درحالی که فرصت‌ها برای واکسیناسیون کرونا از دست می‌رود، هرروز در موج چهارم پاندمی صدها زندگی، صدها جان، بخاطر ابتلا به کروناویروس از بین می‌روند و آن‌سوی ماجرا امیدها به واکسیناسیون عمومی کم‌رنگ می‌شود.
به گفته کارشناسان و پزشکان، تنها راهکار «احتمالی» توقف موج‌های بی‌پایان کووید-۱۹ واکسیناسیون عمومی است، اما به دو دلیل این کار با سرعت کمی در ایران صورت می‌گیرد؛ اول جنگ واکسن در تمام دنیا که باعث شده است به بسیاری از کشورها به اندازه کافی واکسن نرسد و دوم سرعت کمی که در تزریق همان واکسن‌های موجود در کشور وجود دارد.
این‌ها باعث شده‌اند وزارت بهداشت هم از برنامه‌اش برای واکسناسیون کادر درمان عقب بماند. پیام طبرسی، رئیس بخش عفونی بیمارستان مسیح دانشوری و عضو کمیته علمی واکسن کوویران، به خبر آنلاین می‌گوید: «بالاخره باید به ۸۰میلیون نفر واکسن تزریق کنیم و سرعت ما برای این کار الان اصلا مناسب نیست. منابعی مثل بلومبرگ اعلام کرده‌اند که تزریق واکسن به شکل عمومی در ایران ممکن است که حدود ۱۰سال طول بکشد.»
با ادامه این روند،پیش‌بینی می‌شود تا نیمه اول سال ۱۴۰۱ خبری از واکسیناسیون عمومی در کشور نباشد، این پیش‌بینی با خستگی روز افزون کادر درمان می‌تواند خبر از روزهای ترسناکی بدهد؛ روزهایی ترسناک که هم‌اکنون بخشی از آن در ایران می‌گذرد. طبرسی توضیح می‌دهد: «با این موجی که شروع شده، آمار جان‌باختگان صددرصد به روزانه ۵۰۰تا۶۰۰ نفر می‌رسد، این موضوع غیرقابل اجتناب است.درحال حاضر تنها کاری که باید انجام دهیم این است یک سری محدودیت ایجاد کنیم تا سرعت این موج کم بشود، تا مرگ‌ومیر خدایی نکرده چهار رقمی نشود.»
بخش‌هایی از گفت‌وگوی «خبر آنلاین» با طبرسی در بیمارستان مسیح دانشوری را در ادامه بخوانید:
آقای دکتر در همین بیمارستان (مسیح دانشوری) وضعیت پیک چهارم کرونا چگونه است؟در این پیک جدید که از فروردین شروع شد، روز به روز تعداد بیمارها بیشتر شد.
تا قبل از عید ورودی اورژانس ما بین ۶۰تا۹۰ نفر بود، الان روزانه ۲۴۰تا۲۵۰نفر به اورژانس کرونایی‌ها مراجعه می‌کنند و علائم کرونا دارند. بیمارستان‌های دیگر سطح شهر هم وضعیت به‌همین‌شکل است، حتی در بیمارستان‌های مرکزی ممکن است که تعداد مراجعین بالاتر هم باشد. در بیمارستان‌های خصوصی هم میزان مراجعه به همین شکل است .درباره میزان بستری هم باید بگویم که واقعا تخت نیست، درهمین چندروز در مسیح دانشوری ۹۰تخت اضافه شد، اما باز هم بلافاصله ظرفیت پر شد. این نشان می‌دهد که ما با یک پیک سنگینی روبه‌رو هستیم.
مثلا برخی از بیمارستان‌های ارتش و سپاه فقط بیماران کرونایی بستری می‌کنند، به عبارتی هم حجم پیک درحال افزایش است و هم کسانی که مشکلی داشته باشند، جایی برای بستری پیدا نمی‌کنند.
بیشترین بستری که از ابتدای پاندمی داشتید، چقدر بوده است؟
در فاز اول، اسفند ۹۸ حدود۲۳۰نفر بستری کردیم، اما بعد از آن چون بخش‌های دیگری برای بیماران غیرکرونایی راه افتادند، حداکثر ۱۵۰نفر بستری می‌کردیم. آن زمان ۲۳۰نفر برای کل بیمارستان بود، الان بالاخره ۵۰تخت برای بیماران دیگر گذاشته‌اند.
