چرا مردم به تهران مهاجرت می‌کردند؟

سرویس تاریخ «انتخاب»: به دنبال این تصمیم روزنامه اطلاعات روز شنبه دهم اسفند ۱۳۴۷ آمار جالبی از نرخ مهاجران به پایتخت در طی سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۵ ارئه کرد که البته منبع آن را مشخص نکرده بود، ولی به نظر می‌رسید داده‌های مرکز آمار ایران در سال ۱۳۴۵ باشد. بررسی‌های این آمار نشان می‌داد که مردم ایران‌زمین به ۸ علت به تهران مهاجرت می‌کنند: پیدا کردن کار، پیدا کردن کارِ بهتر، مهاجرت به اتفاق خانواده، تحصیل، خدمت نظام، انتقال، گردش، ازدواج مورد توجه قرار گرفته است.

بررسی وضع مهاجرت
در پژوهشی که روزنامه اطلاعات از داده‌های آن بهره برده بود، مهاجرت به تهران از سال ۱۳۰۰ به بعد مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس این پژوهش:
تا سال ۱۳۰۵ مهاجرت به تهران فوق‌العاده نبود.
اما میزان مهاجرت از شهر‌های مختلف ایران به تهران در سال‌های بعد از آن به ترتیب زیر افزایش یافت:
در سال ۱۳۰۵ ده هزار و ۴۶۹ تن.
در سال ۱۳۱۰ نوزده هزار تن.
در سال ۱۳۲۰ پنجاه و هشت هزار تن.
این روند افزایشی تا ۱۳۳۵ ادامه پیدا کرد:
در سال ۱۳۲۵ به صد و نه هزار تن.
و در سال ۱۳۳۵، به صد و ده هزار تن رسید.

کاهش میزان مهاجر
از سال ۱۳۳۵ تا سال ۱۳۴۵ از میزان مهاجرت به تهران کاسته شد، به طوری که در سال ۱۳۴۵ به ۴۶ هزار تن رسید.

علت مهاجرت
در نتیجه این پژوهش در طول ۴۵ سال یعنی در فاصله سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۴۵:
۲۹۰ هزار تن برای پیدا کردن کار،
۹۳ هزار تن برای پیدا کردن کار بهتر،
۷۶۱ هزار تن برای سکونت با خانواده،
۲۳۴ هزار تن برای تحصیل،
۸ هزار تن برای خدمت نظام،
۳۵ هزار تن بر اثر انتقال،
۴۹ هزار تن به قصد ازدواج روانه تهران شدند که بعد از ازدواج هم در تهران ماندند.

سن مهاجران
مهاجران به تهران اکثر در سنین بین ۲۰ تا ۲۹ سال بودند. بر اساس این آمار در سنین بین ۲۰ تا ۲۹ ساله ۲۷۵ هزار نفر به تهران مهاجرت کردند.
بررسی این آمار نشان می‌داد که مهاجران تهران را بیش از همه اهالی شهرستان‌ها و روستا‌های مرکزی و بعد از آن شهرستان‌های آذربایجان شرقی تشکیل می‌دهند. کمتر از همه از استان آذربایجان غربی به تهران مهاجرت کرده بودند:
استان مرکزی ۳۴۳ هزار نفر.
استان آذربایجان شرقی ۲۱۱ هزار تن.
آذربایجان غربی ۱۶ هزار تن به تهران مهاجرت کرده‌اند.

سایر شهرستان‌ها
در بین شهر‌ها مهاجران تبریز بیش از سایر شهر‌ها و به ترتیب بعد از تبریز، رشت، اراک، قم، قزوین و اردبیل بیش از همه مهاجر به تهران داشت:
از شهر تبریز ۶۵ هزار و ۸۱۳ تن.
از روستا‌های تبریز ۳۸ هزار و ۹۸۹ تن.
از شهر رشت ۴۱ هزار و ۶۱۲ تن.
از روستا‌های رشت ۱۳ هزار و ۸۷۴ تن.
از اراک ۴۰ هزار تن.
اطراف اراک ۴۹ هزار تن.
از قم ۳۱ هزار تن.
از اطراف قم ۱۱ هزار تن.
از قزوین ۲۹ هزار تن.
از اطراف قزوین ۳۷ هزار تن.
اردبیل ۲۳ هزار تن.
از اطراف اردبیل ۲۷ هزار تن.