خاطرات مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی از سال ۱۳۷۱ تا ۱۳۷۶، هر شب منتشر میشود. پیشتر، خاطرات «آیت الله» از سال ۵۸ تا ۷۱ در سرویس تاریخ «انتخاب» منتشر شده بود.
به گزارش «انتخاب»؛ متن کامل خاطرات ۷۱ تا ۷۶ (که به صورت اختصاصی در «انتخاب» منتشر میشود) در زیر آمده است:
سال ۱۳۷۱
در خانه بودم. وقت به استراحت و مطالعه گذشت. ظهر بچه‌ها جمع بودند. شب محسن آمد. گزارش تحقيق دربارة واگن‌هاى مترو را داد. به نظر مى‌رسد حضور و شرايط خوب چينى‌ها قيمت‌ها را كاهش مى‌دهد. گفت مى‌خواهد براى ثبت نام دوره دكترا به بلژيك برود. مهدى براى ادامه تحصيل در استراليا و يا انتقال به ايران مشورت كرد؛ با هر دو فرض موافقت دارم.
[حسين] شيخ‌الاسلام اطلاع داد كه يكى از اعضاي گروه تهيه سريال روايت فتح، هنگام تهيه برنامه در بُقاع لبنان شهيد شده است.
سال ۱۳۷۲
صبحانه را با مهدى و فرشته كه به خاطر من شب را اينجا مانده بودند، خورديم. درمسير دفتر، به نمايشگاه گل و گياه رفتيم؛ جالب و متنوع و نشاط‌انگيز است.كادر مركزى بنياد حفظ آثار دفاع مقدس به مناسبت [سوم خرداد]، سالگرد فتح خرمشهر آمدند. مهندس [مهدي] چمران گزارشى داد و من تشويق‌شان كردم. قرار بود سوم خرداد به خرمشهر و آبادان بروم كه منصرف شدم، لذا حرف‌هاى لازم را در اين ملاقات مطرح كردم. افتتاح فاز سوم پالايشگاه آبادان هم بود كه قرار شد به ملاحظه سهميه اوپك اعلان نشود.
جمعى از نمايندگان جناح تندرو مجلس آمدند. ضمن اظهار وفادارى گفتند براى جلوگيرى از فشار جناح مقابل در تشكيل كابينه جديد، بنا دارند به طور فعال در انتخابات ابراز وجود كنند. خواستار رابطه منظم و بيشتر با من شدند.
دكتر [موسي] زرگر و دكتر [عباس] شيبانى آمدند. ضمن تشكر از من به خاطر كمك به توسعه بيمارستان سينا، خواستار ادامه حمايت تا تكميل دستور سال گذشته شدند. وزارت آموزش و پرورش در مورد تحويل ساختمان‌ها تعلل مى‌كند.
دكتر [حسن] حبيبى، [معاون اول رييس‌جمهور] آمد. گزارش مركز سنجش افكار عمومى نهاد [رياست‌جمهوري] را در مورد انتخابات آورده بود كه خوب است؛ شبيه وضع انتخابات‌هاى گذشته است.
عصر شوراى عالى امنيت ملى جلسه داشت. علاوه بر مسايل جارى، موضوع نحوه رابطه با غرب در دستور بود كه ناتمام ماند. با احداث نيروگاه هسته‌اى در دارخوين مخالفت شد.
قرار است چينى‌ها اجرا كنند. توصيه شد دنبال جاى مناسب در مناطق مركز و جنوب شرقى باشند. اسم جازموريان، درياچه بختگان و ميناب برده شد.
شب در دفترم ماندم و تا ساعت یازده شب به كار و مطالعه پرداختم. دكتر عادلى، [رييس‌كل بانك مركزي]، اطلاع داد كه از فشارهاى تقاضا در ارز بازار آزاد كاسته شده است و مى‌توانيم در جهت تنزل قيمت ارز حركت كنيم.
سال ۱۳۷۳
دکتر عادلی، [رییس‌کل بانک‌مرکزی] آمد. گزارش سفر به واشنگتن و مذاکرات با صندوق جهانی پول و یکی از مدیران سابق آمریکایی را که مخالف با [بیل] کلینتون، [رییس‌جمهور آمریکا] بوده، توضیح داد. او از ضعف و بی‌درایتی کلینتون و از نفوذ لابی‌های یهود گفته بود. [آقای آروین اریتا]، وزیر نفت ونزوئلا آمد و خواستار همکاری با ایران در مسائل معادن شد.