اگرچه تخت‌های مربوط به کرونایی‌ها کاملا پر است. به نظرتان چقدر بیمارستان ظرفیت دارد و تا کجا می‌تواند این روند افزایشی را تحمل کند؟بیمارستان دیگر کاملا پر شده است و بیشتر از این گنجایش ندارد. به‌همین‌دلیل باید بیمارستان‌های دیگر هم شروع به پذیرش کنند، اما این کار هم حدی دارد. در مهر و آبان ۹۹ هم شرایط به این شکل بود، اما به نظر می‌رسد که این موج از قبلی‌ها سنگین‌تر است. چطور؟این ویروس جهش‌یافته است و میزان انتقال بیشتری دارد و به‌شکل تصاعدی شیوع پیدا می‌کند، واقعا آمار به‌شکل «موشکی» درحال افزایش است. اما با اینکه آمار ابتلایان به شکل تصاعدی درحال افزایش است، تعداد فوتی‌ها هنوز به آن شدت زیاد نشدند.
این عجیب نیست؟
عجیب نیست؛ ما الان در شروع موجیم و همیشه مرگ‌ومیر با چند هفته تاخیر می‌آید. الان یک سری مریض در آی‌سی‌یو بستری می‌شوند و چون شناخت درمانی بیشتر شده بیشتر زنده می‌مانند اما بعد از چند هفته مرگ‌ومیر شروع می‌شود. الان برای قضاوت درباره مرگ‌ومیر زود است. با این موجی که شروع شده، آمار جان‌باختگان صددرصد به روزانه ۵۰۰تا۶۰۰ نفر می‌رسد، این موضوع غیرقابل اجتناب است.
الان تنها کاری که باید انجام دهیم این است یک سری محدودیت ایجاد کنیم تا سرعت این موج کم بشود، تا مرگ‌ومیر خدایی نکرده چهار رقمی نشود.
چطور ممکــن است به آمــار فــوتی‌های چهــار رقمی برسیم؟
بالاخره هرچقدر ظرفیت بیمارستان‌ها زیاد شود یک‌سری از افراد اصلا بستری نمی‌شوند، مثلا مریضی تمایل دارد فقط در یک بیمارستان خاصی بستری شود و وقتی می‌بیند آن بیمارستان جایی ندارد به خانه برمی‌گردد، چندروز بعد حالش بدتر می‌شود و باید در آی‌سی‌یو بستری شود و جایی آی‌سی‌یو ندارد و متاسفانه به بخش بیمارستان رفته و فوت می‌کند.
میزان مرگ‌ومیر قبل عید کم شد چون در بیمارستان‌ها جا برای درمان آن‌ها بود، اما الان بخاطر شلوغی، بیمارستان‌ها مجبور هستند بیماران با شرایط بدحال‌تر را انتخاب کنند. به همین دلیل برخی مریض‌ها که در حالت مرزی قرار دارند به خانه می‌روند و یک تعدادی از این افراد متاسفانه بدحال می‌شوند. درباره واکسیناسیون، شرایط کشور ما به چه شکل است؟
درباره واکسیناسیون، مردم فقط آن چند کشور موفق را می‌بینند، من با کشورهایی که یک میلیون نفر جمعیت دارند کاری ندارم و منظورم کشورهایی با جمعیت حداقل ۷۰و۸۰میلیونی است. در این کشورهای پرجمعیت تنها انگلیس، آمریکا و کانادا بالای ۵درصد واکسن تزریق کرده‌اند. دیگر کشورها مثل آلمان و فرانسه هنوز به این تعداد نرسیدند، پس نمی‌توانیم سیاه‌نمایی کنیم و بگوییم ایران در تزریق واکسن خوب نیست.
ازطرفی هم ما بالاخره باید به ۸۰میلیون نفر واکسن تزریق کنیم و سرعت ما برای این کار الان اصلا مناسب نیست. منابعی مثل بلومبرگ اعلام کرده‌اند که تزریق واکسن به شکل عمومی در ایران ممکن است که حدود ۱۰سال طول بکشد. چرا فکر می‌کنید سرعت واکسیناسیون پایین است؟مقداری از این موضوع به این ربط دارد که برای تزریق واکسن‌هایی که می‌آوریم هم سرعت نداریم. بالاخره امید بود که اگر تا الان حدود ۸۰۰هزار واکسن وارد کشور شده تا الان همه کادر درمان واکسن تزریق کرده باشند، اما این اتفاق رخ نداده است.
