پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : اين روز‌ها هنگام عبور از خيابان‌هاي شهر يا تماشاي تلويزيون، شهروندان هدف بمباران تبليغاتي بانكها قرار مي‌گيرند. افزايش روزافزون انواع موسسات مالي و اعتباري و بانك‌هاي خصوصي، باعث ايجاد رقابتي شديد ميان آنها و بانك‌هاي دولتي براي جذب مشتري شده است، تا جايي كه دامنه فعاليتهاي تبليغاتي شبكه بانكي تا سينما و تلويزيون نفوذ داشته و حتي امروزه يكي از بانك‌هاي وابسته به شهرداري، با تبليغات ارائه كارت‌هاي تخفيفدار مترو براي دانش‌آموزان، دانشجويان، سالمندان و افراد خاص به جذب مشتري مي‌‌پردازد!
چند سالي است كه با ظهور انواع و اقسام موسسات مالي و اعتباري و بانك‌هاي خصوصي، رقابت براي جذب مشتري توسط اينگونه موسسات افزايش چشمگيري داشته است. شايد تا چند سال پيش بسياري از بانك‌هاي دولتي كشور كه هيچ گونه رقيبي را در عرصه جذب مشتري در كشور احساس نمي‌كردند، هيچگاه به شكل جدي در انديشه جذب مشتري نبودند. مشتريان نيز به دليل نداشتن حق انتخاب ناچار بايد به اين بانكها براي افتتاح حساب و بهره مندي از انواع خدمات بانكي مراجعه مي‌كردند. حال با شروع فعاليت موسسات مالي و اعتباري و ايجاد رقابت براي جذب مشتري به روشني شاهد تبليغات ناسالم و گاه اغراق آميز اين موسسات و بانكها هستيم.
بانكها، مشتري پر و پا قرص تبليغات
شايد امروزه يكي از ابزار‌هاي مهم جذب مشتريان براي هر نوع فعاليت، كالا و خدمات، تبليغات است. در كشور ما تبليغات تلويزيوني وسيع‌ترين نوع تبليغات بانكي است. حتي مي‌توان ادعا كرد كه تبليغات بانكها در رسانه ملي بالاترين سهم را در آگهي‌هاي بازرگاني به خود اختصاص داده‌اند؛ به نحوي كه بانكها در گران‌ترين زمان‌هاي تبليغات تلويزيون، بخش‌هايي از فعاليت‌ها و جوايز خود را در معرض ديد عموم قرار مي‌دهند. جوايز اغراق آميزي همچون خانه، ماشين، كمك هزينه سفرهاي زيارتي و... از جمله اين تبليغات هستند. علاوه بر اين، گران‌ترين بيلبورد‌هاي شهري و بهترين قسمت‌هاي روزنامه‌ها نيز مختص تبليغات بانكي شده است. در ميان چرخه ميلياردي تبليغات به ويژه در رسانه ها، بيلبوردها و سايت‌هاي اينترنتي، بانكها بخش قابل توجهي را از آن خود كرده‌اند كه مي‌توان انواع آن را مورد بررسي قرار داد.
انواع تبليغات بانكها
در سال جاري بانك‌هاي كشور در تبليغات خود تحولاتي را به وجود آوردند. به عنوان مثال بانك شهر تلاش كرد توجه مخاطبان را به ارائه بدون وقفه و شبانه‌روزي خدمات بانكي جلب كند، يا تمركز تبليغي بانك ملت بر حسابهاي قرض الحسنه بود، اما برخلاف تبليغات معمول اين نوع حسابها كه بر قرعه كشي و اهداي جوايز رنگارنگ تكيه دارند، بانك ملت تلاش كرد بر وجه خير و معنوي حسابهاي قرض الحسنه تاكيد كند. همچنین تمركز تبليغات اينترنتي بانك صادرات در فروردين ۹۴، بر طرح گنجينه سپهر قرار داشت. به طور كلي هركدام از بانكها با خدمات متفاوتي سعي در جلب مشتري دارند. اما نكته اساسي در تبليغات بانك ها، رقابت ناسالم برخي از بانكها و حتي تخلف آنها در تبليغات خود است. يكي از اصلي‌ترين مشوق بانكها براي جذب سرمايه‌هاي سرگردان، جوايز حسابهاي قرض‌الحسنه است كه طي ساليان متمادي تحولات پي درپي را تجربه كرده است. در شرايطي كه طبق قوانين بانك مركزي سقف اعطاي جايزه به مشتريان نبايد بيش از 50 ميليون تومان ارزش داشته باشد، شاهد اين هستيم كه در مقاطعي بانكها براي جذب سپرده‌هاي مردم، جايزه‌هاي عجيبي را در تبليغات خود مطرح مي‌كردند. از جمله اين جوايز مي‌توان به ماشين‌هاي آخرين مدل، خانه، ويلا و... اشاره داشت. همچنين بسياري از بانك‌هاي كشور در مقاطعي با وعده‌هاي اغوا‌كننده، مشتريان ديگر بانكها را به سمت خود جذب مي‌كردند.