ظهر مهدی آمد. برای مسائل جاری مطالبی داشت. عصر در جلسه هیأت دولت شرکت کردم. در دفترم کارها را انجام دادم و مقداری از تصاویر سفرم به گیلان را که از سیما پخش شده و ضبط کرده بودند، دیدم.
شب میهمان آیت‌الله خامنه‌ای بودم. دربارة کردهای شمال عراق، سفر آقای حیدر علی‌اف، [رییس‌جمهور آذربایجان] به ایران و لزوم عدم اجازه به او برای سفر به آذربایجان [ایران]، سفرم به مشهد، سفر ایشان به استان کهکیلویه و بویراحمد، لتیان و سد کرج، ماهواره و مسأله قیمت‌گذاری و... مذاکره کردیم.
به خانه آمدم. همشیره صدیقه و دختر و دامادش، میهمانمان بودند. احوال‌پرسی کردیم. [دامادش]، مقداری از تجارت با هند گفت. قرآنی از هند آورده بود که همه سطرهای آن با حرف «الف» شروع میشود.
سال ۱۳۷۴
ستاد هماهنگی بهره‌وری آمدند. آقای [محمدرضا] نعمت زاده، [وزیر صنایع]، گزارش طولانی کممحتوایی داد و من در صحبتم گفتم، انتظار اقدامات اجرایی و دستاوردهای ملموس در عمل داشتم که نشده و گزارش، بیشتر از کارهای فرهنگی و تبلیغاتی و مقدماتی می‌گوید.نماینده و امامجمعه و دو فرماندار پاوه و جوانرود آمدند. ضمن تشکر از سفرم به آنجا و تأثیرات سفر، خواسته‌هایی هم برای توسعه و اموررفاهی داشتند.
آقای [عزتالله] دامادی، نماینده ساری آمد. کلی از سیاست‌ها و برنامه‌های دولت و من تعریف کرد و از علاقه شدید مردم و اعتمادشان گفت و نقل کرد که فرزند دبیرستانی‌اش، حتی نمایندگان مجلس را مزاحم من می‌داند و می‌گوید، نمی‌گذارند خدمت کنند و تذکرات خوبی هم داشت. برای امور عمرانی و شخصی استمداد کرد؛ آدم خوبی است.
آقای [علیمحمد] غریبانی، نماینده اردبیل آمد. از استاندار شاکی بود و از حمایت خط چپ از دولت گفت و از آقای ناطق[نوری] و جناحش انتقاد داشت و برای امور عمرانی و شخصی کمک خواست.
آقای ناطق[نوری، رییس مجلس] و جمعی از نمایندگان آمدند. از تصمیم جدید دربارة ارز و مبارزه با قاچاق، تقدیر و تشکر داشتند. از اینکه مجلس در این خصوص شرکتی نداشته است، دمغاند؛ به خصوص که مجلس سلب فوریت از لایحه دوفوریتی دولت در این خصوص کرد و سبب شد که ما با کمک مجمع تشخیص مصلحت، مشکل را حل کنیم؛ شرمنده‌اند. برای تکمیل کار پیشنهادهایی داشتندکه قرار شد، بحث‌ها ادامه یابد
عصر قرار بود، به تقاضای او با خانم [تانسو] چیللر، نخستوزیر ترکیه، تلفنی صحبت کنم. با توجه به نوشته‌های روزنامههای امروز ترکیه و ادعای دروغ پناهبردن نیروهای پ.ک. ک [= حزب کارگران کردستان] به ایران، احتمال دادیم که بخواهد دراینباره صحبت کند، به بهانه تأخیر در وقت مقرر، صحبت نکردم.
مصاحبه طولانی و جامعی با مدیر مجله میدل ایست دایجست داشتم. مصاحبه کننده، یک نفر لبنانیِ مهاجر به آمریکا بود. قرار است شماره مخصوص برای ایران چاپ کنند. آقایان [محسن] نوربخش، [مرتضی] محمدخان و [مسعود روغنی] زنجانی آمدند. در مورد تأمین ریال ارزهای سررسید شده و هزینه طرح‌های دولتی و نیز دربارة کیفیت تأمین ارزهای تولید و کالاهای موردنیاز تصمیمگیری شد.