این موضوع علت‌های مختلفی دارد، بالاخره اگر اولویت‌بندی کردیم، طبق همان اولویت واکسن تزریق کنیم و کارهای نمادین انجام ندهیم. نمی‌گویم که پاکبان‌ها نباید واکسن تزریق کنند، اما انجام این کار به شکل نمادین مشکل دارد. مسئله واکسیناسیون ما با تزریق به ۵۰تا۱۰۰نفر حل نمی‌شود، ما باید ۶۰میلیون نفر را واکسینه کنیم.
درباره واکسن تولید داخل شرایط به چه شکل است؟
نتایج فاز دو این واکسن در اواخر اردیبهشت به‌دست می‌آید بعد از آن در فاز سوم باید به ۲۰هزار نفر واکسن تزریق شود، اینجا دیگر بحث به وزارت بهداشت برمی‌گردد که اجازه واکسیناسیون عمومی را هم‌زمان با شروع فاز سوم می‌دهد یا نه، نتایج چاپ‌شده فاز سوم خیلی از واکسن‌های کشورهای دیگر هم هنوز منتشر نشده است.
شفا فارمد هم گفته است که در ماه می‌تواند بین ۲تا۵میلیون دوز واکسن تولید کند، اگر از خردادماه مجوز داده شود، می‌توان از آن زمان، هر ماه یک تا دو میلیون نفر را واکسینه کرد. البته همین کار یک پروتکل سریع‌تر از روش اجرای کنونی نیاز دارد.
نتایج فاز دوم به چه شکل است؟
تا الان که همه چیز خــوب بوده و مشکل خاصی وجود نداشته است. با اطمینان بالایی مــی‌توان گفت که واکسن کوویران برکت عارضه خاصی ندارد.
صرفـا بحث درباره میزان تاثیرگذاری آن است که در فاز اول خیلی خوب بود و باید ببینیم در فاز دوم که گروه سنی مقداری تغییر کرده شرایط چطور است. در فاز اول، میزان تاثیرگذاری بالای ۹۰درصد بود، هرچند در فاز یک هدف مطالعه صرفا نبود عارضه قابل توجهی برای بیماری است. درباره همه واکسن‌ها وقتی که در جامعه تزریق می‌شوند، میزان تاثیرگذاری مقداری کم می‌شود، چراکه افراد سیستم ایمنی متفاوتی دارند. به‌هــرحال اگر در کــرونــا، واکسنی به‌طور متوسط ۷۰درصد ایمنی بدهد، واکسن خوبی است.لازم نیست که حتما ایمنی ۹۰درصدی ایجاد بشود.
فکــر مــی‌کنید که در خوشبینانه‌تریــن حــالت واکسیناسیون عمومی در ایران کی شروع شود؟
خیلی امیدوار بودم که با درست بودن همه اقدامات تا مهر و آبان واکسیناسیون عمومی تمام می‌شد، اما با این وضعیت کنونی به نظر نمی‌رسد که تا شش ماه اول ۱۴۰۱ هم بتوانیم واکسیناسیون را تمام کنیم. چون هم باید تولید کنیم و هم واکسنیاسیون سریع‌تر صورت بگیرد. اما امیدواریم مسئولان بتوانند واکسن خارجی بیشتری بیاورند، الان یک رقابت در دنیا وجود دارد.
