پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : پادين فاضليان: 30 سال از معرفي نخستين رايانه شخصي گذشت.
ديويد برادلي، يکي از 12 مهندس طراح رايانه تاريخي « 5150 IBM »، دوره اي را به ياد مي آورد که حتي پيشرفته ترين رايانه شخصي نيز به اينترنت متصل نبود.
اينک برادلي 62 ساله در دوران بازنشستگي با مرور خاطرات گذشته مي گويد: گمان نمي کنم هيچ يک از کساني که در اجراي طرح « 5150 IBM » مشارکت داشتند، سيطره جهاني اين محصول را پيش بيني کرده باشند.
«آي بي ام 5150 » همان رايانه معروفي است که تابستان 1981 به بازار آمد و انقلاب بزرگي را در صنعت رايانه هاي شخصي رقم زد. اين رايانه، دستاورد گردهمايي مجموعه اي از سرامدترين قطعات سخت افزاري آن زمان بود و با نمايشگر سياه و سفيد، صفحه کليد، دو فلاپي درايو و 16 کيلوبايت رم، حدود 23 کيلو وزن داشت.
با معيارهاي امروزي، رم 16 کيلوبايتي دور از ذهن و غير قابل باور به نظر مي رسد زيرا اکنون حتي نمي تواند ميزبان يک تک عکس بي کيفيت و کوچک ديجيتالي باشد.
نخستين رايانه آي بي ام در آن هنگام به اوج شهرت و محبوبيت دست يافت؛ به گونه اي که پس از ورود به بازار با استقبال بسيار بي سابقه اي رو به ور شد و بسياري از شرکت هاي تجاري و مشتريان عادي مشتاقانه با قيمت يک هزار و 565 دلاري آن کنار آمدند.
براي بسياري از کاربران رايانه، «آي بي ام 5150 » نقطه شروع به شمار مي آيد اما در واقع نمي توان آن را نخستين رايانه شخصي دانست. فکر ساخت رايانه هاي شخصي، چند دهه پس از بکارگيري رايانه هاي غول پيکر براي مقاصد علمي و نظامي در دهه 1970 ميلادي مطرح شد. اپل و راديو شک( Radio Shack ) در شمار نخستين شرکت هايي قرار دارند که رايانه شخصي ساختند؛ اما به گفته داگ سالوت، پژوهشگر و مجموعه دار رايانه هاي قديمي، قيمت محصولات آنها آنچنان زياد بود که بيشتر به مذاق صاحبان تجارت و دوستداران بي دغدغه فناوري خوش مي آمد.
سالوت بر اين باور است که نشان تجاري «آي بي ام» با آن شعار تبليغاتي معروف که «هيچ کس به دليل خريد آي بي ام از کار اخراج نشده است»، بيشتر با توان مالي مشتريان همخواني داشت.
اما چه چيز باعث فراگير شدن « 5150 IBM » شد؟ آنچه «آي بي ام» را از همتايان خود متمايز مي کرد، معماري باز آن بود. برخلاف رويه آن دوران، رايانه هاي آي بي ام از کنار هم قرار گرفتن قطعات سخت افزاري پيش ساخته اي توليد مي شد که هيچ رازي در پس آنها نبود. بدين ترتيب هر شرکت نرم افزاري مانند مايکروسافت مي توانست براي آن برنامه بنويسد. اين مزيتي بود که رايانه هاي شخصي شرکت «آي بي ام» را به عنوان معيار در صنعت رايانه مطرح و نهادينه کرد.
اما «معماري باز» همانند خنجري دولبه بود زيرا شرکت هاي ديگر نيز مي توانستند با نسخه برداري و شبيه سازي از روي رايانه هاي «آي بي ام» در عرصه تجاري با آن به رقابت بپردازند. اين درست همان کاري بود که مايکل دل، بنيانگذار شرکت مشهور «دل» انجام داد و ساخت و فروش رايانه هاي شخصي را از خوابگاه دانشجويي خود آغاز کرد.
به اعتقاد سالوت، مدل تجاري «آي بي ام» از اين لحاظ آسيب پذير بود و همين نقطه ضعف آن را در سراشيبي سقوط قرار داد. هم اکنون «آي بي ام» بيشتر بر روي شبکه هاي ارتباطي تجاري تمرکز دارد.
«آي بي ام» چشم انداز گسترده اي را پيش روي همگان گسترد و در عين حال عرصه را بر خود تنگ کرد و براي خود رقيب تراشيد.
فناوري رايانه اي، سي سال پس از معرفي «آي بي ام 5150 » تحول شگرفي داشته و مسير تکامل را پشت سر گذاشته است. رايانه هاي شخصي از آن هنگام تاکنون دستخوش تغييرات بسياري شده اند و اندازه آنها از نمونه هاي روميزي به رو پايي(لپ تاپ)، لوحي و گوشي هاي هوشمند لمسي تنزل يافته و در مقابل، سرعت پردازش آنها هزاران بار بيشتر شده است. اينترنت نيز به ويژگي جدايي ناپذير رايانه هاي امروزي تبديل شده و ارتباطات انساني را به کلي دگرگون کرده است.
اما هنوز هم مي توان رد پاي نخستين رايانه هاي شخصي را در نسل کنوني ديد. مثلاً ادامه استفاده ترکيبي از سه کليد « Delete + Control + Alt » به عنوان ميان بر راه اندازي دوباره سيستم، شاهدي بر اين مدعاست.
به باور برادلي، روند کارها دچار تغيير بنيادي نشده است. در اين ميان، کساني پيشگام شده و ابتکار عمل را به دست گرفته اند تا کارها به شيوه اي کاملاً متفاوت از آنچه که تا کنون رايج بوده، انجام شود و نتيجه اين تلاش ها، عرضه فناوري هايي مانند آيپاد، شبکه هاي اجتماعي و وب بوده است.
اما فناوري در 5 تا 10 سال آينده، دنيا را به کجا رهنمون خواهد شد؟ اين پرسشي است که برادلي با جمله «من پيشگوي خيلي بدي هستم»، از پاسخ دادن به آن طفره مي رود، با اين وجود نمي تواند احتمال يک تحول بنيادي را انکار کند و مي گويد: «در آينده نزديک، اتفاق بسيار مهم و گيرايي رخ خواهد داد؛ چيزي که هم اکنون هيچ کس حتي به آن نمي انديشد. کسي که طلايه دار اين رويداد خواهد بود احتمالا اينک در دبيرستان يا دانشگاه سرگرم تحصيل است. آن هنگام خواهيم گفت: چرا به ذهن ما نرسيد؟
