این روزها ترس از كرونا در دل خیلی‌ها افتاده تا جایی كه استرس ناشی از ابتلا به این بیماری، خود به یك عامل تضعیف‌كننده سیستم ایمنی بدن تبدیل شده است.
شاید برای بسیاری افراد، قرنطینه بودن در خانه به كاهش و كنترل استرس و افزایش ایمنی كمك كند ولی در برخی شرایط مثل بارداری، ماندن در خانه و صرف نظر كردن از آزمایشات غربالگری ممكن نیست و عواقب خطرناكی را به‌دنبال خواهد داشت. به بیان دیگر، روند بارداری چیزی نیست كه قابل توقف باشد. بارداری ادامه پیدا می‌كند و مادر باردار نیاز به مراجعه به مطب یا مراكز تشخیصی و درمانی جهت ویزیت‌های معمول بارداری و انجام آزمایش و سونوگرافی دارد.
از این رو با دكتر آمنه لاهوتی، متخصص زنان و زایمان گفت‌وگو كرده‌ایم تا توصیه‌های مهمی كه بارداران در این شرایط باید مدنظر داشته باشند را از زبان یك پزشك متخصص بشنویم. آ‌زمایش‌های ضروری دوران بارداری چه هستند و با رعایت چه نكاتی باید انجام شوند؟در حالت كلی خانم‌های باردار هم باید همان توصیه‌های ایمنی عمومی برای افراد جامعه مثل خود مراقبتی و ماندن در خانه و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی را رعایت كنند.اما برای خروج از خانه، بارداران نیاز به رعایت پروتكل مراقبتی داریم.
این پروتكل شامل دو قسمت است:
اول، خود مراقبتی هنگام خروج از خانه كه شامل استفاده از دستكش، ماسك، وسیله نقلیه شخصی و حضور در مطب با وقت قبلی است.دوم، خارج نشدن از خانه مگر به‌هنگام ضرورت.
دقیقا منظور از ضرورت چیست؟
وزارت بهداشت در تازه‌ترین بخشنامه خود زمان‌هایی را برای مراقبت از همه خانم‌های باردار در دوران شیوع كرونا مشخص كرده است كه همه مادران باردار اعم از بارداری طبیعی و بارداری حاصل از آی‌وی‌اف را دربر می‌گیرد.
این ضرورت‌ها شامل سونوگرافی اول برای دیدن ضربان قلب جنین بعد از مثبت شدن تست بارداری، غربالگری اول، غربالگری دوم، مراقبت‌های بعدی شامل وزن و فشارخون و سایر مراقبت‌های معمول یك بار در هفته 28 تا 30 و بار دیگر درهفته 31 تا 34 و نیز در هفته ۳۷ بارداری است. همچنین سونوگرافی رشد بین هفته‌های 28 تا 34 باید انجام شود. بسته به شرایط مادر و وضعیت جنین، تعداد این مراقبت‌ها و سونوگرافی‌ها ممكن است بیشتر شود اما معمولا كمتر از این نخواهد بود.
چه راهكارهایی را برای كنترل استرس ناشی از كرونا در بارداران طی مراجعه برای آزمایش توصیه می‌كنید؟
باید توجه داشت كه حاملگی با تغییراتی در عملكرد سیستم ایمنی همراه است كه معمولا (ولی نه همیشه) به معنی كاهش فعالیت سیستم ایمنی است. این كاهش فعالیت ممكن است باعث شدیدتر بودن بیماری در خانم‌های باردار شود. از سوی دیگر در همه افراد استرس باعث تضعیف سیستم ایمنی شده و می‌تواند مانع عملكرد كافی و درست این سیستم دفاعی در برابر ویروس و عدم استفاده از ظرفیت كامل آن شود.
پس مدیریت و كنترل استرس به‌ویژه در خانم‌های باردار بسیار مهم است. راهكارهایی مثل پرهیز از مطالعه مكرر همه اخبار بخصوص در فضای مجازی و از طریق وبگاه‌‌های بی‌نام و نشان، توجه به تن آرامی (مراقبه)، ورزش‌های سبك بارداری، دوش آب گرم، استراحت كافی، مطالعه كتاب‌های خوب، صحبت با یك دوست، شنیدن موسیقی آرام‌بخش، انجام فعالیت‌های هنری و سایر فعالیت‌های مورد علاقه می‌تواند به كاهش استرس كمك كند. همچنین كسب اطلاعات از منابع معتبر و مطرح‌كردن نگرانی‌ها با پزشك معالج بسیار كمك‌كننده است.
بر اساس آخرین یافته‌ها، احتمال ابتلای بارداران به كرونا به‌اندازه سایر افراد است؟
احتمال ابتلای بارداران به كرونا مثل افراد طبیعی یا كمی بیشتر از آنهاست. از آنجا كه سیستم ایمنی مادر در حاملگی دستخوش تغییر می‌شود، احتمال دارد به فرم شدیدتر بیماری مبتلا شوند. پس در صورت بروز علائم خطر مثل تب، تنگی نفس، سرفه خشك و علائم آنفلوآنزا حتما باید به بیمارستان‌هایی كه به‌عنوان مراكز معین كرونا معرفی شده و در عین حال بخش زنان دارند مراجعه كنند.
تاكنون انتقال ویروس از مادر به جنین از راه جفت مشاهده نشده است و احتمال انتقال پس از تولد از راه شیر هم وجود ندارد. اما احتمال انتقال مستقیم همچنان به قوت خود باقی است. به همین دلیل به مادران مبتلا به كرونا باید تمهیدات ویژه شیردهی و نگهداری از نوزاد را آموزش داد.
نشانه‌هایی كه بارداران باید از حیث آلودگی به كرونا جدی بگیرند چیست؟
علائم ابتلا در زنان باردار مانند سایر افراد است.تب، تنگی نفس، سرفه خشك، نداشتن حس بویایی یا چشایی و علائم آنفلوانزا مثل بدن درد ممكن است نشانه بیماری باشد. در صورتی كه حال عمومی باردار خوب است و علائمش خفیف است، مراجعه به مراكز درمانی نیاز نیست. اگر خانم باردار احتمال تماس با فرد مبتلا را داشته بهتر است خود را قرنطینه كند. اما اگر علائم شدید است باید به بیمارستان‌های معین كرونا در هر شهر مراجعه شود.
آیا در دوران شیردهی، نكات خاصی باید از سوی مادر مبتلا رعایت شود؟
در صورتی كه مادری مبتلا به كرونا شده و كودكی داشته باشد كه از وی مراقبت می‌كند یا به او شیر می‌دهد بهتر است همه اقدامات حفاظتی مثل پوشیدن دستكش و زدن ماسك و شستشوی مرتب دست‌ها را انجام دهد. در صورتی كه مادر به‌تنهایی قادر به شیردهی نیست، می‌تواند از فرد دیگری به‌عنوان كمك استفاده كرد.
این فرد هم باید همه نكات ایمنی را رعایت كند. بهتر است غیر از زمان شیردهی، مادر و نوزاد از هم جدا باشند و اگر امكان جداسازی نیست حداقل شش قدم بین مادر و نوزاد فاصله باشد و پرده‌ای هم بین آنها قرار گیرد.
روزنامه جام جم