می‌توانیم کنار بایستیم و بگوییم کسی واکسن نمی‌دهد یا می‌توانیم برویم بجنگیم و بالاخره برای کشور واکسن به دست بیاوریم. حداقل برای آرام کردن جو عمومی مردم، واکسیناسیون باید جزء اولویت‌ها باشد و چه این دولت چه دولت بعدی باید یک برنامه روشنی برای واکسیناسیون داشته باشد. آقای دکتر مسئولان وزارت بهداشت تقریبا روی ۱۲۰میلیون دوز واکسن داخلی برای ۶۰میلیون نفر حساب باز کرده‌اند، به نظرتان چنین ظرفیتی وجود دارد؟در حرف می‌گویند که چنین چیزی شدنی است، اما در عمل باید ببینیم این موضوع قابلیت اجرا دارد یا نه. الان دیگر تولید واکسن در دنیا آنقدر مهم نیست، به‌هرحال همه واکسن‌ها پیدا شدند و حتی مدرنا و فایزر روش تولیدشان را گذاشته‌اند.چیزی که اهمیت دارد این است که آن واکسن قابلیت تولید انبوه داشته باشد. فـرض کنیم اصلا واکسن زود بیاید،
چقدر باید امیدوار باشیم که روند شیوع ویروس را قطع می‌کند؟
واکسن‌ها در مطالعات بالینی موفق بودند، اما در عمل باید صبر کنیم تا نتایجش معلوم شود. اگر در انگلیس و آمریکا تا پایان ۲۰۲۱ موجی نبینیم، می‌توانیم مدعی شویم که واکسیناسیون در جلوگیری کرونا مؤثر است. ممکن هم هست روزی به این نتیجه برسیم که تاثیر واکسیناسیون ۲۰تا۳۰درصد است؟بله، بخاطر جهش‌ها ممکن است.
شما گفتید که امیدوارید واکسیناسیون تا شش ماه ۱۴۰۱ صورت بگیرد، از سمتی ویروس درحال جهش پیدا کردن است، چقدر امکان دارد تا آن زمان ویروس جهش‌یافته‌تر از واکسن فرار کند؟این بحث هم وجود دارد، به‌همین دلیل واکسیناسیون عمومی نباید زیاد طول بکشد. به همین دلیل آمریکا و انگلیس به این سرعت واکسن را تزریق می‌کنند تا با این کارهایشان چرخه بیماری را قطع کنند. وگرنه به‌نظر من واکسیناسیون به شکل فردی تاثیری ندارد، چقدر ممکن است یک فرد جوان کرونا بگیرد، بستری شود و دچار عارضه شود؟ تزریق واکسن به شکل فردی تاثیری ندارد، اما به ۷۰درصد جمعیت واکسن تزریق می‌شود تا چرخه ویروس قطع شود و سود آن به همه برسد.
حتی تزریق واکسن به‌لحاظ فردی با توجه به عوارض آن ممکن است سودی نداشته باشد و حتی عوارض واکسن برای فردی در ۲۰تا۳۰سال بیشتر از ابتلا به کرونا باشد. شما خودتان واکسن تزریق کرده‌اید؟بله، من اولین دوز از واکسن اسپوتنیک روسی را تزریق کرده‌ام و دوز دوم آن باقی مانده است.
در بیمارستان شما به چند نفر تزریق شده است؟
از حــدود ۱۵۰۰نفــر بــه ۸۰۰ واکســن تزریق شده است. به‌همین‌دلیل می‌گویم که سرعت تزریق واکسن‌های موجود هم اصلا مناسب نیست. شرایط این تعداد پرسنل بیمارستان مشخص است و فقط به ۸۰۰نفر تزریق شده است.
خانم دکتر محرز از همکاران شما گفته بودند که واکسن روسی تزریق نمی‌کنند، نظر شما در‌این‌باره چیست؟خانم دکتر استاد ما هستند، بالاخره ایشان نظر شخصی خودشان را دارند. اما الان به نظرم ما اصلا وقت انتخاب نوع واکسن را نداریم، باید با مردم صادق صحبت کنیم و بگوییم اگر نوبت واکسیناسیونش رسید نگویند چه واکسنی می‌زنند، الان دیگر اصلا فرصت انتخاب نیست.
خیلی‌ها از من می‌پرسند که چه واکسنی تزریق کنند، به نظر من هرچه آمد باید تزریق کنند. شرایط الان طوری نیست که ما حق انتخاب داشته باشیم. خیلی‌ها منتظر هستند که واکسن روسی دوباره بیاید تا تزریق کنند، درصورتی که ممکن است اصلا این واکسن نیاید. خود روسیه هنوز به کمتر از ۵درصد جمعیتش واکسن تزریق کرده است. ۱۰۰هزار دوز به ما می‌دهد، اما این تعداد مشکلی را از ما حل نمی‌کند، صرفا کادر درمان باید از این فرصت استفاده کند و واکسن را تزریق کند.
