روزنامه اینترنتی فراز نوشت: ورود ویروس کرونا به کشور جدا از آن که کسب و کار ها را تعطیل و بنگاه های اقتصادی و کاری را متضرر و طیف گسترده از شاغلان را خانه نشین کرد، برای دولت چندان هم گران تمام نشد، چرا که از تمام تهدید های ملت به نفع خود فرصت ساخت و فشار وارده از این شرایط را تا حد زیادی سرشکن کرد. با وجود آن که رجال دولت بارها مطرح کردند که تعطیلی کسب و کارها، کسب درآمدهای مالیاتی دولت را دشوار کرده و کاهش بهای نفت و تحریمهای بین المللی، شرایط برای پیش بینی درآمد نفتی در بودجه را غیر قابل تحقق ساخته، اما رونق بازار سرمایه و اخذ مالیات از معامله سهام توسط دولت ظاهرا دریچهای مناسب برای درآمدهای دولت در سال پیش به وجود آورد؛ مصداق بارز این مدعا، آمارهای مرکز آمار ایران است که نشان می دهد، با وجود تبعات ناشی از ویروس کرونا، درآمد مالیاتی دولت در ۳ ماهه بهار سال جاری به ۵۱ هزار و ۲۳۶ میلیارد تومان رسیده که نسبت به درآمد ۲۴ هزار و ۲۷۱ میلیارد تومانی مدت مشابه ۳ماهه سال ۹۸، رشد ۱۱۱ درصدی را نشان میدهد! قابل ذکر است به دلیل تبعات ناشی از شیوع کرونا ظاهرا درآمد مالیاتی باید کمتر میشد، اما بهنظر میرسد علاوه بر عامل تورم، اخذ قابلتوجه مطالبات مالیاتی سالهای گذشته و همچنین شناسایی منابع جدید از سمت فرارهای مالیاتی از جمله دلایل این افزایش درآمدهای مالیاتی دولت است.
۱٩۵ هزار میلیارد درآمد مالیاتی
آمار منتشرشده در فصل بهار نشان میدهد، ۵۱ هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد بیش از دو برابری داشته است. براساس پیشبینیهای دولت در بودجه ۹۹، درآمدهای مالیاتی حدود ۱۹۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است که برای تحقق آن باید حداقل هر فصل ۵۰ هزار میلیارد تومان از این درآمدها وصول شود. به این ترتیب به نظر میرسد بهرغم شیوع ویروس کرونا و تعطیلی برخی کسبوکارها، دولت توانسته اولین چک مالیاتی خود را در فصل بهار وصول کند.
مرکز آمار کشور، گزارش فصلی اقتصاد ایران در فصل بهار ۹۹ را منتشر کرد. براساس این گزارش در نخستین فصل از سالجاری، درآمدهای مالیاتی به بیش از ۵۱ هزار میلیارد تومان رسیده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته رشد ۱۱۱درصدی داشته است.
از پیش بینی تا تحقق درآمد
دولت در بودجه ۹۹ پیشبینی کرده که درآمدهای مالیاتی حدود ۱۹۵ هزار میلیارد تومان باشد که به نظر میرسد در بهار آنچه که تصویب شده محقق شده باشد. این در حالی است که شیوع ویروس کرونا، میتوانست روی درآمدهای مالیاتی اثرگذار باشد. از سوی دیگر دولت تا هفته اول مهرماه سالجاری نیز توانست بیش از ۷۰ هزار میلیارد تومان از محل فروش اوراق دولتی کسب درآمد کند. به نظر میرسد با فروش اوراق دولتی و کسب درآمدهای مالیاتی از پولی شدن بودجه جلوگیری شده و دولت بتواند کسری بودجه خود را پوشش دهد.