آقای دکتر ولایتی، [وزیرامورخارجه]، برای گزارش سفر به مغرب و دانمارک آمد. فائزه آمد و نامه‌های متعددی آورد، برای عمران شهرهایی که سفر به آنجا داشته است.
سال ۱۳۷۵
از خانه به محل حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی رفتیم، برای افتتاح سمینار بهره‌وری که در سالن آن تشکیل شده است. قبل از اجلاس، مرکز کامپیوتری پیشرفته ضبط آهنگ‌ها را دیدیم. در اجلاس، گزارش آقایان [محمدرضا] نعمت‌زاده، [وزیر صنایع] و [آقای عباس حاج‌فتحعلی‌ها]، مسئول سازمان [ملی] بهره‌وری و صحبت من در اهمیت بهره‌گیری درست از امکانات کشور را داشتیم.
ساعت یازده و نیم، [آقای بهرام قاسمی]، سفیرمان از اسپانیا آمد. توضیحاتی از اهمیت اسپانیا و اعتبارات زیادی که در اختیار ایران گذاشته و چند طرح مورد همکاری و موقعیت توریستی وسیع آن و ضرورت جدی‌گرفتن همکاری با اسپانیا داد. آقای محمودی از دفتر آمد. خواستار پرداخت پول بیشتر به روستاهایی بود که اراضی‌شان در دریاچه سد گیلان‌غرب قرار می‌گیرد و خودش و بستگانش هم در آنجا زمین دارند.
دکتر [مهدی] مهدی‌زاده، نماینده گناباد آمد. خواستار عبور قطار مشهد- بافق از گناباد شد و برای فرودگاه استمداد کرد و از بسیجی‌ها، به خاطر دخالت در انتخابات انتقاد نمود. دکتر حبیبی، [معاون اول رییس‌جمهور و عضو حقوقدان شورای نگهبان] آمد. از خطی برخوردکردن بخشی از اعضای شورای نگهبان در بررسی انتخابات اظهارنارضایتی کرد و راجع به موزه و مسائل مجلس و... صحبت شد.
عصر آقای جورج جُرداق، نویسنده مسیحی کتاب «علی؛ صوت‌العداله والانسانیه» آمد. میهمان دکتر [احمد] احمدی، [عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی] است. خیلی از ایران و انقلاب اسلامی تعریف کرد. من هم از نوشته‌های او در مورد علی (ع) تعریف و تشکر کردم و گفتم هدیه‌ای به او بدهند.
وزرای سودانی آمدند. نامه عمر البشیر، [رییس‌جمهور سودان] را آوردند. در مورد همکاری‌ها و فشارهای آمریکا و مصر به سودان صحبت شد. بدهی‌شان را نمی‌پردازند و باز هم توقع کمک دارند. آقای [سیدمحمود] دعایی، [سرپرست مؤسسه اطلاعات] آمد و برای روزنامه [اطلاعات] وام خواست. آقای [مرتضی] بانک، استاندار کرمان آمد و برای توسعه راه‌های استان، کمک خواست.
سال ۱۳۷۶
به وزارت كشور رفتم. در ستاد انتخابات از شيوه كارها بازديدكردم. سيستم قابل اطمينانى است و بعيد است تقلب پوشيده بماند. سپس براى اطمينان مردم، صحبت و مصاحبه نمودم. به دفترم رفتم. آقاى [اسماعیل] فردوسى‌پور، [رییس دیوان عدالت اداری] آمد. براى اضافه كار ديوان عدالت ادارى و براى مجتمع فرهنگى فردوس استمداد كرد. آقاى [محمد] فلاح، دبير ستاد مبارزه با موادمخدر آمد؛ براى گزارشكار و چاره جویى براى مشكل تراكم زندان‌ها كه بيشتر مربوط به معتادان است.
تا ساعت پنج بعد از ظهر، كارها را انجام دادم و به منزل آمدم. در مسير ديدم كه بسيارى از عكس‌هاى تبليغاتى آقاى ناطق [نوری] را پاره كرده‌اند. سرشب، آقايان [سیدمحمد] خاتمى، [عبدالله] نورى، [محسن] نوربخش و [غلامحسین] كرباسچى آمدند. گزارشى از برنامه تقلب در انتخابات فردا در خرم‌آباد داشتند؛ به بازرسى ويژه [دفتر رییس جمهور] و سازمان بازرسىكل كشور،گفتم رسيدگى كنند؛ از تقلب نگرانی دارند.