این بدبینی که نسبت به واکسن‌ها وجود دارد، به‌نظر شما باعث نمی‌شود که در کشور ما مردم نسبت به تزریق واکسن مقاومت کنند؟
مردم ما الان به دو قسمت تقسیم شدند، موافقان و مخالفان واکسن. اما همین‌هایی که امروز درخواست واکسن می‌کنند، فردا وقتی واکسن بیاید می‌گویند واکسن دیگری می‌خواهند. این مسئله در ما وجود دارد، ما باید این مشکل را در خودمان حل کنیم و هر واکسنی بیاید استفاده کنیم. همه‌جای دنیا همینطور است، همین واکسن آسترازنکا در کشورهای مختلفی تزریق شد و بعد معلوم شد که برای یک درصدی لختی خون ایجاد می‌کند، الان هم می‌گویند این موضوع در قبال فایده واکسن فراموشی‌شدنی است.
این در مورد همه واکسن‌ها وجود دارد و ما چاره‌ای نداریم و باید تزریق کنیم. زمانی که از شروع واکسیناسیون عمومی پیش‌بینی کردید بسیار نگران‌کننده بود، کادر درمان چقدر می‌تواند این شرایط را تحمل کند؟ یا شما و همکارنتان به این وضع عادت کرده‌اید؟همه خسته شدیم و خستگی روحی آن اذیت‌کننده است، یک سال کار سنگین است و شرایط هم بهبودی پیدا نکرده است. شرایط کار و بیماری کرونا اصلا عادی نیست، در این بیماری هرلحظه ممکن است که یک اتفاقی برای بیمار رخ بدهد. بعد ۱۵ماه نمی‌توانیم بگوییم که بیماری در ریه بیمار پیشرفت می‌کند یا نه، این کار را سخت می‌کند.
تا ۱۴۰۱ می‌توان این وضعیت را تحمل کرد؟
خیر، شرایط خیلی سخت است.واقعا کسانی که در کرونا کار کردند، فرسوده شدند. شرایط پراسترس و پرفشار بود. کسانی که در بخش کرونا کار می‌کنند به جز خودشان نگران خانواده‌شان هم هستند. ضمن این که مردم ما خیلی شرایط بحران را حس نمی‌کنند و فکر می‌کنند شرایط عادی است و مثلا می‌گویند در این بیمارستان می‌خوابند یا نه. درصورتی که اصلا شرایط عادی نیست که حق انتخابی داشته باشیم، امید داریم شرایط چرخشی کند و واکسیناسیون زودتر انجام شود و حداقل تا پایان ۱۴۰۰ مسئله کرونا جمع شود، اگر واکسیناسیون بتواند کرونا را تمام کند.
سنــاریو بد ماجرا را در نظر بگیریم، اگر خبری از واکسیناسیون نباشد چقدر ما شاهد این موج‌های کرونا خواهیم بود؟این بیماری نشان داده است که موج‌هایش پایان‌ناپذیر نیست. تنها جایی که توانست بیماری را کنترل کند چین و استرالیاست. آن‌ها هم بخاطر سیستم قرنطینه جدی بیماری را کنترل کردند. شوخی ندارند، رئیس‌جمهور یا ورزشکار هم که باشید اگر بخواهید به آنجا سفر کنید، باید دو هفته قرنطینه شوید و راه فراری نیست. ما که اصلا مرزها را باز گذاشتیم، می‌گویند که از مسافران تست می‌گیرند، اما خیلی‌ها این تست را نمی‌دهند و صرفا هزینه‌اش را پرداخت می‌کنند. خود وزارت بهداشت هم می‌داند که ما آن قرنطینه را نداریم، دو هفته قرنطینه خیلی مهم‌تر از تست است.
در پایان فکر می‌کنید که الان راهکار موقت برای مقابله با موج چهارم چیست؟در شرایط خیلی بدی قرار گرفتیم، اول سال که باید روحیه‌ها تازه باشد، کادر درمان خسته‌ست، مردم هم که خسته شده‌اند و الان هم که باید وارد محدودیت‌های جدید شویم، البته نه محدودیت‌های اسمی. باید دوباره همه چیز دو هفته بسته بشوند تا میزان انتقال این بیماری کم بشود. باید برخوردهای اجتماعی را کم کنیم، دیگر تنها پوشیدن ماسک فایده‌ای ندارد. نمی‌توان گفت که در مترو شلوغ با پوشیدن دو ماسک فرد به کرونا مبتلا نمی‌شود، ممکن است مبتلا شود. ماسک هم در آن فضا صددرصد کمک کننده نیست. باید تجمعات در فضای بسته را کم کنیم.
خبرآنلاین
