مبارزه با نفوذ ایران در جهان عرب، هدف اصلی ائتلاف عربستان/ داعش بهانه‌ای بیش نیست

به نوشته پایگاه تحلیلی فر آبزرور، منافع غیرمشترک اعضای ائتلاف عربستان، دلیل محکمی برای شکست آن است.
به گزارش گروه بین‌ال پایگاه آمریکایی «فر آبزرور» در گزارشی نوشت: 15 دسامبر ( 24 آذر) محمد بن سلمان، وزیر دفاع جوان و بی‌تجربه عربستان، از ایجاد ائتلافی متشکل از حدود 34 کشور اغلب سنی مذهب برای مبارزه با تروریسم خبر داد. ائتلافی گسترده که از مراکش آغاز می‌شود و تا بنگلادش را در ‌بر‌ می‌گیرد.

با وجود تعداد زیاد اعضای این ائتلاف، منافع متضاد آن‌ها و تجربه نظامی کم بسیاری از این کشورها، دلایل محکمی هستند که به ناکارآمدی آن خواهند انجامید.

ائتلافی ضعیف، غیرمنسجم و نامطمئن

تعدادی از اعضای ائتلاف عربستان کشورهایی هستند که خود با جنگ داخلی، مشکلات اقتصادی، افراطگرایی و فساد دولتی درگیر هستند. عده‌ای دیگر نیز جزو فقیرترین کشورهای جهان به شمار می‌روند.

به چند دلیل می‌توان گفت اعلام تشکیل این ائتلاف از سوی عربستان، تا حدودی عجیب و غیرمنتظره بود. نخست آن که مقامات پاکستان به عنوان یکی از مهمترین اعضای ائتلاف مذکور، هرگز به طور رسمی با پیوستن به آن موافقت نکردند و تا زمان اعلام این خبر از رسانه‌ها، از عضویت خود خبر نداشتند. مقامات بنگلادش و مالزی نیز از شنیدن خبر عضویت خود در این ائتلاف شوکه شدند.

دوم آن که عربستان سعودی و  تعدادی از کشورهای عرب حوزه خلیج فارس پیش از این نیز تجربه ائتلافی مشابه را با آمریکا داشتند که در آن ناموفق بودند. در نهایت، کشورهای کوچکتر شورای همکاری خلیج فارس همچون عربستان در مبارزه با شیعیان یمن بسیار مصمتر بوده‌اند و بعید به نظر می‌رسد اولویت آن‌ها پس از تشکیل این ائتلاف تغییر کند.

منافع غیر مشترک اعضای ائتلاف عربستان

احتمال این مسئله که کشورهای قدرتمند نظامی مانند ترکیه، مصر و امارات به عنوان اعضای این ائتلاف، دست از منافع خود بکشند بسیار غیرمحتمل است.

از ترکیه می‌توان به عنوان مثالی خوب برای توضیح این مسئله نام برد. براندازی حکومت بشار اسد، سرکوب کردهای سوریه و ممانعت از تشکیل حکومتی مستقل بوسیله آن‌ها، از مهمترین اهدافی هستند که آنکارا در سوریه دنبال می‌کند. دولت ترکیه برای تحقق اهداف مذکور، با داعش برای صادرات نفت این گروه تروریستی همکاری می‌کند.

از طرف دیگر، اختلاف نظر فاحش میان اعضای این ائتلاف و کشورهای دیگری که با داعش مبارزه می‌کنند نیز مشکل‌ساز است. روسیه و عربستان بر سر تروریست خواندن تعدادی از گروه‌ها در سوریه اختلاف دارند؛ با توجه به این مسئله، مشخص نیست چطور این دو کشور می‌خواهند با یکدگر برای نابودی گروه‌های تروریستی در سوریه تعامل داشته باشند. چنین اختلاف نظری میان مسکو و آنکارا نیز وجود دارد و شاهد آن را می‌توان سرنگونی هواپیمای جنگنده روس بوسیله ترکیه در ماه نوامبر (30 روز منتهی به 9 آذر) دانست.

مقابله با ایران

با توجه به مسائل ذکر شده در بالا، این سؤال مطرح می‌شود: چرا عربستان برای تشکیل چنین ائتلافی به خود زحمت داد؟ پاسخ روشن است: برای مقابله با ایران و نه گروه تروریستی داعش.

 عربستان در تشکیل این ائتلاف به وضوح کشورهای محور مقاومت شامل ایران، عراق، سوریه و لبنان را نادیده گرفت؛ زیرا آل سعود قصد دارد با این ائتلاف از قدرت و نفوذ ایران در جهان عرب بکاهد. عربستان که به دنبال توافق ایران و نزدیک شدن آمریکا به این کشور، خود را تنها دید تصمیم گرفت به خود متکی شود و ائتلافی سنی برای مبارزه با نفوذ ایران شکل دهد.

ممکن است کنگره آمریکا و دولت این کشور به طور ضمنی از ائتلاف عربستان حمایت کنند، اما هیچ یک این کشور را شریکی قدرتمند برای مبارزه با داعش به حساب نمی‌آورند.

در انتهای این گزارش آمده است: با این تفاصیل بعید است ائتلاف عربستان موفق به نابودی داعش شود. گرچه به نظر نمی‌رسد عربستان در واقع قصد چنین کاری را نیز داشته باشد؛ زیرا اگر آن‌ها مصمم به انجام این کار بودند، از تأمین مالی مدارسی که به اشاعه فرقه وهابیت در جهان مشغول هستند، دست می‌کشیدند. عربستان چطور می‌تواند یا بهتر است بگوییم چطور می‌خواهد داعش را از بین ببرد، در حالی که ریشه آن را تقویت می‌کند؟