
شب جمعه 19 [شامگاه پنجشنبه 18 جمادی‌الثانی] دستخطی به توسط مشیرالملک و شاژدافر که مفاد آن اجرای مشورت‌خانه ملی باشد به شورای شاهزادگان و قاجاریه و کسبه و تجار و از آقایا و غیره باشد [آمد]. مشیرالملک در سفارتخانه روی منبر رفته و قرائت نموده متحصنین شاد شده و همان‌جا گفتند که فردا شب بازارها را محض صدور این دستخط چراغان باید کرد و سیدی بالای منبر رفته و بعد از دعای بقای دولت رسما اعلان چراغان را داد. مردم بی‌سر [و صدا] بعد از استماع این دستخط پراکنده شده و به منازل خود عودت نمودند.
منبع: روزنامه اخبار مشروطیت و انقلاب ایران؛ یادداشت‌های حاجی میرزا سید احمد تمجیدالسلطان تفرشی حسینی در سالهای 1321 تا 1328، به کوشش ایرج افشار، تهران: امیرکبیر، چاپ دوم، 1386، صص 32-36.
