سرنوشت دلارهای نفتی ایران در بانک های هند

 پول های ذخیره شده حاصل از فروش نفت ایران به هند در چند سال اخیر همواره بحث انگیز بوده به گونه ای که میزان این ذخیره به سادگی دراختیار رسانه ها قرار داده نمی شود.

به نوشته روزنامه های هندی، طی سه سال گذشته صادرات هند به ایران رشد ۹۰ درصدی و واردات از ایران کاهش ۲۸ درصدی داشته و فروش برنج هند به ایران سه برابر و فولاد ۲.۵ برابر شده است.

پیش از این هالک بانک ترکیه،آخرین بانکی بود که پول حاصل از فروش نفت ایران از طریق این بانک به ایران انتقال داده می شد که با افزایش تحریم ها این بانک نیز دیگر حاضر به انتقال پول نشد.

درخصوص میزان ذخیره پول نفت ایران نیز حرف و حدیث های زیادی دراین سالها به میان آمد به گونه ای که میزان این ذخیره از شش تا هشت میلیارد دلار اعلام شده است .

میزان مبادلات ایران و هند درسال گذشته به حدود ۱۵ میلیارد دلار رسید که بخش زیادی از آن مربوط به فروش نفت ایران به هند است .

به گفته اجی ساهای، دبیر کل فدراسیون سازمان های صادراتی هند FIEO صادرات این کشور در سال منتهی به مارس ۲۰۱۴ به حدود پنج میلیارد دلار رسید که حدود دو برابر سال مالی قبل (۳.۲ میلیارد دلار) بود. با این حال، این میزان صادرات حدود یک میلیارد دلار از رقم پیش بینی شده (شش میلیارد دلار) کمتر بود.

به نوشته روزنامه های هندی، طی سه سال گذشته صادرات هند به ایران رشد ۹۰ درصدی و واردات از ایران کاهش ۲۸ درصدی داشته و فروش برنج هند به ایران سه برابر و فولاد ۲.۵ برابر شده است.

به نوشته برخی از رسانه ها، کالاهایی که هند به ایران می فروشد از کیفیت بالایی برخوردار نیست. ماجراهایی که بر سر واردات برنج های آلوده از هند به ایران بوجود آمد یکی از این نمونه ها است .

براساس توافق حاصل شده با گروه پنج بعلاوه یک ایران می تواند در ازای پول نفت، کالاهای ضروری و ملزومات پزشکی خریدار کند.

رسول دیناروند، رئیس سازمان غذا و دارو در پاسخ به این سوال که وزارت بهداشت ،درمان و آموزش پزشکی موافق واردات دارو از هند است، می گوید: ما مواد اولیه دارویی می خریم و واردات داروهای ساخته شده از این کشور بسیار محدود است.

با وجود همه این تلاش ها، به دلیل کاهش خرید نفت ازسوی هند گفته می شود که حجم مبادلات تجاری دو کشور در حدود ۱۴ تا ۱۵ میلیارد دلار باقی مانده است.

** تلاش ایران برای آزاد کردن دارایی های نفتی

به دلیل کاهش ارزش روپیه، ایران ، حدود ۳۰ درصد از ارزش پول ذخیره خود در بانکهای هند را از دست داد.

علاوه بر این، هر روز که می گذرد به خاطر دریافت نکردن سود این پول، ایران زیان می بیند. به همین دلیل، پیش از آغاز مذاکرات با کشورهای غربی، ایران از پالایشگاه های هند خواست تا پرداخت برای خریدهای نفتی خود را به یورو از طریق هالک بانک ترکیه دوباره از سر گیرند اما این پالایشگاه ها بدون دستور دولت نمی توانستند پرداختی انجام دهند.

توافق ژنو موجب آزادسازی بخشی از این دارایی های ایران شد. بر اساس اخبار منتشر شده ، پالایشگاه های هندی اواخر آبان ماه ۱۳۹۳ حدود۴۰۰ میلیون دلار پول نفت ایران را در چارچوب توافق ژنو پرداخت کردند و مجموع پرداخت بدهی های نفتی هند به ایران در قالب سه قسط به ۱.۳ میلیارد دلار رسید.

بانک مرکزی ایران در صدد است تا از شش میلیارد دلار ذخیره ای که نزد بانک مرکزی هند دارد اقدام به واردات کالا از کشورهای ثالث، واردات کالاهای هندی و یا تبدیل پول هند به ارزهای خارجی برای واردات کالا به ایران کند.

این اقلام وارداتی که شامل اقلام غیرتحریمی است بیشتر مصارف غیر دوگانه دارند.

بانک مرکزی ایران اعلام کرده است درجلسه ای که دراواخر سال ۲۰۱۴ با مقامات هندی داشته لیست کالاهایی که قصد دارد از طریق کشور ثالت وارد کند را دراختیار انها گذاشته است .

این راه حل باعث می شود پول های ایران که از طریق فروش نفت به شرکت های نفتی هندی در بانک این کشور ذخیره می شود ، برای خرید کالاهای ساخت هند یا کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

براین اساس طرف های هندی برای صادرات دارو و تجهیزات به ایران می توانند از پول های بلوکه شده ایران در بانک های این کشور استفاده کنند.

هند هفت درصد نفت ایران را خریداری می کند و از موقعی که تحریم های بین المللی پرداخت های متعدد در سال ۲۰۱۱-۲۰۱۰ را تحت تاثیر قرار داد، بالغ بر ۵۵ درصد پرداخت ها به وسیله ارزهای خارجی انجام شده و بقیه پرداخت ها بر اساس واحد پولی هند در بانک کلکته ای به نام یو-سی-او ذخیره شده است.

ایران قصد دارد پولی که به صورت روپیه هند دربانک یو سی او ایالت کلکته هند انباشته شده است را برای خریداری تجهیزات و اقلامی که درلیست کالاهای تحریمی غرب نیست استفاده کند .

رئیس کل بانک مرکزی ایران گفته است که با توجه به عدم امکان پرداخت ها، می توان این پول ها را بر اساس واحدهای ارزی دیگر کشورها انتقال داد.

بر اساس این طرح، واردات از کشورثالث می تواند با واحد ارزی روپیه هند و یا تبدیل آن به سایر ارزها انجام شود و یا بر اساس یک راه حل جانبی ایران می تواند از واحد ارزی روپیه برای خرید اقلام و کالاهای هندی اقدام کند.

نهایتاً ایران از طرف هندی خواست که میزان هزینه و کارمزد بانکی برای این نقل و انتقالات بانکی و ارزی را از ۱۵درصد به ۵ درصد کاهش دهد.

باید دید آیا این تدابیر می تواند دلارهای نفتی ذخیره شده در بانک هندی را به ایران منتقل کند و یا اینکه این بار نیز طرف هندی به علت سود سرشاری که از ذخیره این پول ها می برد نمی تواند ازاین دلارها دل بکند و این بار نیز بهانه دیگری می آورد.