افتتاح حساب اجباري
طبق قوانين بانكي، پرداخت وام به شرط سپرده در نظام بانكي كشور ممنوع است. اما بانكها طي چند سال اخير به صورت چراغ خاموش نسبت به پرداخت تسهيلات به اين شيوه عمل كردند و اين موضوع بيشتر از سوي موسسات اعتباري بدون مجوز و در بازار غيرمتشكل پولي اتفاق مي‌افتاد. اما اخيرا برخي از بانكها به ويژه بانك‌هاي دولتي در برخي از شعبات خود به راحتي اعلام مي‌كنند كه با سپرده‌گذاري، تسهيلات ارائه مي‌دهند. بسياري از مسئولان و مديران بانكي به ويژه بانك مركزي پرداخت وام به شرط سپرده را امري ناپسند براي نظام بانكي تلقي مي‌كنند. البته در بخش قرض الحسنه، دريافت سپرده در كل ممنوع و داراي اشكالات شرعي است و در اصل پرداخت وام به شرط سپرده در بخش قرض الحسنه به هيچ‌وجه مجاز نيست. طبق قانون بانكداري بدون ربا نيز هيچ بانكي داراي مجوز نسبت به شرط گذاشتن براي مشتري نيست و بانكها چنين حقي ندارند كه به مشتري اعلام نمايند كه پس از سپرده‌گذاري قرض الحسنه، تسهيلات قرض‌الحسنه يا غير از آن را دريافت كنند. در چند وقت اخير نيز برخي از بانكها با نيرنگ‌هاي مختلف اقدام به جذب مشتري مي‌كنند؛ چنانکه نياز‌هاي روزمره مردم را شناسايي مي‌كنند و به نوعي مردم را مجبور به افتتاح حساب در بانك مي‌كنند. به عنوان مثال چندي پيش يكي از بانك‌هاي دولتي براي ترغيب مردم به افتتاح حساب در اين بانك در اجراي طرح پرداخت الكترونيك بهاي سوخت پيشگام شد. در تازه‌ترين اقدام نيز، يكي از بانكها كه زيرمجموعه شهرداري قرار دارد، با تبليغات ارائه كارت‌هاي تخفيفدار مترو براي دانش‌آموزان، دانشجويان، سالمندان و افراد خاص به جذب مشتري مي‌‌پردازد! اما با اين حال در ارائه خدمات عاجز است و در بسياري از موارد كارت‌هاي وعده داده شده صادر نمي‌شوند. عدم نظارت و كنترل لازم از سوي بانك مركزي موجب سوءاستفاده بانكها از نياز‌هاي روزمره مردم و همچنين بروز تخلفاتي كه از آن ياد شد، مي‌شود. همچنين بهتر است بانكها پيش از تبليغات وسيع براي جلب مشتري، ابتدا تمامي جوانب را سنجيده و با اطمينان از آماده بودن زيرساخت‌ها و نبود مشكل اقدام به ارائه خدمات كنند. البته در اين جا مي‌توان اشاره داشت كه بانكها اگر در حيطه وظايف خود مناسب عمل كنند، به بهترين شكل مي‌توانند مشتريان را به سپرده‌گذاري ترغيب كنند. همچنين بانك‌هاي ما مي‌توانند با اتخاذ تدابيري از وابستگي خود به مشتريان بكاهند و در صورت خروج سپرده مشتريان با مشكل مواجه نشوند.
بانكداري جهاني
بنا به گفته مديران بزرگ بانك‌هاي معروف دنيا فقط ۵ درصد از مشتريان بيش از ۸۵ درصد سودآوري بانكها را تشكيل مي‌دهند. امروزه اكثر بانكها در كشور‌هاي توسعه يافته با محيطي كاملا پويا روبه‌رو هستند. همه بانك ها، چه بزرگ و چه كوچك با توجه به تغييرات برق آسا در موقعيت‌هاي رقابتي و شرايط حاكم بر بازار جذب و حفظ مشتريان تجاري را سرلوحه برنامه‌هاي خويش قرار داده‌اند و از عوامل مهم موفقيت بانكها ارائه خدمات، سرويس سريع و صحيح و ايجاد اين حس در مشتري است تا مشتري احساس كند رضايت وي از خدمات دريافتي براي بانك بسيار مهم است. در پايان بايد گفت بانكداري امروز شيوه‌هاي نو، بازاريابي و مشتري مداري موثر، ارائه تكنولوژي‌هاي نو، سرويس‌دهي و خدمات موردنظر مشتري را مي‌طلبد كه هر بانكي در اين امور موفق‌تر عمل كند در بازار رقابتي موجب جذب منابع بالا و ماندگاري منابع و در نتيجه دوام و بقاي دائمي آن بانك با بهره وري بالا مي‌شود.
آرمان