افزایش درآمدهای مالیاتی
آمارهای منتشر شده نشان میدهد در فصل نخست سالجاری درآمدهای مالیاتی کشور به بیش از ۵۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. براساس قانون بودجه سال ۹۹، پیشبینی شده که دولت از محل درآمدهای مالیاتی ۱۹۵ هزار میلیارد تومان درآمد داشته باشد. به این ترتیب بهطور میانگین میتوان گفت که در هر فصل باید حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان مالیات اخذ شود. براساس آمار منتشر شده در فصل بهار سالجاری، درآمد مالیاتی مصوب، محقق شده است.
درآمدهای مالیاتی دولت به دو بخش مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشود. درآمدهای مستقیم به درآمدهایی گفته میشود که بر درآمد و دارایی اشخاص حقیقی وضع میشود و قابلیت انتقال به دیگری را ندارد. مالیاتهای غیرمستقیم مالیاتهایی است که بر تولید، واردات، مصرف و فروش کالاها و خدمات وضع میشود و قابلیت انتقال به اشخاص دیگر را دارد.
دنیای اقتصاد در توضیح درآمدهای مالیاتی دولت به نکات جالبی اشاره می کند، بر طبق این گزارش، در آمد دولت از مالیات بر کالاها و خدمات که طبق قانون بر تولید، فروش و مصرف برقی از کالاها و خدمات وضع میشود، در سه ماه نخست سالجاری، حدود ۸/ ۳۱ هزار میلیارد تومان بوده است. از این مقدار حدود ۳/ ۱۲ هزار میلیارد تومان مالیات بر اشخاص حقوقی، ۵/ ۱۲ هزار میلیارد تومان مالیات بر درآمد و ۷ هزار میلیارد تومان مالیات بر ثروت را تشکیل میدهند. مالیات بر کالا و خدمات نیز در مدت مذکور رقم ۴/ ۱۹ هزار میلیارد تومان بوده است. نگاهی به آمار درآمدهای مالیاتی در سه ماه نخست سالجاری نشان میدهد که کل درآمدهای مالیاتی ۱۱۱ درصد رشد داشته است.
آمارها نشان میدهد که در فصل بهار سال ۹۸، درآمدهای مالیاتی ۳/ ۲۴ هزار میلیارد تومان بوده است که در مدت مشابه سالجاری بیش از دو برابر شده است. از سوی دیگر مالیات بر اشخاص حقوقی نیز دربهار ۹۸، حدود ۶/ ۵ هزار میلیارد تومان بوده که در مدت مشابه سالجاری با رشد ۶/ ۱۲۰ درصدی به ۳/ ۱۲ هزار میلیارد تومان رسیده است.
از سوی دیگر، رقم مالیات بر درآمد نیز در بهار ۹۸، ۱/ ۶ هزار میلیارد تومان بوده که در فصل بهار سالجاری با رشد ۱۰۳ درصدی همراه بوده است. از سوی دیگر مالیات بر ثروت نیز از ۳/ ۱ هزار میلیارد تومان در فصل بهار سال گذشته به ۷ هزار میلیارد تومان در سالجاری رسیده است. به این ترتیب مالیات بر ثروت با رشد ۴۴۶ درصدی بیشترین افزایش را ثبت کرده است.
در کل، مالیاتهای مستقیم در بهار ۹۹ به نسبت بهار ۹۸ رشد ۵/ ۱۴۴ درصدی داشته است. مالیات بر کالا و خدمات نیز در سه ماه اول ۹۸، ۳/ ۱۱ هزار میلیارد تومان بوده که با افزایش ۵/ ۷۲ درصدی به رقم ۴/ ۱۹ هزار میلیارد تومان رسیده است. بررسیها نشان میدهد کل درآمد مالیاتی محقق شده در سال ۹۷، حدود ۱۰۹ هزار میلیارد تومان و کل درآمد مالیاتی دولت در سال ۹۸، حدود ۱۴۱ هزار میلیارد تومان بوده است.
حالا باید منتظر ماند دید که بازار پر نوسان بورس تا کجا میتواند به جبران بخشی از درآمدهای مالیاتی دولت و در نتیجه بخشی از کسری بودجه کمک کند و درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده دولت نیز تا کجا تحقق پیدا می کند…